Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Derimiz, sadece dış etkilere karşı bir koruma kalkanı değil, aynı zamanda vücudumuzun sağlığı açısından kritik rol oynayan mikroorganizmalarla dolu bir ekosistemin de merkezidir. Son yıllarda bağırsak mikrobiyomunun sağlığa olan etkileri geniş çapta araştırılırken, derimizin üzerindeki mikroorganizmaların da benzer şekilde sağlığımızı nasıl etkilediği üzerine yapılan çalışmalar giderek artmaktadır.

İnsan derisi vücudumuzun en büyük organı olup yüzeyinde milyonlarca mikroorganizmayı barındırır. Bu mikroorganizmalar arasında bakteriler, mantarlar, virüsler ve maytlar (akarlar) bulunur. Deride yaşayan bu mikroplar vücudumuzun doğal savunma mekanizmalarının bir parçası olarak işlev görürler ve özellikle dış etkenlere karşı koruyucu bir rol oynarlar. Yapılan çalışmalar deri mikrobiyomunun patojen bakterilere karşı bir bariyer oluşturduğunu ve bağışıklık sisteminin gelişiminde rol oynadığını göstermektedir [1]. Deri mikrobiyomunun fonksiyonlarını şöyle sıralayalım:

1. Derideki faydalı bakteriler, zararlı patojenlerin cilde tutunmasını ve çoğalmasını engelleyen antimikrobiyal maddeler salgılar [2].
2. Deri mikrobiyomu, bağışıklık sisteminin düzgün işleyişi için kritik öneme sahiptir. Mikroorganizmalar bağışıklık sistemine hangi hedeflerin saldırılmaya değer olduğunu ve hangilerinin görmezden gelinmesi gerektiğini öğretir [3].
3. Deri üzerinde yaşayan mikroorganizmalar, ciltteki yağları ve ölü hücreleri parçalayan enzimler üreterek cildin sağlıklı kalmasına yardımcı olur [4].

Deri mikrobiyomu sağlığımız için koruyucu bir role sahip olsa da, bu dengenin bozulması çeşitli deri hastalıklarına yol açabilir. Bilimsel araştırmalar cilt mikrobiyomundaki dengenin bozulmasının (disbiyozis) atopik dermatit, sedef hastalığı ve akne gibi hastalıklarla ilişkili olduğunu göstermiştir. Örneğin atopik dermatit hastalarında, cilt mikrobiyomundaki çeşitliliğin azalması ve zararlı Staphylococcus aureus bakterisinin baskın hale gelmesi hastalığın şiddetini artırmaktadır [5].

Yaş ilerledikçe deri mikrobiyomundaki denge de değişir. Yaşlı bireylerde cildi koruyan faydalı bakterilerin sayısının azaldığı ve zararlı patojenlerin daha fazla yayıldığı gözlemlenmiştir. Bu durum yaşlanma sürecinde deri enfeksiyonlarının ve yaraların iyileşme sürecinin olumsuz etkilenmesine neden olabilir. Yine bir çalışmadan yer vermek istiyoruz, yaşlı bireylerdeki deri mikroorganizmalarının çeşitliliğinin azalmasının, cilt bariyerinin zayıflamasına ve enfeksiyon riskinin artmasına yol açtığı burada bizlere göstermekte [6].

Son yıllarda kozmetik ürünlerin deri mikrobiyomuna olan etkileri de mercek altına alınmıştır. Özellikle bazı kozmetik ürünlerin ciltteki faydalı bakterileri hedef alarak cilt sağlığını olumsuz etkileyebileceği öne sürülmektedir. Bu bağlamda bazı kozmetik şirketleri, probiyotik içeren ürünler geliştirerek cilt mikrobiyomunu desteklemeyi hedeflemektedir. Ancak bu ürünlerin etkinliği ve güvenilirliği hakkında daha fazla bilimsel araştırmaya ihtiyaç vardır [7].

Kaynaklar:

1.     Grice, E. A., & Segre, J. A. (2011). The skin microbiome. Nature reviews. Microbiology, 9(4), 244–253. https://doi.org/10.1038/nrmicro2537

2.     Belkaid, Y., & Tamoutounour, S. (2016). The influence of skin microorganisms on cutaneous immunity. Nature reviews. Immunology, 16(6), 353–366. https://doi.org/10.1038/nri.2016.48

3.     Scharschmidt, T. C., & Fischbach, M. A. (2013). What Lives On Our Skin: Ecology, Genomics and Therapeutic Opportunities Of the Skin Microbiome. Drug discovery today. Disease mechanisms, 10(3-4), e83-e89. https://doi.org/10.1016/j.ddmec.2012.12.003

4.     Sanford, J. A., & Gallo, R. L. (2013). Functions of the skin microbiota in health and disease. Seminars in immunology, 25(5), 370–377. https://doi.org/10.1016/j.smim.2013.09.005

5.     Kong, H. H., & Segre, J. A. (2012). Skin microbiome: looking back to move forward. The Journal of investigative dermatology, 132(3 Pt 2), 933–939. https://doi.org/10.1038/jid.2011.417

6.     Oh, J., Byrd, A. L., Park, M., NISC Comparative Sequencing Program, Kong, H. H., & Segre, J. A. (2016). Temporal Stability of the Human Skin Microbiome. Cell, 165(4), 854–866. https://doi.org/10.1016/j.cell.2016.04.008

7.     Eyerich, K., & Eyerich, S. (2018). Immune response patterns in non-communicable inflammatory skin diseases. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology : JEADV, 32(5), 692–703. https://doi.org/10.1111/jdv.14673