Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Elektronik sigaralar, son yıllarda tütün kullanımının yeni bir formu olarak hızla popülerlik kazandı. Özellikle gençler arasında yaygınlaşan bu ürünler, endüstri tarafından "zararı azaltılmış" olarak pazarlanmakta. Ancak elektronik sigaraların içerdiği kimyasallar ve uzun vadeli sağlık etkileri konusunda giderek artan bilimsel kanıtlar, bu ürünlerin ciddi sağlık riskleri taşıdığını göstermekte.

Elektronik sigaralar, likit formundaki nikotini buharlaştırarak kullanıcılara sunan cihazlardır. Bu likitler çoğu zaman zararsız gibi görünen aroma maddeleriyle zenginleştirilir. Ancak çalışmalar, bu aromaların ve diğer katkı maddelerinin insan sağlığı üzerinde ciddi olumsuz etkileri olabileceğini ortaya koymaktadır. Elektronik sigaraların içeriğinde, geleneksel sigaralarda bulunan formaldehit, asetaldehit ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi kanserojen maddeler tespit edilmiştir. Özellikle aerosol formunda solunan bu maddeler, akciğer dokusunda hasarlara neden olabilir.

E-sigaraların zararlarını şöyle sıralayalım:

·  Nikotin bağımlılığı göz ardı edilemeyecek bir risk olarak karşımıza çıkabilir.

·  Kalp atış hızını ve kan basıncını artırarak kardiyovasküler sistem üzerinde de olumsuz etkiler yaratabilir.

·  Hücreler üzerinde toksik etkiler yaratarak ve bu etkilerin DNA hasarına yol açmasına neden olabilir. Bu da hücrelerin kontrolsüz bir şekilde bölünmesine neden olarak kanser oluşumuna zemin hazırlayabilir. Nitekim yapılan bir çalışmada, elektronik sigara kullanıcılarının hücrelerinde ciddi DNA hasarları gözlemlenmiştir.

·  Cihazların içerdiği bazı maddelerin özellikle akciğer dokusuna zarar verdiği ve bu hasarın geri döndürülemez olabileceği belirtilmiştir. Akciğer dokusunda iltihaplanma, pnömotoraks (akciğer zarının yırtılması) ve EVALI (Elektronik Sigara ve Vaping Kullanımına Bağlı Akciğer Hasarı) gibi ciddi durumlara yol açabilir. Özellikle EVALI, 2019 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde büyük bir salgın hâlini almış ve yüzlerce insanın hastaneye yatmasına, onlarca insanın ise hayatını kaybetmesine neden olmuştur.

·  Nikotin, beyin gelişimi üzerinde de ciddi etkiler yaratabilen bir maddedir. Özellikle genç yaşlarda nikotine maruz kalmak, dikkat, hafıza ve öğrenme kapasitesinde gerilemelere neden olabilir. Elektronik sigaraların bu bağlamda daha da tehlikeli olduğu düşünülmektedir, çünkü genellikle gençler tarafından daha sık tercih edilmekte ve "zararsız" olduğu düşünülerek daha uzun süre kullanılmaktadır. Bu durum, beyin gelişimi üzerinde kalıcı hasarlar oluşturabilir.

Elektronik sigara kullanıcılarında tespit edilen bu tür hasarların, geleneksel sigara kullanıcılarına kıyasla daha hızlı geliştiği ve daha şiddetli olduğu vurgulamakta gerekir. Bilim insanlarının uyarıları, elektronik sigara kullanımının sadece bağımlılığı teşvik etmekle kalmayıp, aynı zamanda ciddi ve geri döndürülemez sağlık sorunlarına yol açabileceğini göstermektedir. Elektronik sigaralar, tütün endüstrisi tarafından "daha az zararlı" olarak pazarlansa da, yapılan araştırmalar bu iddiaların gerçeği yansıtmadığını ortaya koymaktadır.

Halk sağlığını korumak adına, elektronik sigara kullanımının yaygınlaştırılmaması ve bu ürünlerin kullanımının sıkı denetimlerle kontrol altına alınması gerekmektedir.

Referans

[1] https://www.ntv.com.tr/saglik/elektronik-sigaradaki-buyuk-tehlike-olume-kadar-goturuyor,vswJDVxjTEe9d5DgDwOWeQ

[2] Levin, E. D. (2022). Neurotoxicology of nicotine and tobacco. In Advances in Neurotoxicology (Vol. 8, pp. 93-103). Academic Press. https://doi.org/10.1016/bs.ant.2022.06.003

[3] Tang, M. S., Lee, H. W., Weng, M. W., Wang, H. T., Hu, Y., Chen, L. C., Park, S. H., Chan, H. W., Xu, J., Wu, X. R., Wang, H., Yang, R., Galdane, K., Jackson, K., Chu, A., & Halzack, E. (2022). DNA damage, DNA repair and carcinogenicity: Tobacco smoke versus electronic cigarette aerosol. Mutation research. Reviews in mutation research, 789, 108409. https://doi.org/10.1016/j.mrrev.2021.108409

[4] Rebuli, M. E., Rose, J. J., Noël, A., Croft, D. P., Benowitz, N. L., Cohen, A. H., Goniewicz, M. L., Larsen, B. T., Leigh, N., McGraw, M. D., Melzer, A. C., Penn, A. L., Rahman, I., Upson, D., Crotty Alexander, L. E., Ewart, G., Jaspers, I., Jordt, S. E., Kligerman, S., Loughlin, C. E., … Witek, T. J., Jr (2023). The E-cigarette or Vaping Product Use-Associated Lung Injury Epidemic: Pathogenesis, Management, and Future Directions: An Official American Thoracic Society Workshop Report. Annals of the American Thoracic Society, 20(1), 1–17. https://doi.org/10.1513/AnnalsATS.202209-796ST

[5] Zulfiqar H, Sankari A, Rahman O. Vaping-Associated Pulmonary Injury. [Updated 2023 Jun 25]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560656/