Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Dünyada ve ülkemizde birçok sektörde olduğu gibi laboratuvarlarında bir kalite yönetim sistemine göre hizmet vermesi gittikçe önem kazanmaktadır. Globalleşen Dünya’da, verilen hizmetlerin belirli bir standart çerçevesinde yapılıyor olması ülkelerin gelişmesine katkı sunduğu ve ihracat-ithalat konularında güven verdiği aşikârdır.

Hizmetlerin belirlenen standartlar ve spesifikasyonlar çerçevesinde yapılıyor olması ise belirli kriterleri beraberinde getiriyor. Deney ve kalibrasyon laboratuvarlarının akreditasyonu için dünyada ve ülkemizde kabul gören standart ise TS EN ISO 17025 standartıdır. 2017 yılında son revizyonu yayınlanan standart ile birlikte proaktif yaklaşım benimsenmiş ve dinamik bir yönetim anlayışı getirilmiştir. Standartın genel içeriği ISO 9001 maddeleri ile uyumlu olacak şekilde yeniden düzenlenmiş ve kalite yönetim standartları için benzer başlıkların aynı maddelere tekabül etmesi sağlanmıştır.

Deney ve kalibrasyon laboratuvarlarının akreditasyonu için kullanılan  TS EN ISO 17025 standardının son revizyonu ile birlikte Madde 6.2’de yer alan ‘’Personel’’ başlığında da değişiklikler olmuştur. Daha önceki versiyonunda net olarak ifade edilemeyen ama denetimlerde soru olarak karşımıza çıkan bazı başlıklar artık 2017 revizyonu ile birlikte genel kriterler haline getirilmiştir. Bu değişikliklerden en önemlisi ise ‘’Yetkilendirme ve Yetkinlik Değerlendirme’’ başlıklarıdır. Laboratuvarda, personel çoğu durum için ana etken olarak değerlendirilir. Örneğin; ölçüm belirsizliği hesaplamaları, tarafsızlığın sağlanması, eğitim vb. gibi konuların temelinde yer alır. Buna ek olarak hizmetin verilmesinde temel kaynak olarak dikkate alınmalıdır. Son revizyon ile birlikte personele bakış açısı da ‘’Kaynak’’ olarak değerlendirilmekte ve yönetim sürecinin de buna göre düzenlenmesi gerekmektedir.

Personeli yönetimi, yetkilendirilmesi, yetkinliğinin değerlendirilmesi ve eğitim gibi başlıklar net olarak ifade edilmeli ve gereklilikler belirlenmelidir. Aşağıda maddeler halinde sunmuş olduğum hususlar ‘’Personel Yetkilendirilmesi ve Yetkinliğin İzlenmesi’’ konusunda denetimlerde minimum uygunsuzlukla karşılaşmanıza yardımcı olacaktır;

Personelin iç-dış hususlar konusunda tarafsızlığına somut deliller ile birlikte atıf yapılmalı,

Yönetim sistemiyle uyumlu çalışması konusunda hangi araçların kullanıldığı tanımlanmalı ve deliller somut olarak sunulabilmeli,

Her birim için veya görev tanımı karşılığı minimum kriterler belirlenmeli ve prosedür içerisinde tanımlanmalı,

Yetkilendirme hususlarını genel olarak ifade etmek yerine laboratuvar içerisindeki birimlere özgün şekilde tanımlanmış olmalı ve yetkilendirme aşamaları detaylandırılmalı,

(Not: Yetkilendirme süreçleri için bir akış şeması oluşturulabilir)

Laboratuvar hizmet alanına göre spesifik deneyler veya metotlar için yetkinlik izleme süreleri net olarak ifade edilmeli ve/veya diğer metotlardan farklı yöntem izlenmeli,

Eğitim planı oluştururken, belirlenen eğitimler personelin ihtiyaçlarına yönelik hazırlanmalı,

Yetkinlik izleme verileri eğitim planına veri sağlayacak nitelikte olmalı veya prosedür içerisinde bu konuya atıf yapılmalı,

Yetkinliğin izlenmesi ve değerlendirilmesi konusunda risk ve fırsat değerlendirmesi yapılmalı (Örn; yetkinliğin sürekliliğinin sağlanması konusunda alınan tedbirler bir fırsat olarak ele alınabilir)

Personel yönetimi konusunda, deney ve kalbirasyon laboratuvarlarının standardın geneline yayılmış olan proaktif düşüncenin bu aşamada da uygulanabilir nitelikte olduğunu göstermesi ve somut deliller ile kanıtlaması standardın gerekliliklerinin özümsenmiş olduğunun bir kanıtıdır. Hizmet sağlayıcıları personele bakış açısını kaynak yönetimi olarak değerlendirmeye başladığında mevcut olan en önemli kaynaklarını da yönetebiliyor olacaktır. Bu yaklaşım ile verim, kaliteli hizmet ve diğer kaynakların yönetimi daha etkin hale gelecektir.

Soner BEREKET

Yüksek Kimyager / Kalite Yönetim Uzmanı