Prof. Dr. A. Kadir HALKMAN
İNSAN SÜTÜ, İNEK SÜTÜ, EŞEK SÜTÜ
Bana ne yahu, vatandaş ne isterde onu tüketir. Vatandaş istediğine inanır ve beslenme programını ona göre değiştirir ya da [hadi canım sen de] deyip kafasına göre devam eder.
LabMedya'da yazdığım hiçbir köşe yazımın mutlak en doğru olduğunu iddia etmedim. Tersine olarak; [bunlar sadece benim doğrularımdır] şeklinde uyardım. Hatta kişisel beslenme tarzımın da beslenme bilimine hiç uymadığını defalarca yazdım. Bu benim, beslenme tarzımdır, eğridir/doğrudur.
Hal böyle iken hiç kimseye şunu yiyin, bunu yemeyin gibi bir öneride bulunamayacağım çok açıktır. Benim doğrularım benimdir, bunların en doğru olduğunu da söylemem mümkün değil.
Geçenlerde sevdiğim, saydığım ve kişiliğine değer verdiğim bir hekim arkadaşım ile beslenme konularında çok düzeyli bir şekilde tartıştık. Konu yeni değil, önceden beri hep tartışılan bir konu. Arkadaşıma göre [inek sütü buzağı besinidir. Doğa bu şekilde organize olmuştur. İnsan sütü bebek beslenmesi içindir, bebek büyüyünce sütten kesilir, başka gıdalarla beslenmeye başlar. Ergin insanın inek sütü içmesi saçmadır. Çünkü sütteki temel protein olan kazein anne (insan) sütünde %20 ama inek sütünde %80'dir.]
Peki. Sadece sorgulamak istiyorum.
- Sütteki temel protein olan kazein anne (insan) sütünde %20 ama inek sütünde %80 iken, serum (whey) proteinleri, tam tersi olarak anne (insan) sütünde %80 ama inek sütünde %20 imiş. Billahi çok da anladığım konular değil.
- Diyelim ki yeni doğum yapmış anne (insan) sütü yetersiz kaldı. Sütanne de bulunamadı. Literatüre göre anne sütüne bileşim olarak en yakın olan eşek sütü imiş. Hadi kent merkezinde eşek sütü arayalım ya da internetten eşek sütü arayalım. Uyar mı? Eşek sütü yoksa kısrak sütü de olur herhalde çünkü bileşimi eşek sütüne çok yakın.
- Peki kabul. İnek sütü beslenmek için insana uygun değil. Peynir ve yoğurt yapmak için hangi sütü kullanacağız? İnsan sütü değil herhalde. Sağlıklı bir eşek günde 1-2 litre süt verebilir. Dünya eşek ve kısrak sütü üretiminin toplam süt üretimi içindeki payı 0,1'in altında ve Türkiye'de bu tarihte litresi 100 TL civarında. Hadi bu sütten yoğurt ve peynir yapalım. Avrupa ülkelerinde eşek sütünden yapılan peynirler var ve çok yüksek fiyatlarla satılıyor. Sütlacı da mı eşek sütünden yapacağız? Eşek sütünden ne kadar alışılmış standart kalitede yoğurt yapılabilir onu da bilemem. Çok muhtemelen gevşek bir ürün ortaya çıkar. Belki yoğurt değil de kefir ya da kımız gibi içecek olarak eşek sütü ayranı olabilir.
Peki, ben inek sütünü sadece tadı hoşuma gidiyor diye tüketiyorum. Çikolata yemeyi de seviyorum. İtirazınız var mı? Günde iki bardak inek sütü içmenin zararlı olduğu söylenebilir mi? Ama şunu biliyorum: İnek sütünden yoğurt ya da peynir yapılırken proteinin yapısı değişiyor, devamında laktozdan da laktik asit oluşuyor. Bu kadar bilgi bana yeter.
İnek sütü buzağı için ve eşek sütü sıpanın beslenmesi için ise devamında tavuk yumurtası da civcivin yumurtadan çıkıncaya kadarki besinidir. Yani tavuk, insanlar beslensin diye yumurtlamıyor. Bu durumda yumurta da mı yemeyeceğiz?
Başkalarına karışmam ama günlük gazetelerde [şu gıda şöyle faydalı, şu hastalığa iyi gelir] şeklindeki haberleri de okumam. Bunların bir kısmının doğru olduğunu sanıyorum ama benim penceremden bakıldığında hepsi bilgi kirliliği içinde kaybolup gidiyorlar.
Son olarak bir itirafta bulunayım: Eskiye göre biraz daha fazla sebze ve salata tüketiyorum ama beslenme uzmanlarına göre bu miktarlar katiyen yeterli değilmiş. Belki biraz daha yaşlanınca sebzeyi ve salatayı artırırım. Beslenme uzmanları bu deyişime çok kızıyorlar [şimdiden yaşlanmaya hazır olmalısın.] Kesinlikle haklıdırlar, beslenme işi, beslenme uzmanlarına bırakılmalıdır.
Sevgiyle,