Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Özellikle büyük şehirlerde yaşayan nüfusun büyük bir kısmı, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) belirlediği sınır değerlerin üzerinde kirli hava solumakta.

İstanbul'da hava kirliliği 2022 yılında bir önceki yıla göre %9 oranında artmıştı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hava Kalite Ölçüm İstasyonları verilerine göre, 2021 yılında ortalama partikül madde (PM10) konsantrasyonu 38,2 µg/m³ iken, 2022 yılında bu değer 41,5 µg/m³'e yükselmişti. Bu artış özellikle Göztepe ve Sultangazi bölgelerinde daha belirgindi. Ne var ki son iki yılda bu durum daha da kötü hale geldi.

Hava kirliliği solunum yolu hastalıklarından kalp-damar rahatsızlıklarına kadar geniş bir yelpazede sağlık sorunlarına yol açmakta. Süleyman Demirel Üniversitesi'nden Dr. Öğretim Üyesi Merve Erçelik, hava kirliliğinin astım, bronşit, KOAH gibi solunum yolu rahatsızlıklarının yanı sıra kalp-damar hastalıkları ve nörolojik rahatsızlıkların riskini artırdığını belirtmekte. DSÖ verilerine göre dünya genelinde ölümlerin yaklaşık %24'ü hava kirliliğine bağlı olarak gerçekleşmekte.

Temiz Hava Hakkı Platformu'nun raporuna göre Türkiye'de nüfusun en az %92'si kirli hava solumaktadır. 2022 yılında Türkiye'de partikül madde (PM10) düzeyleri DSÖ'nün önerdiği yıllık ortalama kılavuz değeri olan 15 µg/m³'ü aşmıştı. Özellikle İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerde bu değerler DSÖ'nün belirlediği sınırların üzerinde seyretmektedir. Büyükşehirlerdeki trafik yoğunluğu, sanayi faaliyetleri, kömür gibi fosil yakıtların kullanımı ve yeterli yeşil alanların olmaması, hava kirliliğinin artmasında önemli faktörler arasında yer almaktadır.

Uzmanlar, hava kirliliğinin önüne geçilmesi için daha sıkı çevre politikalarının uygulanması gerektiğini tekrar vurguladı. Yenilenebilir enerjiye geçiş, toplu taşımanın yaygınlaştırılması, düşük emisyon bölgelerinin oluşturulması gibi önlemler alınsa da yeterli gelmemekte. Hava kirliliği sadece çevre sorunu değil, aynı zamanda halk sağlığına yönelik ciddi bir tehdit olarak karşımıza çıkmakta. Bu nedenle atılması gereken adımların hızlandırması büyük önem arz etmekte.

 Yazar: Eylül Rüzgar Üzer

Kaynak

1. https://yesilgazete.org/turkiye-nufusunun-en-az-yuzde-92si-kirli-hava-soluyor/

2. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/istanbulda-hava-kirliligi-2022de-yuzde-9-artti/2800561?utm_source

3. https://www.dha.com.tr/saglik-yasam/olumlerin-yuzde-24u-hava-kirliligi-kaynakli-2500759?utm_source