Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Aykut Cengiz 

 

Gıda katkı maddelerini tanımlamak ve herhangi bir karışıklığa yol açmamak için kullanılan Avrupa Birliği’nin (EC) simgesi olarak E harfi ve üç rakamlı sayıdan ibaret kodlardır. Avrupa Birliği tarafından her katkı maddesi için belirlenir. Doğal veya sentetik olsun gıda maddelerinde kullanılan ve katkı maddesi olarak tanımlanan tüm kimyasallar bu kodlama sisteminin içindedir. 

 

 

Gıda katkı maddeleri işlevlerine göre şu şekilde sınıflanabilir: Koruyucular, tatlandırıcılar, antioksidanlar, renklendiriciler,  stabilizerler, emülgatörler, taşıyıcılar, taşıyıcı solventler, asitler, asitliği düzenleyiciler, aroma arttırıcılar, emülsifiye edici tuzlar, hacim arttırıcılar, itici gazlar, jelleştiriciler, kabartıcılar, kıvam arttırıcılar, köpük oluşturucular, köpüklenmeyi önleyiciler, metal bağlayıcılar, modifiye nişastalar, nem tutucular, paketleme gazları, parlatıcılar, sertleştiriciler, stabilizörler, taşıyıcılar, topaklanmayı önleyiciler, un işlem maddeleri.

 

İtici gazlar: Gıdanın, bulunduğu kaptan dışarı çıkmasını sağlayan hava dışındaki gazlar,

Jelleştiriciler: Jel oluşumu ile gıdada farklı bir yapı oluşturan maddeleri,

Kabartıcılar: Gaz oluşturarak hamurun yumurtalı soslu hamurun hacmini artıran madde veya madde bileşenleri,

Kıvam arttırıcılar: Gıdanın kıvamını arttıran maddeler,

Koruyucular: Gıdaların mikroorganizmalarla bozulmalarını önleyerek raf ömürlerinin uzatılmasını sağlayan maddeler,

Köpük oluşturucular: Sıvı veya katı gıdalarda gaz fazın homojen dağılımını sağlayan maddeler,

Köpüklenmeyi önleyiciler: Köpüklenmeyi azaltan veya önleyen maddeler,

Metal bağlayıcılar: Metalik iyonlarla kimyasal kompleks oluşturan maddeler,

Modifiye nişastalar: Fiziksel veya enzimatik uygulamaya, asit veya alkali ile inceltmeye veya ağartmaya tabi tutulmuş olsun veya olmasın yenilebilir nişastaların bir veya daha fazla kimyasal işleme tabi tutulması ile elde edilen maddeler,

Nem tutucular: Gıda maddelerinin düşük rutubetli ortamdan etkilenip kurumasını önleyen veya toz gıdaların sıvı ortamlarda çözünmesini kolaylaştıran maddeler,

Paketleme gazları: Gıda maddesi kaba yerleştirilmeden önce, yerleştirilirken veya yerleştirildikten sonra kap içine verilen hava dışındaki gazları,

Parlatıcılar: Yağlayıcılar da dahil gıdaların dış yüzeyine uygulandığında parlak bir görünüm veren veya koruyucu bir tabaka sağlayan maddeler,

Sertleştiriciler: Meyve ve sebzelerin dokularını sert veya gevrek tutan veya mevcut jelleştiriciler ile reaksiyona girerek jel oluşumunu sağlayan veya güçlendiren maddeler,

Stabilizörler: Gıdaların fiziko-kimyasal durumlarını korumalarını sağlayan, iki veya daha fazla karıştırılamaz fazın homojen dispersiyonunu sağlayan ve gıdaların var olan renklerini koruyan veya kuvvetlendiren maddeler,

Taşıyıcılar: Gıda katkı maddelerini çözmek, seyreltmek veya dağılımını sağlamak gibi fiziksel yollarla modifiye ederek; bu maddelerin teknolojik işlevlerini değiştirmeden, kendileri de teknolojik bir etki yapmadan gıda katkı maddelerinin uygulama ve kullanımını kolaylaştıran maddeler,

Topaklanmayı önleyiciler: Gıda parçacıklarının birbirine yapışması eğilimini azaltan veya önleyen maddeler,

Un işlem maddeleri: Hamurun işleme ve pişirme kalitesini arttırmak veya geliştirmek amacı ile una veya hamura ilave edilen emülgatörler dışındaki maddeleri, ifade eder.

 

 

• Gıda katkı maddelerinin kullanım nedenleri çok fazladır.

• Gıdanın besleyici değerini korumak için kullanılabilir.

• Özgün diyet ihtiyaçları olan insanlar için özel bir gıda üretiminde kullanılabilir.

• Gıdanın dayanıklılığını artırmak için kullanılır, böylece gıda maddeleri daha uzun bir raf ömrüne sahip olur.

• Gıdanın dokusal özelliklerini geliştirmek için kullanılabilir.

• Gıdanın lezzetini ve rengini çekici hale getirebilir veya koruyabilir.

• Yağın acılaşması gibi reaksiyonları önleyerek lezzet kayıplarını önler ve besin öğelerini korur.

• Gıdanın işlenmesi sırasında çoğu zaman teknolojik gereklilik olarak kullanılır.

• Gıda çeşitliliği sağlar.

• Gıdada hastalık yapıcı mikroorganizmaların gelişmelerini önler.