Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Meyve suyu hakkındaki bilgimizin yeterli olduğu söylenemez. Bunun nedeni, adı “meyve” ile başlayan farklı içecek tiplerinin bulunması ve bunların aynı sanılmasıdır. Daha doğrusu aralarındaki farkın bilinmemesi ve tümüne birden meyve suyu denilmesidir. Gerçi her birinin meyve ile bir bağı vardır fakat meyve ile yakınlığı aynı değildir.

İçecek tiplerini birbirinden ayıran başlıca kriter “meyve oranı”dır.

Sağlıklı beslenme ve bilinçli tüketim açısından bu içecek tipleri arasındaki farkın bilinmesi önemlidir. Bunları birbirinden ayıran temel kriter içerdikleri “meyve oranı”dır. Meyve oranı deyince, tüketime hazır ya da bardağa konulan içeceğin yüzde kaçının meyveden oluştuğunu anlıyoruz. Kalanı; şeker, asit, aroma, renklendirici, koruyucu vb katkılardan oluşmaktadır.

Farkı bilmeliyiz!...
Meyve oranına göre (çoktan aza doğru) bu içecekler; meyve suyu, meyve nektarı, meyveli içecek ve meyve aromalı içecek olarak adlandırılıyor. Türk Gıda Kodeksi’ne göre sınıflandırma böyledir. Bunların içerik açısından farkına gelince…
Meyve suyu; meyve oranı %100 olan doğal bir içecektir. Meyvenin preslenmesi ile elde edilmekte ve herhangi bir katkı maddesi eklenmeden ambalajlanmaktadır. İşleme sırasında bir miktar diyet lifi ve C vitamini kaybı olsa da meyvenin doğal bileşimi olabildiğince korunmaktadır. Meyvenin antioksidan gücü büyük ölçüde, mineral bileşenleri ise olduğu gibi meyve suyuna da yansımaktadır.

Meyve suyunun meyve oranı %100’dür ve bu nedenle meyve suyuna “sıvı meyve” denilse yeridir.

Dolayısı ile meyve suyu, meyve oranı en yüksek (yüzde 100) ve “meyveye en yakın” içecektir. Bu nedenle meyve suyuna “sıvı meyve” denilse yeridir. Nitekim bazı dillerde meyve suyu, bu anlama gelen “liquid fruit” ve “flüssiges obst” gibi kavramlarla da tanımlanmakta ve böylece diğer içecek tiplerinden farkı net bir şekilde vurgulanmaktadır.

Ancak her meyveden %100 meyve suyu işlenemiyor. Bazı meyvelerin suyu veya püresinin ya tadı çok ekşi veya kıvamı çok koyudur. Bu nedenle doğrudan içilmeye uygun değildir. Vişne tadı ekşi olanların, şeftali ve kayısı ise kıvamı koyu olanların örneğidir. Bunların içme kıvamına getirilmesi için su ile biraz seyreltilmesi ve şeker katkısı ile tat dengesinin yeniden oluşturulması gerekiyor. Bu sırada meyve oranı da kaçınılmaz olarak biraz düşüyor.

Bu içecek grubu. meyve nektarı olarak adlandırılıyor. Bu içecek tipinin meyve suyundan farkı, meyve oranının düşük olması ve ayrıca katkı şeker ve asit içerebilmesidir.

Bunların minimum meyve oranı, meyve türüne göre farklıdır. Minimum meyve oranının limon ve nar nektarında %25, vişne nektarında %35, kayısı nektarında %40, şeftali ve portakal nektarında %50 olması gerekiyor. Meyve oranı açısından nasıl ki meyve suyu “meyveye en yakın” içecekse, meyve nektarı da “meyve suyuna en yakın” içecektir.

Meyve oranı ve içecek tipleri

Meyve suyu ve meyve nektarının ortak yanı; raf ömrünün koruyucu madde ile değil pastörizasyon ile sağlanmasıdır. Pastörizasyon, meyve suyunda bozulmaya yol açan mikroorganizmaların ısı etkisi ile öldürülmesine dayanıyor ve gıda muhafazası için 200 yıldır uygulanıyor.

Meyve oranı, meyve nektarına göre daha düşük olan iki içecek tipi daha vardır. Bunlardan birincisi meyveli içecek (fruit drink), diğeri aromalı içecek olarak adlandırılıyor. Meyveli içecekte meyve oranının minimum %10 olması gerekiyor. Eğer gazlı ise bu oran %4’e kadar düşebiliyor. Örneğin,%10 portakal suyu içeren içecek, portakallı içecek veya portakal içeceği olarak adlandırılıyor. Bu adlandırma yanılgıya yol açabiliyor. Eğer adı ile meyve oranı arasındaki ilişki bilinmiyorsa bu içecek portakal suyu veya portakal nektarı diye satın alınabiliyor. Ve içerken hayal kırıklığına uğranılıyor.

Bir de aromalı içecek grubu var ki, bu grubun meyve ile ilişkisi meyvenin yalnızca kokusunu/aromasını taşımasından kaynaklanıyor. Eğer elma aroması katılmışsa “elma aromalı içecek” olarak adlandırılıyor. Bilinçli olmayan tüketici bunun elma suyu veya elma nektarı olduğunu düşünebiliyor. Oysa bu içecek tipinin meyve oranı gerçekte ”sıfır veya sıfıra yakın”dır.

Etiketi Okumalıyız!.
Dolayısı ile satın alırken içeceğin öncelikle adına bakmalıyız. Bununla yetinmemeli, etikette yazılı meyve oranını da kontrol etmeliyiz. Çünkü meyvenin gücü (antioksidan, mineral, vitamin), ancak meyve oranı ölçüsünde içeceğe yansımaktadır.

Eğer içecek meyveye yakın olsun istiyorsak, öncelikle meyve
suyunu (%100), yoksa meyve nektarını (%25-50) tercih etmeliyiz.
Meyve oranının yalnız besin değerine değil, içeceğin tadına da yansıdığını göreceğiz.

Satın alırken içeceğin öncelikle adına ve meyve oranına bakmalıyız!..