Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Kedi nanesi veya catnip (Nepeta cataria) ve Asya'daki muadili gümüş asma, sarhoş edici özelliklere sahip olduğu bilinen yaygın bitkilerdir. Psikoaktif kalite, bir kedinin burnundaki koku alma reseptörlerine bağlanan nepetalakton olarak bilinen bir bileşikten gelir. Bu bileşik, kedilerin cinsel feromonlara verdiği tepkiye benzer bir nörolojik yanıtı tetikler.

Kediler genellikle kedi nanesine sürtünür, yuvarlanır, patileriyle yalar ve hatta çiğnerler. Kedi nanesi yiyen kedilerde bazen salya akması, uyku hali ve mırlama gibi tepkiler görülebilir.

Geçen yıl, çalışmanın baş yazarı Masao Miyazaki'nin ekibi, kedilerin bitkilere sürtündüklerinde nepetalaktol ve nepetalakton salgıladıklarını ortaya çıkardı. Bunlar iridoitler olarak bilinen böcek kovucu bileşiklerdir. Araştırmacılar, gümüş asmadan nepetalaktole maruz kalan kedilerin başlarına konan Aedes albopictus sivrisineklerini saydı. Onları bileşiğe maruz kalmayan kedilerle karşılaştırdıktan sonra, bulunan nepetalaktol, sivrisinekleri uzak tutmada büyük etkilere sahip. Şimdi, bir takip çalışmasında, araştırmacılar kedilerin bitki etrafındaki agresif davranışlarının çok daha yüksek miktarda bileşiklerin salınmasına nasıl yardımcı olduğunu gösterdiler.

Miyazaki’nin söylediklerine göre gümüş asmanın yapraklarına zarar vererek sürtünen kediler, bitkinin yapraklarına zarar vermeden yapraklara sürünen kedilere kıyasla 10 kat fazla iridoite maruz kalıyor bu da böceklere karşı daha fazla koruma sağlıyor.

Araştırmada, araştırmacılar kedilere saf nepetalakton ve nepetalaktol içeren yiyecekler verdiler. Kedilerin kimyasallara, temel kedi nanesine yaptıklarına çok benzer bir şekilde tepki verdiğini buldular.

Miyazaki, "Kediler, çiğneme dışında iridoit kokteyllere ve doğal bitkilere de aynı tepkiyi gösteriyor. Plastik tabaktaki kimyasalları yalıyorlar ve tabağa sürtüyorlar ve yuvarlanıyorlar” dedi.

Daha sonra, araştırmacılar kedilere iridoitleri içeren yemekler verdiler, ama üzerlerinde yer yer delinmiş plastik kaplamalar vardı. Kimyasallarla doğrudan temas edememelerine rağmen, kedilerin hala yalama ve çiğneme eylemlerine devam ettiğini buldular.

Miyazaki, "Bu, yalama ve çiğnemenin iridoitlerin koku alma uyarımıyla ortaya çıkan içgüdüsel bir davranış olduğu anlamına gelir" açıklamasını yaptı.

Ekip şu anda, kedilerin kedi nanesi ve gümüş asmaya tepkisinden hangi genin sorumlu olduğunu anlamak için yapılan çalışmaları takip etmeyi umuyor.

Miyazaki, "Gelecekteki çalışmalarımız, bu yanıtın neden Felidae türleriyle sınırlı olduğunu ve bazı kedilerin neden bu bitkilere yanıt vermediği ile ilgili kalan önemli soruları yanıtlamayı vaat ediyor" dedi.