Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

1. Alışveriş listesi oluşturun.

Markete giderken mutlaka elinizde ya da telefonunuzda bir liste olmalıdır. Listenizde ihtiyaçlar; meyveler, sebzeler ve süt ürünleri gibi gruplandırılmalıdır. Bu planlama markette geçirilen süreyi kısaltır. Özellikle pandemi döneminde bu süre ne kadar kısalırsa risk o kadar azalır. Ayrıca bir listeniz olmazsa alışveriş sonunda ihtiyacınız olmayan şeyleri aldığınızı fark edersiniz.

2. Yorgun, aç ya da mutsuz olduğunuzda alışveriş yapmayın. 

Eğer kendinizi bu saydıklarımız gibi hissediyorsanız, alışverişe çıkmayın. Bu duygular, insanların bilinçsizce alışveriş yapmasına neden olan duygulardandır. Alışveriş için duygusal olarak daha dengeli bir durumda hissettiğiniz zamanları tercih edin.

3. En son soğukta muhafaza edilen ürünleri satın alın.

Kötü huylu bakterilerin sıcaklık etkisi ile hızla geliştiği et, tavuk ve balık gibi taze gıda ve donmuş gıda alışverişlerinde bu ürünler alışverişin en sonuna bırakılmalıdır.

Soğuk zincir; üretim aşamasından başlayıp sevkiyat, depolama ve tüketim aşamasına kadarki süreçte gıda ürünlerinin düşük sıcaklıkta saklanmasıdır.

Mikroorganizmaların ürememesi ve gıdaların tazeliğinin bozulmaması için soğuk zincirin üretimden tüketime kadarki tüm aşamada kırılmaması gerekir. Alışverişin en sonunda bu gıdalar alınıp direkt eve gidilmeli. Bu süre ne kadar kısalırsa bozulma riski o kadar azalır.

Tazeliğin korunması ve soğuk zincirin kırılmaması için ısı koruyucu çantalardan ya da termal poşetlerden faydalanılabilir.

4. Yeşilliklerde yeşil ışık, etlerde kırmızı ışık uygulamasına dikkat edin.

Yeşilliklerin olduğu reyonlardaki aydınlatmalar için yeşil ışık, etlerin olduğu reyonlardaki aydınlatmalar için ise kırmızı ışık tercih edilir. Bu uygulama ile yeşilliklerin daha yeşil ve canlı, etlerin ise daha kırmızı görünmesi sağlanarak ürünler cazip hale getirilmeye çalışılır. Eve gidildiğinde hayal kırıklığına uğramamak için bu uygulamaya dikkat edilerek alışveriş yapılmalıdır.

5. Elle değil gözle seçerek alışveriş yapın.

Meyve-sebzeleri, ekmeği elle seçme devri bitti, dokunmadan gözle seçerek almalıyız. Özellikle pandemi sürecinde gıda hijyeni konusunda daha da hassas olmalıyız. Ellerimizle bir mikroorganizmayı bir yerden başka bir yere taşıyabiliriz. Bu yüzden ilk dokunduğunuz ürünü almanız en sağlıklısı olacaktır.

 6. Darbe görmüş, ezilmiş ya da bombaj oluşmuş konservelere dikkat!

Darbe görmüş, ezilmiş ya da bombaj oluşmuş konserveler asla satın alınmamalıdır. Bombaj, Clostridium botulinum habercisidir. Bu patojenin toksinleri botulizme sebep olur. Bu patojen mikroorganizmanın toksinleri vücut sinir sistemine saldırır, solunumda güçlük, kasların felci ve hatta ölüm ile sonuçlanan durumlara sebep olabilir.

7. Etiket okur yazarlığı alışkanlığı edinin.

Etiket okuma alışkanlığı edinmek hem güvenli gıdaya ulaşmamızı sağlar hem de gıda israfını azaltır.

Gıda Güvenliği Derneği’nin yaptığı bir araştırmaya göre; her 10 kişiden 7’si son kullanma tarihi (SKT) ve tavsiye edilen tüketim tarihi (TETT) arasında farkı bilmiyor.

Son kullanma tarihi (SKT); gıdanın güvenli olarak tüketilebileceği son tarihi ifade eder. Bu tarihten sonra gıdayı tüketmek insan sağlığı açısından risklidir.

Tavsiye edilen tüketim tarihi (TETT); Uygun koşullarda saklandığında gıdanın kalitesinin, besin değerlerinin, karakteristik özelliklerinin maksimum seviye korunduğu son tarihi ifade eder. Tadına bakarak, koklayarak ya da gözle kontrol ederek bu gıdanın tüketilebilir durumda olup olmadığına karar verebiliriz. Eğer herhangi bir değişiklik tespit etmediyseniz tavsiye edilen tarihi dolan ürünü tüketebilirsiniz.

8. Raflarda yukarı ve aşağı bakın.

Süpermarketlerde, türdeş ürünlerden en pahalı olanı göz hizanıza ya da hemen altına yerleştirilir. En ucuz olan ürünler ise ya en altta ya da en üsttedir. Dolayısıyla onları görme ihtimaliniz pahalı ürünleri görme ihtimalinizden daha zayıftır. O nedenle alışveriş yaparken ilk gördüğünüzü almak yerine bütün rafı taramalısınız.

9. Ücretsiz örnekleri atlayın.

Marketler müşterilerine reklam amaçlı ücretsiz ürün örnekleri sunar. İnsanlar, ücretsiz olarak denedikleri ürün nedeniyle kendilerini borçlu hissederler ve genellikle o üründen satın alırlar. Eğer ihtiyacınız yoksa bu ürünleri denemeden atlayın.

10. Poşetleme yaparken bunlara dikkat edin.

Marketten aldığınız gıda ürünleri ile temizlik ürünleri asla aynı poşete konulmamalıdır. Ayrıca çiğ tüketilecek ürünlerle pişirilerek tüketilecek ürünler çapraz kontaminasyonu önlemek adına aynı poşete konulmamalıdır. Aksi halde örneğin, etten çiğ tüketilecek sebzelere patojen bir mikroorganizma olan Salmonella bulaşabilir.

Asena PERÇİN BAHADIR

Gıda Yüksek Mühendisi