Prof. Dr. A. Kadir HALKMAN
Gida Mikrobiyolojisi nerede baslar, nerede biter?
01 Eylül 2012, Cumartesi
Öncelikle gıda mikrobiyolojisini tanımlamak gerek: Gıda mikrobiyolojisi sadece, gıdalarda istenmeyen mikroorganizmalarla ilgilenir. Şu ya da bu şekilde gıdaları ilgilendiren yararlı mikroorganizma faaliyetleri; gıda biyoteknolojisi, endüstriyel mikrobiyoloji, fermantasyon mikrobiyolojisi, çevre mikrobiyolojisi vb. disiplinleri ilgilendirir. Örneğin, süt sanayisi için starter kültür üretimi gıda (süt) mikrobiyolojisi değil, tümüyle endüstriyel mikrobiyoloji içinde değerlendirilmelidir.
Gıda Mikrobiyolojisinin başlangıç noktasının tarımda birincil üretim olarak tanımlanan hammadde olduğu kesindir. Hatta daha da öncesinde Norveç/ Piliç/ Damızlık/ Salmonella başarısı örneğinde olduğu gibi birincil üretim öncesi aşamalarda da gıda mikrobiyolojisi etkin olarak vardır.
Peki; gıda mikrobiyolojisi nerede biter?
Bana göre tabakta biter. Sonrası, klinik mikrobiyoloji ve genel biyoloji başta olmak üzere diğer bilim dallarını ilgilendirir.
Kuşkusuz, derslerimizde gıda kaynaklı patojenleri anlatırken örneğin EHEC serotiplerinin oluşturduğu HUS hakkında bilgi veriyoruz ama sadece 1 paragraf.
Basit bir örnek olarak, patojenlerin bağırsak çeperlerinde tutunma mekanizmaları konusunda çalışma yapmak, bu konuda kongrede bildiri sunmak için sadece genel mikrobiyoloji çerçevesinde bakteriyi bilmek yeterli olamaz. Bu konuda bağırsak çeperinin yapısını da bilmek gereklidir.
Türkiye 11. Gıda Kongresini 10-12 Ekim 2012 tarihlerinde Hatay’da yapacağız. Kongrede sunulmak üzere gönderilen bildiriler arasında konu ile ilgisi olmayan bu gibi bildirileri üzülerek geri çevirdik. Bu çalışmalar değersiz değil idi. Hatta içlerinde birkaç tanesi hakkında kendi dallarındaki uzmanların görüşüne başvurduk, çok beğendiler. Oysa hakemlerimiz bu çalışmayı anlamadıklarını belirtmişlerdi. Doğaldır, kendi konumuzun dışındaki her bilimsel çalışmayı anlayamayız.
Yakın konulardaki farklı disiplinlerin beraberce çalışması sonucunda büyük başarılar elde edilmektedir. Bazen çok ilgisiz gibi görülen farklı disiplinler de bir araya gelebiliyor. Çok uç bir örnek olmak üzere beyin cerrahisinde uzmanlaşmış bir tıp doktoru sonra elektronik üzerinde yoğun dersler alır. Paralelinde elektronik mühendisliğinde doktorasını yapmış uzman bir mühendis beyin cerrahisi üzerinde yoğun dersler alır. Sonra bu ikisi bir araya geldiklerinde beyin cerrahisi üzerinde elektronik cihaz geliştirebilirler. İkisinin kendi uzmanlıkları farklıdır, her kes kendi işini yapar ama en azından kısmen de olsa aynı dili konuşabilirler. Ama 3 adet gıda mikrobiyologunun Salmonella’nın bağırsak çeperine tutunması üzerinde ve nerede ise sadece bağırsak çeperi ağırlıklı derleme çalışması yapıp bunu Gıda Kongresinde Gıda Mikrobiyolojisi konusu altında bildiri olarak sunma isteği bana oldukça serin geliyor.
Belki de ben yanılıyorum,
Sevgiyle,