Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Xprize ödül programı, önceden hedef olarak koyduğu ileri teknolojik gelişmelere verdiği ödüller ile tanınır. Program gene bir teknolojik yenilik doğurmak üzere. On milyon dolarlık Tricorder Xprize adı verilen ödül, sağlık alanında devrim niteliğinde bir cihaz ortaya çıkarmayı hedefliyor. Elde taşınabilen bu cihazı kullanarak, herhangi bir kişi 15 değişik tıbbi durumun tanısını koyabilecek. Ayrıca cihaz 72 saat boyunca kritik yaşamsal işaretleri izleyebilecek. Hastalara kendi tıbbi verilerini kolayca ölçme ve izleme olanağı tanıyan cihaz, doktorların ve laboratuvarın da iş yükünü azaltacak.

 

Ocak 2012’de açıklanan ödül, kaydolmak kaydıyla dünyadaki herkese açıktı. Mayıs 2014’te kapanan kayıtlar sonrasında yapılan bir değerlendirme ile Ağustos 2014’te 10 finalist seçildi. Finalist yarışmacılar geliştirdikleri cihazları Mayıs 2015’te denemeler için teslim ettiler.

 

Cihazlar 1 Haziran’da başlayan  denemelerle, altı ay boyunca San Diego’daki Kaliforniya Üniversitesi Tıp Merkezi koordinatörlüğünde halktan seçilecek kişiler tarafından gerçek yaşam koşullarında kullanılacak. Denemeler için üniversite, sağlıklı olanlar yanında çeşitli rahatsızlıkları da olan 400 denek seçiyor. Son değerlendirmelerde hem kullanıcıların hem de üniversite uzman görüşlerinin ağırlığı olacak.

 

Ödül programını yürüten Grant Campany, cihazları gerçek kullanıcıların elinde işe yarar görmenin onu çok sevindireceğini söyledikten sonra, “halk kitleleri açısından tıbbın geleceği burada” demekte.

Yarışmacılardan biri olan Cloud DX firması kendi cihazını bir basın toplantısı ile tanıttı. Cihaz aslında 4 parçadan oluşuyor. Firma yetkilisi, parçalardan biri olan elektronik yakayı boynuna takarak işlevlerini açıkladı. Elektronik yaka yaşamsal verileri düzenli olarak izleyecek. Bunlar kan basıncı, ECG, nabız, terleme düzeyi, kandaki oksijen düzeyi ve vücut iç sıcaklığı. Firma yetkilisine göre yakayı 24 saat sürekli kullanmak hatta çıkarmadan uyumak bile mümkün. Sadece sudan etkilenmemesi için banyoda, denizde ve havuzda çıkarmak gerekiyor.

 

İkinci parça olan baz istasyonu orta boy bir konserve kutusu büyüklüğünde. Bir tablet veya akıllı telefon takılınca yüklenmiş olan yazılımla, cihazın kullanımı konusunda bilgi veriliyor, hangi testlerin nasıl yapılması gerektiği anlatılıyor, toplanan veriler internet üstünden belirtilen yerlere iletiliyor.

 

Üçüncü ve dördüncü parçalar birer küçük sopa veya tüp gibi ve normal olarak baz istasyonundaki yuvalarında duruyorlar. Evrensel tanı sopası denen üçüncü parça diyabet, zaatüre, verem ve bazı diğer hastalıkların tanısında kullanılıyor. Ucundaki iğne ile alınan bir damla kan örneği, küçük bir bir test şeridine bulaştırılıyor. Test şeridi baz istasyonundaki yere konduğunda analiz yapılıp sonuçlar kaydediliyor.

Dördüncü parçaya "tarayıcı sopa" demişler. Bir ruj büyüklüğündeki bu sopa aslında zoom yeteneği de olan bir kamera. İşlevleri arasında deri lezyonlarını ve yaraları incelemek, kulak içinin ve zarın resmini çekmek, içine üflendiğinde nefes analizi yapmak var.

 

Tricorder Xprize yarışmasının denemeleri 2015 sonunda bitecek ve ödül kazanan en çok 3 cihaz Ocak 2016’da açıklanacak. Kişisel tıbbın geleceğine ışık tutacak cihazların yetkili makamlar tarafından ne derecede onay görüp görmeyeceği henüz belli değil. Ama piyasaya çıkarlarsa vatandaşların yoğun ilgi göstermesi bekleniyor.