Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Sivrisinek ısırığını kaşımak bir anlık mutluluk sunabilir ve şimdi bilim insanları bunun nedenini öğrenmişlerdir: Kaşıma. En azından farelerde, cildi zararlı enfeksiyonlara karşı korumaya yardımcı olan bir bağışıklık tepkisini harekete geçirir.

Bulgular ayrıca insanların neden iyi bir kaşımayı tatmin edici bulduğunu da açıklayabilmektedir. Çalışma Science dergisinde yayınlanmıştır. Missouri'deki St. Louis'deki Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden immünolog Aaron Ver Heul, ‘Bu çalışmadaki heyecan verici şey, kaşınmanın iltihaplanmaya nasıl yol açtığına dair artık moleküler bir temelin bulunmasıdır' diyerek açıklamıştır. Çok fazla kaşımak cilde zarar verebilmesine rağmen neredeyse tüm hayvanlar kaşınmaktadır. Kaşımanın klasik açıklaması, parazitleri ve tahriş edici maddeleri ortadan kaldırmasıdır. Ver Heul, ‘Her zaman kaşınmanın başka nedenleri olabileceğini düşündük" ekleyerek açıklamıştır. Sonuçta, sivrisinekler gibi bazı parazitler, kaşıntı başladığında çoktan yok olmuş oluyordur.

Pensilvanya'daki Pittsburgh Üniversitesi'nden cilt immünologu Dan Kaplan ve meslektaşları, kaşınmanın kökenine inmek için farelerin kulaklarına sentetik bir alerjen boyamışlardır. Bu, zehirli sarmaşıktaki yağ gibi bir alerjenle temas sonucu oluşan alerjik kontakt dermatit adı verilen bir cilt iltihabına neden olmuştur. Kontrol fareleri kaşındığında kulakları şişti ve bir tür bağışıklık hücresi olan nötrofillerle dolmuştur. Ancak minik Elizabeth tasmaları takan fareler (köpeklerin taktığı 'utanç konisi'nin kemirgen versiyonu) tahriş olmuş kulaklarını kaşıyamamıştır. Bu hayvanların kulakları, kontrol farelerinin kulaklarına kıyasla daha az şişlik ve daha az nötrofil taşımıştır. Kaşıntı algılayan bir nöronu olmayan biyomühendislikli fareler benzer şekilde sessiz bir tepki göstermiştir. Bu deney, kaşımanın kendisinin iltihabı kötüleştirdiğini göstermiştir.

Kaşımadan sonra ne olduğunu öğrenmek için bilim insanları, kulaklarını kaşımalarına izin verilen sıradan fareleri incelemişlerdir. Kaşınan bölgelerde, ağrı algılayan nöronların P maddesi adı verilen güçlü bir sinir sistemi habercisi salgıladığını fark etmişlerdir.

P maddesi, alerji semptomlarını tetiklemede merkezi rol oynayan mast hücreleri adı verilen önemli beyaz kan hücrelerinin aktivitesini harekete geçirmiştir. Mast hücreleri, nötrofilleri kaşınan bölgeye çekerek iltihabı tetiklemiştir.

Daha önce mast hücrelerinin doğrudan alerjenler tarafından harekete geçirilebileceği bilinmektedir. Yazarların çalışmaları, mast hücrelerinin kaşıma ve bunun oluşturduğu adımlar dizisiyle dolaylı yoldan da aktive edilebileceğini ortaya koymuştur. Fareler kaşındığında ve her iki yolu da aktive ettiğinde nötrofiller tarafından oluşan iltihaplanma büyük ölçüde artmıştır.

Yazar: Bassma BOUANANI

Kaynak: https://www.nature.com/articles/d41586-025-00256-3