Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Sivrisinekler dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen Zika virüsü, Batı Nil virüsü, Chikungunya virüsü, dang ve sıtma gibi hastalıkları taşıdıkları ile bilinmektedirler.

En çok hamile kadınlara bulaşarak doğmamış bebekleri etkilemesiyle bilinen Zika virüsü, özellikle Afrika'da çok görünen ve Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'ne göre de, Amerika'da hamile kadınların yüzde 5 ila 10'una bulaşabilen bir virüstür.

İklim değişikliği yüzünden sivrisinek kaynaklı hastalıkların yayılmasını ve sivrisinek populasyonlarını kontrol edip değerlendirebilmek; toplumu ve özellikle enfeksiyona karşı daha savunmasız olanları korumak için çok önemlidir. Ne yazık ki bu sivrisinekleri izleyip test edebilmek her zaman büyük bir sorun olmuştur, çünkü mevcut sivrisinek kontrolü ve gözetleme araçları oldukça maliyetlidir. Ayrıca bu araçlar sinek çürümeye başladığında, araştırma için nükleik asitin karmaşık özütüne gerek duyar. Doğal olarak bu durum hatalara neden olur.

Austin'de bulunan Teksas Üniversitesi'nden araştırmacılar, sivrisineklerin hastalık taşıyan bir türe ait olup olmadıklarını veya bunların yapay olarak Wolbachia bakterileriyle enfekte olmuş sivrisineklerle temasa geçip geçmediklerini belirleyen bir tür "sivrisinek tanı testi" geliştirdiler.

Wolbachia bakterisi, Aedes aegypti türlerinde doğal olarak bulunmayan bir bakteridir. Araştırmacılar, hastalıkların insanlara bulaşmasını azaltmak için sivrisinekleri yapay olarak enfekte ettiler. Walbochia bakterisi, sivrisineklerin içinde bulunan zararlı bakterilerle rekabet ederek enfeksiyonları ve hastalıkların bulaşmalarını etkin bir şekilde durdurur. 

Hastalığın yayılmasını yavaşlatmak için, araştırmacılar, yapay olarak enfekte olmuş bu sivrisinekleri doğaya saldılar böylelikle bu sinekler çiftleşip bu bakterileri yavrularına aktaracaklardı. Aedes aegypti'nin, Wolbachia bakterisi ile enfekte olduklarını gösteren hiçbir işaret bulunmadığı için bu durum sivrisineklerin hızlıca test edilebilmesi ve gözetimi içn oldukça önemliydi.

Basit bir kimyasal test, bir akıllı telefon kamerası ve 3 boyutlu yazıcı kullanılarak yapılan test, ölü sivrisineğin nükleik asitlerini çıkarmadan analiz yapabilir.

Moleküler Biobilim Bölümü'nde araştırma görevlisi ve makalenin yazarı olan Sanchita Bhadra, aracın nasıl çalıştığına dair açıklamasında sürecin oldukça basit olduğunu ve kullanıcı aracılı birkaç adım atılması gerektirdiğini belirtti

"Sivrsinekler tek tek ya da topluca ezilir, daha sonra ezilen sivrisineklerin küçük bir bölümü; Wolbachia nükleik asitlerinin varlığını tanımlamak, çoğaltmak ve sinyal vermek için gerekli olan tüm malzemeleri içeren tek-pot analizine aktarılır. Sivrisinek Wolbachia bakterisi ile enfekte olmuş ise test, parlak floresan yeşiline dönüşür ve bu gözlemi gözlerinizle ya da akıllı telefon kamerası ile bir fotoğraf çekerek kolayca tespit edebilirsiniz."

Bhadra ayrıca, sivrisineklerin enfekte olmadığı bir durumda tahlilin karanlık kalacağını not etti. Bu test sadece yüzde 97'den daha yüksek bir doğruluk değeri sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda çok ucuz.

Bhadra, "Şu anda, tek tek ya da büyük sivrisinek topluluklarını test edebilen her bir tahlil, 1,50 dolara mal olmaktadır. Sinyal okuma için kullanılan yeniden kullanılabilir 3-D-baskılı cihaz parçaları 5 dolardan daha az bir maliyet oluşturur ve "aletsiz" görsel sinyal verisi için hiçbir ek ücret gerekmemektedir" dedi.

Bu yeni araç, araştırmacıların gözetim ve vektör kontrol programının ne kadar yayıldığını anlamalarına yardımcı olabilir.

Bhadra, "Aracımız, herhangi bir vektör kontrol programının önemli bir parçası olan, sivrisinek gözetimini genişletmek üzerine yapılmış en iyi platformlardan biridir. Kullanım kolaylığı ve sonuçların doğruluğu, gözetim ve vektör kontrolünü daha erişilebilir hale getirecek minimum eğitim ve altyapı ile yerinde test yapılmasını kolaylaştırabiliyor" sözleriyle konuşmasını sonlandırdı.

Araştırmanın detayları PLOS Neglected Tropical Disease dergisinde yer alıyor.

Kaynak: https://www.laboratoryequipment.com/news/2018/09/device-quickly-identifies-disease-carrying-mosquitoes