Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

İlaç pazarının bugünkü konumunda birçok parametre etkili olmaktadır. Günümüz piyasasındaki en iyi ilacı üretmek ya da satış konusunda en çok katkıyı sağlamak artık yeterli değil gibi gözüküyor. Nihayetinde dengeyi değiştiren unsur işletme değerini sağlayan analitik çözümlerin içinde saklı. Doğru ve yerinde veri analizine dayalı analitik çözüm, ticari faaliyetleri artırarak gelir büyümesini ve kâr marjını geliştirdiğinden ilaç endüstrisinde veri yönetimi disiplini önemli bir konum elde etmiştir.

Büyük verinin ilaç endüstrisinde son on yıldaki etkisi şaşırtıcı derecede fazladır. Veri yığınlarını idare edebilen; veri toplama, depolama, analiz etme, raporlama ve anlamlı gerçek zamanlı bilgi birikimlerini oluşturabilen kişi, kurum ve kuruluşlar ilaç pazarının üst basamaklarında yerlerini alacaktır.

Büyük veri teknolojileri sağlık kuruluşlarından ve diğer mevcut veri kaynaklarından alınan klinik ve operasyonel verilerin sürekli olarak toplanmasını ve analiz edilmesini sağlayarak eczacılık alanında çeşitli süreçleri hızlandırmada önemli bir rol oynar. Son yıllarda şirketler hastalara ulaşmak için dijital ve sosyal kanallar üzerinde yoğunlaşmaktadırlar. İlaç endüstrisi dijital pazarlama alanında ilerledikçe şirketler müşterilerini hedeflemek ve reklam maliyetlerini düşürmek için karmaşık büyük veri analizlerine ihtiyaç duyarlar. Doğru bilgilerle şirketler sonraki pazar çalışmalarında getirilerini ve verimliliklerini artırabilirler. Doğru zamanda doğru hastalara ticari mesajlar vermek sadece ürün alımını iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda harcanan pazarlama fonlarını da azaltır. Büyük veri teknolojilerinin kullanımı sayesinde hastaneler ve diğer sağlık kuruluşları %10’dan daha fazla maliyet azalımı, elde edilen sonuçlarda %20’lik iyileşme, gelirlerde %30’luk artış, sağlık hizmetlerinde %35’ten fazla erişim sağlamışlardır.

Veri yönetimi eczacılık sektöründe; ilaç keşfi, tasarımı ve geliştirilmesi, kişiselleştirilmiş sağlık hedefli tedaviler, aşı geliştirme, ilaç tutarlılığı ve yönetimi, pazar sonrası gözetim ve farmakovijilans, klinik karar verme süreci, veriye dayalı koruyucu bakım, eczane hizmetleri, tıbbi bilginin yaygınlaştırılması, farkındalık ve erişilebilir sağlık hizmetlerinin arttırılması, uzaktan hasta izleme, sağlık politikalarına karar verme, sağlık sigortası davaları işleme ve yönetimi, imalat ve tedarik zinciri yönetimi, müşteri hizmetleri, finans ve risk yönetimi gibi pek çok alanda kullanılmaktadır.

2017 yılında yapılan tahminlerde sağlık ve ilaç sektöründeki büyük veri yatırımlarının 4 milyar doları (ABD) bulacağı öngörüldü. Sağlık kuruluşları, sigorta kurumları, devlet kurumları, ilaç firmaları ve diğer menfaat sahipleri için çok sayıda iş fırsatı sunan bu yatırımların önümüzdeki 3 yıl içinde %15’ten daha fazla artış göstermesi beklenmektedir.

Sağlık endüstrisi tarihsel olarak, kayıt tutma, uyumluluk, düzenleyici gereksinimler ve hasta bakımıyla yönlendirilen büyük miktarda veri üretmiştir. Çoğu veri, basılı kopya formunda saklanırken, güncel eğilim bu büyük miktarda verinin hızlı sayısallaştırılmasına yöneliktir. Zorunlu gereksinimler ve sağlık hizmetlerinin sunum kalitesini artırma potansiyeli ile birlikte masrafları düşüren bu büyük veri, klinik dahil olmak üzere çok çeşitli tıbbi ve sağlık hizmetlerini destekleme vaadinde bulunmaktadır.

