Prof. Dr. A. Kadir HALKMAN
Gıdada Risk Analizi 02
Maya ve küflerde antibiyotiklere direnç konusunu bilmiyorum. Ancak yapılan pek çok araştırma primer bakteriyel patojenlerin antibiyotiklere giderek daha fazla direnç kazandığını açıkça gösteriyor. Bir diğer deyiş ile antibiyotiklerin altın çağı bitti ya da bitmek üzere.
Patojen ya da saprofit olsun, aynı çevrede ortak yaşadığımız mikroorganizmalar başka kimyasallara da direnç kazanmaya başladı. Bunun en bilineni asit direnç kazanımıdır.
Mikrop kırsın diyerek salata ve diğer uygun gıdalara limon sıkıyoruz, sirke ekliyoruz. Peki. Aslında sokaktaki insan için çok makul bir uygulama ama makul gıda mikrobiyolojisi bilen kişiler açısından çok büyük bir tehlikeye imza atılıyor.
Bakteriyel primer patojenler giderek aside direnç kazanıyor.
Bir diğer deyiş ile limon sıktığımız, sirke ilave ettiğimiz uygun gıdaların tümünü tüketirsek hiç sorun olmaz ama günlük uygulamada bunların bir kısmı çöpe atılıyor. Ve primer bakteriyel patojenler tüm olumsuz koşullarda canlı kalmaya, bu olumsuz koşullara direnç kazanmaya çalışıyor. Olumsuz koşullardan kastım; asitlik yanında çöpteki yüksek veya düşük sıcaklık, refakatçi bakterilerin baskılaması vs.
Devamında tuza direnç kazanımı da var. Primer bakteriyel patojenlerin tuza giderek direnç kazandığı da araştırmalarla kanıtlandı. Tuz, geleneksel gıda korumada bilinen en yaygın uygulamalardan birisi iken bu uygulama da giderek önemini kaybedecek gibi görülüyor.
Benden kan alan hemşire basitçe alkol ile derimi dezenfekte ediyor ve steril şırıngayı kullanıyor. Primer patojen olmasa bile kanıma bulaştığında bende sorun yapacak mikroorganizmaların alkol direnç kazanımı konusu tabi ki benim ilgi ve bilgi alanım dışında kalır.
Gıdaya dönelim. Bugün için asitlik ve tuz, gıda korumada önemli bir koruyucu iken ileride primer patojenler için çok da önemli olmayacak gibi görülüyor. Hatta turşu gibi hem asitli hem de tuzlu gıdalarda bile hemen yarın değilse bile ileride standart turşudaki asitlik ve tuzluluk patojen indirgemesi için yeterli olmayabilir.
Reçellerde temel koruyucu faktör yüksek ozmotik basınç. Yarın bir gün yüksek ozmotik basınca direnç kazanımı ne olur bilemem.
Devamında gıda savunması var. Laboratuvarımda yapılan bir doktora çalışmasında yoğurt gibi genel olarak çok güvenilir bir gıdaya mayalama aşamasında Salmonella ilave ettik. Öyle hiç de sanıldığı gibi Salmonella yok olmadı. Fermantasyon ve depolama aşamasında canlılığını pekâlâ korudu. Patojenitesini ne kadar korudu, onu daha sonra araştıracağız.
Amacım felaket tellağı değil. Ancak risk analizi yapılırken ilerideki olumsuzlukları da dikkate almakta yarar var.
Bir sonraki iletide probiyotikler ve fekal transplantasyon var.
Bizi izlemeye devam edin.
Sevgiyle ve dostlukla kalın,