Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Yeni bir çalışmada araştırmacılar, Suudi Arabistan'ın Al-'Ula ve Hayber ilçelerinde binlerce kilometreye yayılan yaklaşık 18 bin mezarın düzenini detaylandırıyor. Uzmanlar, bunların tek tek bireylerin veya küçük grupların gömüldüğü yeri işaretleyen ayrıntılı şekillerde düzenlenmiş küçük taş yığınlarından oluştuğunu söylediler.

Mezarlar, bir zincire veya 'kuyruğa' bağlı dairesel mücevher parçalarına benzedikleri için 'kolye' mezarlar olarak tanımlanıyor.

Fotoğraf: Batı Avustralya Üniversitesi arkeologları yeni makalelerinde antik yolları anlatıyorlar. Resimde, Suudi Arabistan'daki Hayber Vahası'ndan çıkan 'kama kuyruklu' pandantifler ve içi doldurulmuş halkalı höyüklerle dolu yoğun bir cenaze caddesi görülüyor.

Fotoğraf: Mezarlar, bir zincire tutturulmuş dairesel mücevher parçalarına ya da 'başlara' veya 'kuyruğa' benzedikleri için 'kolye' olarak tanımlandılar.

Fotoğraf: Ayrıntılı şekillerde düzenlenmiş küçük taş yığınları tek tek bireylerin veya küçük grupların gömüldüğü noktayı işaretlemekte.

Toplamda, uzmanlar 'cenaze caddeleri' boyunca yaklaşık 18 bin mezar gözlemlediler (vahaları ve meraları birbirine bağlayan uzun mesafeli 'koridorlar'). Bunların sadece 80'i örneklendi veya kazıldı. Mezarların anıtlar (kenatoflar) olarak ya da henüz bilinmeyen sembolik veya ritüel amaçlar için yapılmış olup olmadığı bilinmemektedir.

Araştırmanın başyazarı, Batı Avustralya Üniversitesi Beşeri Bilimler Okulu'ndan, Dr. Matthew Dalton ve ekibi, cenaze caddelerini bulmak ve analiz etmek için uydu görüntüleri, helikopter tabanlı hava fotoğrafçılığı, zemin araştırması ve kazı teknikleri kullandı.

Dr. Dalton’un söylediklerine göre yerliler bu mezarların varlığını binlerce yıldır bilmektelerdi, fakat uydudan görüntülenene kadar kimsenin bu mezarların bu kadar yayıldığını bilmediği ortaya çıktı.

Arap Yarımadası ve Levant'ın çöl bölgelerinin, büyük çoğunluğu antik mezarlar olan taş anıtlarla çevrili sayısız yolla kesiştiği bilinmektedir. Toplu olarak 'cenaze caddeleri' olarak bilinen bu yolların ve anıt özelliklerinin binlerce kilometresi, özellikle büyük sürekli su kaynaklarının çevresinde ve arasında, manzara boyunca izlenebilir.

Fotoğraf 4: Tunç Çağı dönemi mezarları, Kuzeybatı Suudi Arabistan'da iki ilçe olan Al-'Ula ve Khaybar'da ve Batı Asya'da çok uzaklara yayılıyor.

Dr Dalton'a göre, cenaze caddeleri, zamanlarının ana otoyol ağlarıydı. Bugünkü varlıkları, 4500 yıl önce Arap Yarımadası'nda yaşayan halkların, birbirine sanıldığından daha sosyal ve ekonomik olarak bağlı olduklarını göstermektedir.

Araştırmacılar, bu caddelerdeki en yüksek mezarlık anıtlarının, kalıcı su kaynaklarının yakınında bulunduğunu tespit ettiler. Caddelerin yönü, halkların onları Hayber, Al-Ula ve Teyma da dahil olmak üzere büyük vahalar arasında seyahat etmek için kullandığını gösteriyordu. Daha küçük caddeler vahaları çevreleyen manzaralara dönüşüyor, bu da rotaların yağmur dönemlerinde evcil hayvan sürülerini yakındaki meralara taşımak için kullanıldığını düşündürüyor.

Fotoğraf 5: Kolyeler ve mezar höyükleriyle dolu bir cenaze caddesi. Burada cadde, Harrat 'Uvayrid'den Suudi Arabistan'ın Al-'Ula yakınlarındaki bir su kaynağı olan Saq'a doğru iner.

Dr Dalton, "Bu vahalar, özellikle Hayber, dünya çapında bilinen en yoğun mezar anıtlarından bazılarını sergiliyor. Etraflarında inşa edilmiş çok sayıda Bronz Çağı mezarları, popülasyonların bu zamanda bu elverişli yerlere daha kalıcı olarak yerleşmeye başladığını gösteriyor" dedi.

Araştırmacılara göre, bu anıtlar içinde devam eden kazı ve insan kalıntılarının analizi, ileriye dönük olarak çok önemli olacak.

Çalışma: https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09596836211060497