Ülkemizin 2014-2018 yıllarını kapsayan "10. Kalkınma Planı" incelendiğinde bilginin önemi ve değeri üzerinde durulmakta, yenilik ve farklılık yaratacak faaliyetlerin en önemli rekabet unsurlarından biri haline geldiği vurgulanmaktadır. Toplam nüfus ve yaşlı nüfusun artmasına paralel uzun dönemde artması beklenen sağlık harcamaları sağlık sisteminde bir baskı yaratacaktır. Bu süreçte küresel bilgiyi kullanarak yeni bilgiler üretebilen, bilgiyi ekonomik ve sosyal faydaya dönüştürebilen, bu süreci bilgi ve iletişim teknolojileri ile bütünleştirebilen ve insan odaklı kalkınma anlayışını benimseyen ülkeler ön plana çıkacaklardır. Planda veri ve kanıta dayalı sağlık politikalarının geliştirilmesi üzerinde durulmuş ve bu politikalarla desteklenen, erişilebilir, nitelikli, maliyet etkin ve sürdürülebilir bir sağlık hizmet sunumunun esas olacağı vurgulanmıştır. İlgili alan istihdam açısından incelendiğinde; bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygın ve etkin kullanımının, bilgi tabanlı ekonomiye dönüşümü ve nitelikli istihdama katkı sağlayacağı ve bu teknolojilerin kullanıldığı sektörlerde nitelikli insan kaynağı açığının bulunduğu net bir şekilde görülmektedir.

Eczacılık hizmetleri ve ecza sektörü özellikle son yıllarda yapılan birtakım yasal düzenlemeler ve istihdamı etkileyebilecek çeşitli unsurlar nedeniyle günümüzde ve muhtemel gelecekte bir istihdam sorunuyla karşı karşıya kalabilir. Yukarıda verilen örnekler, gereklilikler ve kalkınma planında belirtilen maddeler göz önüne alındığında eczacılıkta veri hazırlama, doğru veriyi elde etme ve bunu işleme, veri depolama ve veriyi uygun süreçlerde kullanmak amacıyla veri yönetimi alanında deneyimli iş gücüne gelecekte ihtiyaç duyulacağı aşikardır.

Not: Sunulan çalışma 2018 yılında İstanbul Eczacı Odası tarafından düzenlenen ‘Eczacılıkta Yeni İstihdam Alanları’ temalı yarışmaya sunulan projelerden birisidir.

Ebrar PEKER Sağlık Bilimleri Üniversitesi / Eczacılık Fakültesi

Kaynaklar
1.Why Big Data is Essential for Success in the Pharmaceutical Market, 20.02.2018 tarihinde https://datafloq.com/read/big-data-essential-success-pharamceutical-market/1079 adresinden erişildi.
2.Groves, P., Kayyali, B., Knott, D., Van Kuiken, S., The ‘big data’ revolution in healthcare, Center for US Health System Reform Business Technology Office, 2013.
3. Big Data Analytics in Big Pharma Marketing: Finding the Right Audience, 20.02.2018 tarihinde https://www.cuttingedgeinfo.com/2014/big-data-analytics-in-big-pharma-marketing/ adresinden erişildi.
4. Big Data in the Healthcare & Pharmaceutical Industry 2017-2030 - Company Profiles and Strategies of Over 240 Big Data Vendors, 20.08.2018 tarihinde https://www.prnewswire.com/news-releases/big-data-in-the-healthcare--pharmaceutical-industry-2017-2030---company-profiles-and-strategies-of-over-240-big-data-vendors-300501906.html adresinden erişildi.
5. Raghupathi, W., Raghupathi, V., Big data analytics in healthcare: promise and potential, Health Information Science and Systems, 2; 3.
6. T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013). Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018 http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/12/Onuncu%20Kalk%C4%B1nma%20Plan%C4%B1.pdf 22.02.2018 tarihinde edinilmiştir.