Prof. Dr. A. Kadir HALKMAN
Sorumsuz haberler
Merhaba,
Çoğumuz arkadaşlarımıza şaka yaparız. Bazen dozunu ayarlayamadığımız da olur. Şaka yapmaya kalkarken, yakınlarını ciddi şekilde kıranlar da oluyor.
Bir de adam işletme dediğimiz türden şakalar var. Hatırladığım kadarı ile 1970’li yılların sonu idi, bir televizyon programında Cine5 şifresini kırmak için, evde kullandığımız mutfak havlusuna, bir sıvı döktüler ve şifreli olduğu için karartılmış ekranı, bu havluyla sildiklerinde karşımıza şifresi kırılmış Cine5 çıktı. Muhteşem bir zekâ ürünü olan bu şaka, televizyonda yayınlandıktan sonra birçok mühendis, doktor gibi okumuş yazmış kişiler bu şakayı yedi. Yani işlediler ve ertesi gün bakkallardan, eczanelerden Cine5 şifresini kıran ilaç aradılar. Aynı programda bunun gibi başka şakalar da vardı. Ben de arkadaşlarımı işlettim, tabi ki onlar da beni işlettiler. Arkadaşımın bilgisayarına virüs bulaşmış, [sana da bulaşmış olabilir] diyerek bilgisayarı ile beraber Hacettepe Acil’e gönderdim. Çok gücendi ama sonra barıştık.
Televizyonlarda ve bilgisayarlarımızda, kamera şakaları izliyoruz. Bir kısmı gerçek zekâ ürünü iken, bir kısmı tam olarak eşek şakası.
Son zamanlarda e-postanın yerini ciddi şekilde WhatsApp aldı. Her gün birbirimize WhatsApp iletileri gönderiyoruz. Güzel fıkralar, karikatürler, videolar, uyarılar, fotoğraflar gönderiyoruz. Bir fıkrayı arkadaşlarımıza gönderirken sorgulamaya gerek yok. Adı üzerinde fıkra.
Ancak, bazı iletileri hiç sorgulamadan arkadaşlarımızla paylaştığımız da oluyor. Bu bizim iyi niyetimizin sonucu ama insanları paniğe düşürüyoruz. Özellikle sağlık ile ilgili haberler çok hızlı yayılıyor.
Birileri, ne amaçla olduğu anlaşılamayan nedenlerle saçma sapan iletiler hazırlıyorlar. Bazıları belirli bir firmayı karalama kampanyasından ibaret. Bunu anlamak kolay. Hedef gösteriliyor ve ne yazık ki hedef gösterilen firma zarar görüyor. Yakın bir arkadaşımdan bir video geldi. Hayvanlar canlı canlı bir tambura atılıyor, döner bıçaklar hayvanı tümüyle parçalayarak aşağıya indiriyor sonra, bir sosis fabrikasından görüntüler. Yabancı bir video. En sonunda [bir daha sosis yer misiniz?] şeklinde bir sorgulama var ama firma ismi açıkça görülüyor. Asılsız karalama kampanyası ama inanan olacaktır. En azından hayvanın derisi, boynuzları ve kemiği, sosis üretiminde kullanılamaz.
Son zamanda solitin adlı bir gıda katkısından bahseden WhatsApp iletileri geldi. Aynı ileti 4-5 yıl kadar önce e-posta ekinde gelmişti ve o zaman da gıdada kullanılan solitin adlı bir madde olmadığını, haberin tümüyle uydurma olduğunu yazmıştık. Şimdi birileri aynı saçma yazıyı ısıtıp yeniden servis ettiler.
Bu gibi asılsız haberler, insanlarda korku yaratıyor. Sırf bu amaçla yazılıp servis edildiğini düşünüyorum. Yani birileri, insanların korkması ve paniğe kapılması ile besleniyorlar. Bir çıkarları olmalı. Bunlar, şaka olsun diye yazılacak şeyler değil.
Gıda konusunda her zaman şunu söylüyoruz: Bir sorun olursa bizden duyarsınız, arkadaşınızdan değil.
Sevgiyle,