Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Şimdi şu ekmek fotoğrafına bir bakın. Normal görünüyor değil mi? Oysa bu ekmek, kısmen hamam böceklerinden üretildi. 

Brezilyalı gıda mühendisleri, küresel nüfus artışı karşısında hayvansal proteinin yetmeyeceği düşüncesiyle Afrika ülkelerini örnek aldı ve böceklerden yapılan bir un türü geliştirdi.

Birleşmiş Milletler (BM) 2050 yılına dek dünya nüfusunun yaklaşık 9.7 milyara ulaşacağını öngörüyor. Küresel gıda yetersizliği riskine karşı BM’nin önerisi, insanların böcek tüketimini de rejim alışkanlıklarına katması. Güneydoğu Asya ülkeleri başta olmak üzere dünyanın birçok yerinde böcek, protein kaynağı görevinde. Böcekler hem doğada varlar, hem de masrafa neden olmuyorlar. Ancak ekmeğin şehirlerde birçok insanı yerinden zıplatan hamam böcekleriyle yapıldığı örnekler pek yok.

Brezilyalı araştırmacılar da unu yaparken, Nauphoeta Cinerea cinsi hamam böceğini (ıstakoz ya da benekli hamam böceği de deniyor) kullandılar. Kuzey Afrika kökenli bu haşere, tarantula örümcekler ile kertenkeleler gibi egzotik ev hayvanlarına da yem olarak veriliyor. Bu böceklerin en büyük özelliği ise, kafeste tutulduklarında çok kolay ve hızlı üremeleri…

Ekmek tarifindeki unun yalnızca yüzde 10’u böcekten!

Brezilya’daki Rio Grande Üniversitesi’nden gıda mühendisleri Andressa Jantzen ve Lauren Menegon, hamam böceklerini iki sebepten seçmiş; birincisi protein zengini olmaları (kırmızı et yüzde 50, hamam böcekleri ise yüzde 70 protein oranına sahip). İkincisi ise; milyonlarca yıl evrimsel süreçlere rağmen genetiğini koruyarak hayatta kalmış olmaları.

İki araştırmacı, ekmekleri üretmek için kilosu 51 dolar olan kurutulmuş hamam böceklerini laboratuvarda öğütmüş. Jantzen, “Bu canlılar evrimle beraber değişen çevreye ayak uydurmayı sağlayan çok iyi bir yapıya sahip olmalı” diyor.

Protein bombası

Ekmeğin üretiminde; yüzde 10’luk kısmında böceklerden yararlanılmış ve yüzde 90’ında normal buğday ürünleri kullanılmış. Bu bile şaşırtıcı sonuçlar almaya yetmiş görünüyor. Andressa Jantzen; hamamböceklerinin ekmekteki protein içeriğini yüzde 133 artırdığını söylüyor. Geleneksel ekmeğin 100 gramlık bir diliminde 9.7 gram protein varken, hamam böcekli ekmekte 22.6 gram var. Üstelik bu tarife göre yağ oranı da yüzde 68 daha az.

Brezilyalı araştırmacıya göre, bu ekmeğin tat olarak diğerlerinden çok büyük bir farkı da yok. “Ekmeğin tadı, kokusu, dokusu ve renkleri ile ilgili duyusal analizler gerçekleştirdik. Önemli bir değişiklik gözlemlemedik ama bazıları ekmeklerde hafif bir yer fıstığı tadı hissedebilir” açıklaması dikkat çekiyor.

Yenilebilecek hayvanlar: Arı, karınca, kelebek, akrep

Bu haberler üzerine Beslenme Uzmanı Prof. Enio Viera, insanların böcek tüketimi ile ilgili çalışmalara başladı. Viera’ya göre, beslenme alışkanlıklarımıza daha birçok hayvanı katabiliriz: Arılar, karıncalar, kelebekler, çekirgeler ve akrepler gibi...

Böcekleri yemek olarak kabul etmenin kültürel bir zorluk yarattığına da dikkat çeken Viera, “Oysa birçok kez tozlaştırılmış böcek yiyor, farkına bile varmıyoruz” açıklaması yapıyor. Ayrıca, böceklerin çevreye etkisinin birçok geleneksel gıda türüne oranla daha hafif olduğunu söylüyor.

“1 kg kırmızı et üretmek için 250 metrekare toprak gerek. Oysaki hamam böceklerini 30 metrekarelik alana koyup aynı oranı yakalayabiliriz. Üstelik suya da daha az ihtiyaç duyulur. 1 kg kırmızı et için 20 bin litre su gerekirken, 1 kg böcek için bin litre yeterli.”

Brezilya Böcek Yetiştiricileri Kuruluşu’na göre, tropikal iklimi sayesinde Brezilya 95 tür ile en büyük yenebilir böcek çeşitliliğine sahip. BM’ye göre de dünya üzerinde böcek yiyenlerin sayısı 2 milyarın üzerinde. 

Marketlerde satılacak mı?

Jantzen ve Menegon; şimdi de kek, bazı yağ türleri ve tahıllı gofretler gibi böcekten geliştirdikleri yeni besleyici ürünler üzerinde çalışıyor. Öte yandan Brezilyalılar; şimdilik süpermarket raflarında hamam böcekli ekmeğe rastlayamayacak çünkü ülkedeki sağlık yetkilileri halen haşerelerin sadece diğer hayvanları beslemek için kullanılmasına izin veriyor.

İspanya ise böcekli gıdaları ticarileştirmeye başladı. Örneğin Carrefour süpermarket zinciri, ülkede cırcırböceği ve bazı larva türleriyle yapılmış atıştırmalıklar satıyor.

İngiltere’de de Eat Grub şirketi, fırınlanmış çekirge ve kurtçuklarla evlere sipariş hizmeti veriyor.

ABD’li araştırma şirketi Global Market Insights’a göre, küresel yenebilir böcek pazarı önümüzdeki 5 yılda 700 milyon doları aşabilir.

Peki, sizin hamam böcekli ekmeği denemeye cesaretiniz var mı?

Kaynak: BBC