Genetik
Tunç Çağından Günümüze Ağız Sağlığının Genetik Evrimi: 4.000 Yıllık Dişlerden Çıkarılan Sırlar
Trinity College Dublin'deki araştırmacılar, 4.000 yıl öncesine tarihlenen İrlanda'daki bir kireç taşı mağarasından elde edilen iki dişin mikrobiyomlarını incelediler. Yapılan genetik analizler, Tunç Çağı'ndan bugüne kadar ağız içi mikroçevrede önemli değişiklikler yaşandığını gösterdi. Her iki diş de aynı erkek bireye aitti ve ağız sağlığı hakkında önemli bilgiler sağladı.
Çalışma, Atlantic Teknoloji Üniversitesi ve Edinburgh Üniversitesi arkeologlarıyla işbirliği içinde gerçekleştirildi ve sonuçlar Molecular Biology and Evolution dergisinde yayımlandı. Araştırmacılar, Streptococcus mutans gibi diş çürüğünün ana suçlularından birinin eski bir genomunu keşfettiler.
S. mutans modern ağızlarda yaygın olsa da, eski zamanlardaki kayıtlarda nadir bulunur. Bunun nedeni, bu bakterinin asit üretmesidir, bu da DNA'yı yok eder ve plakların fosilleşmesini önler. Diğer eski ağız mikrobiyomları genellikle fosilleşmiş plaktan alınırken, bu çalışma dişi doğrudan hedef aldı. Araştırmacılar, ayrıca diğer streptokok türlerinin dişte neredeyse bulunmadığını buldular. Bu, mikrobiyal dengeyi bozulmuş olabileceğini gösterir.
Ek olarak, modern mikrobiyomların atalarımızınkinden daha az çeşitli olduğunu düşündüren "kaybolan mikrobiyom" hipotezini destekleyen kanıtlar bulundu. Tunç Çağı dişlerinden elde edilen bakteri suşları daha farklıydı.
Araştırmacılar, bu hastalık yapıcı bakterilerin zaman içinde dramatik bir şekilde değiştiğini belirtiyorlar. Ancak, son yüzyıllardaki kültürel geçişlerin özellikle büyük bir etkisi olduğu görülüyor.
Yazar: Saliha Kaygısız
Kaynak:
- Trinity College Dublin. (2024, March 27). Scientists extract genetic secrets from 4,000-year-old teeth to illuminate the impact of changing human diets over the centuries. ScienceDaily. Retrieved April 2, 2024 from www.sciencedaily.com/releases/2024/03/240327124735.htm
- Iseult Jackson, Peter Woodman, Marion Dowd, Linda Fibiger, Lara M Cassidy. Ancient Genomes From Bronze Age Remains Reveal Deep Diversity and Recent Adaptive Episodes for Human Oral Pathobionts. Molecular Biology and Evolution, 2024; 41 (3) DOI: 10.1093/molbev/msae017