Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Araştırmacılar, 26 Haziran'da Ulusal Bilimler Akademisi Bildirileri'nde yayınlanan rapora göre, fosil O. megalodon dişlerinden elde edilen kimyasal ölçümler, köpekbalıklarının çevredeki sulara göre daha yüksek vücut sıcaklıklarına sahip olduğunu gösteriyor. Bu ve hem yaşayan hem de soyu tükenmiş diğer köpek balıklarının dişlerindeki karbon ve oksijen analizleri, dev köpekbalığının vücut sıcaklığının o zamanki tahmini deniz suyu sıcaklıklarından yaklaşık 7 santigrat derece daha sıcak olduğunu ortaya çıkardı.

Bu sıcakkanlılık iki ucu keskin bir kılıç olabilir. Bu özellik, O. megalodon'un hızlı, korkutucu bir zirve avcısı haline gelmesine ve 20 metre uzunluğa kadar büyümesine yardımcı olmuş olabilir; bu da onu Dünya'da şimdiye kadar yaşamış en büyük etoburlardan biri haline getiriyor. Ancak köpekbalığının doymak bilmez iştahı aynı zamanda türün sonunun da habercisi olabilir. UCLA deniz biyojeokimyacısı Robert Eagle, devliğin yüksek bir metabolik maliyete sahip olduğunu söylüyor: Daha büyük bedenler daha fazla yiyeceğe ihtiyaç duyuyor ve iklim değiştiğinde ve yiyecek kıtlaştığında devasa köpekbalıkları yok olmaya karşı özellikle savunmasız olabilir. Memelilerin, endotermi adı verilen bir özellik olan, daha soğuk ortamlarda bile vücut ısılarını metabolik olarak yükseltebilmeleri ve koruyabilmeleri iyi bilinmektedir. Ancak hem yaşayan hem de soyu tükenmiş bazı balık soyları, vücutlarının bazı kısımlarını çevredeki sudan daha yüksek sıcaklıklarda tutarak bölgesel endotermi yapma yeteneğine sahiptir .Örneğin, mako ve büyük beyaz köpekbalıkları gibi türleri içeren grup olan birçok modern lamniform köpek balığı bu yeteneğe sahiptir. Yeni çalışmada yer almayan Galler'deki Swansea Üniversitesi'nden paleobiyolog Jack Cooper, "Aslında bölgesel endotermi, köpekbalıklarında dev boyutlara giden bilinen iki evrimsel yoldan biridir" diyor. (Cooper, diğerinin balina köpekbalıkları gibi daha nazik devler tarafından kullanılan filtre beslemesi olduğunu söylüyor.)

Cooper, "Bu çok ilginç bir bulgu ve megalodonda bölgesel endotermi için daha fazla kanıta sahip olmamız harika" diyor. O. megalodon'un daha yüksek vücut ısısı, onun "daha uzağa ve daha hızlı yüzmesine olanak tanıyarak avla karşılaşma şansını artırdığını" söylüyor. "Fakat bu aynı zamanda yiyecek mevcudiyetinin azalması durumunda megalodonun devasa enerji gereksinimlerini karşılayamayacağı anlamına da geliyor." Pliyosen'de deniz seviyelerinin değişmesi, yaklaşık 3 milyon yıl önce köpekbalıklarının avlarının azalmasına yol açtığında, "açlıktan yok olmuş olabilir." Eagle ve meslektaşları şimdi O. megalodon için ilk önce gelen tavuk mu yumurta mı sorusunu araştırıyorlar: sıcakkanlılık mı yoksa zirve yırtıcı durumu mu? Eagle, "Devasa olmak için yüksek bir trofik seviyeye ihtiyacınız var" diyor. Peki bu yüksek trofik seviyeye (tepe yırtıcı statüsü) ulaşmak için sıcakkanlılık gerekli midir? "Neyin neyi harekete geçirdiğine dair hepsini evrimsel bir hikayeye sığdırmayı umuyoruz."

 Yazar: ALPEREN BİÇER

 KAYNAK: M. Griffiths et al. Endothermic physiology of extinct megatooth sharks. Proceedings of the National Academy of Sciences. Published online June 26, 2023. doi: 10.1073/pnas.2218153120.

J. A. Cooper et al. The extinct shark Otodus megalodon was a transoceanic superpredator: Inferences from 3D modeling. Science Advances. Published online August 17, 2022. doi: 10.1126/sciadv.abm9424.

H. Ferrón. Regional endothermy as a trigger for gigantism in some extinct macropredatory sharks. PLOS ONE. Published online September 22, 2017. doi: 10.1371/journal.pone.0185185.