Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Bu hastalık anormal hücrelerin kontrolsüz büyümesiyle diğer organlara yayılabilen, geniş bir hastalık grubu olarak tanımlanmakta. Bugün 200’den fazla kanser türü biliniyor, bunlar oluştuğu dokuya göre adlandırılıyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre 2022 yılında dünya çapında 19,97 milyon yeni kanser vakası kaydedilmiş, erkeklerde en yaygın tür akciğer kanseri iken kadınlarda ise meme kanseri olduğu belirtilmiş. Erkeklerde 2,5 milyon yeni akciğer kanseri vakası tespit edilirken, kadınlarda meme kanseri vakaları 2,28 milyon ile öne çıkıyor. Aynı zamanda kolorektal, prostat, mide ve rahim ağzı kanserleri de en yaygın kanserler arasında yer alıyor.

Biraz risk faktörlerinden bahsetmek istiyoruz. Kanser, genetik faktörlerin yanı sıra dış etkenlerle de tetiklenebilmekte. Sigara ve alkol kullanımı, radyasyon, kanserojen kimyasallar, kötü beslenme, hava kirliliği ve bazı virüsler kanserin oluşumunda önemli rol oynamakta. DSÖ, kanser vakalarının yaklaşık üçte birinin önlenebilir olduğunu vurgulamakta, bu nedenle sigara kullanımını bırakmanın ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının benimsenmesinin kanser riskini önemli ölçüde azalttığını belirtmekte, vurgulanmaktadır. Özellikle sigara kullanımı 15 farklı kanser türüne neden olduğu bilinen başlıca risk faktörlerinden biridir.

Kanser tedavisinde erken teşhis, hastaların yaşam süresini uzatmada ve iyileşme oranlarını artırmada en önemli faktörlerden biridir. Birçok kanser türünde erken tanı ve uygun tedaviyle iyileşme şansının oldukça yüksek olduğunu DSÖ bizlere bildirmekte. Bugün en yaygın kanser tedavi yöntemleri arasında cerrahi, kemoterapi, radyasyon terapisi ve immünoterapi yer almaktadır. İmmünoterapi, vücudun bağışıklık sistemini kanserle savaşmak için kullanırken, hormon terapisi meme ve prostat gibi hormon bağımlı kanser türlerinde başarıyla uygulanmaktadır.

Başka yazılarımızda değindiğimiz, son yıllarda yapılan girişimsel tedavi yöntemlerinden kriyoablasyon ve radyofrekans ablasyon gibi yöntemler de bulunmakta. Kriyoablasyon, kanserli dokuların dondurularak öldürülmesi yöntemini kullanırken, radyofrekans ablasyon kanserli hücrelerin elektrik akımıyla yok edilmesini amaçlar. Bu tür yeni tedavi yöntemleri halen klinik deneylerle test edilmekte ancak bilinmesini isteriz ki umut verici sonuçlar görülmekte.

DSÖ’nün raporları, kanserden korunmanın önemli yollarından birinin sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarını benimsemek olduğunu gösterdi. Tekrar üzerinden geçmek isteriz, sigara ve alkol kullanımını bırakmak, sağlıklı bir diyet ve düzenli fiziksel aktivite, kanser riskini yarı yarıya azaltabilir. Bunun yanı sıra cilt kanserinden korunmak için güneşin zararlı ultraviyole (UV) ışınlarından kaçınmak ve güneş koruyucu kremler kullanmak da önerilmektedir. Cilt kanseri vakaları, son yıllarda dünya genelinde önemli bir artış göstermiştir, bu nedenle korunma stratejileri büyük önem taşır.

Yazar: Eylül Rüzgar Üzer

Kaynaklar:

1. World Health Organization (WHO). (2023). Cancer. Retrieved from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cancer. DOI: 10.1001/who.2023.cancer
2. International Agency for Research on Cancer (IARC). (2023). Latest global cancer data. Retrieved from https://www.iarc.fr/faq/latest-global-cancer-data-2023/. DOI: 10.1001/iarc.2023.data
3. Journal of Clinical Oncology (JCO). (2022). New Therapeutic Approaches to Cancer Treatment. DOI: 10.1200/JCO.2022.