Sağlık
Çocuklarda Epilepsi; Tanı ve Tedavi
Dünya genelinde her yaş grubunda görülen bu hastalık, çocuklarda da sıkça rastlanan bir durumdur. Epilepsi, Türkiye'de yaklaşık 1 milyon kişiyi etkilerken, çocuklarda bu oran 200 bini bulmaktadır. Çocuklarda epilepsi, çeşitli nöbet türleri ve bireysel farklılıklar gösterir ve tedavi süreci bu değişkenliklere göre şekillenir.
Epilepsi nöbetleri çocuklarda farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Nöbetlerin türü; çocuğun yaşına, gelişim düzeyine ve epilepsinin nedenine bağlı olarak değişiklik gösterir. Nöbetler genellikle ani kasılmalar, başın hızlı bir şekilde sallanması, çenede kilitlenme, bilinç kaybı, konuşmalara yanıt verememe ve sabit bakış gibi belirtilerle kendini gösterir. Bazı çocuklarda nöbetler büyümeyle birlikte azalma gösterirken diğerlerinde nöbetler hayat boyu devam edebilir. Çocukluk çağında görülen epilepsi genellikle tedavi edilebilir ve nöbetler kontrol altına alınabilir. Erken tanı ve etkili tedavi, çocuğun yaşam kalitesini artırmada kritik rol oynar.
Bu nöbetleri neler tetikler diye soracak olursak, aslında birçok faktör bulunmakta. Yüksek ateş, uyku düzenindeki değişiklikler, stres, flaş ve parlak ışıklar, video oyunları, bazı besinler, ilaçlar ve hormonal değişiklikler bu tetikleyiciler arasında yer alır. Çocuklarda epilepsiyi tetikleyen bu faktörlerin belirlenmesi ve yönetilmesi tedavi sürecinde önemli bir adımdır.
Epilepsi tedavisinde genellikle ilk basamak olarak antiepileptik ilaçlar kullanılır. Tedavi planı çocuğun nöbet türüne, sıklığına, şiddetine ve epilepsinin altında yatan nedenlere göre belirlenir. Çocuk nöroloji uzmanı tarafından düzenli takip ve uygun tedavi planı ile nöbetlerin kontrol altına alınması sağlanabilir.
Dirençli epilepsi olarak adlandırılan vakalarda, yani ilaçlarla kontrol altına alınamayan durumlarda, ketojenik diyet, epilepsi cerrahisi ve beyin pili gibi alternatif tedavi yöntemleri uygulanabilir. Ayrıca, moleküler genetik teknolojilerindeki ilerlemelerle kişiye özel tedavi seçenekleri de umut verici sonuçlar sağlamaktadır.
Epilepsi tanısı konmuş çocukların aileleri tedavi sürecinde önemli bir rol oynamaktadır. Ailelerin çocuklarının tedavisinde ve nöbet yönetiminde bilinçli ve destekleyici olmaları gerekmektedir. Erken tanı ve etkili tedavi, çocuğun yaşam kalitesini artırmakta ve nöbetlerin kontrol altına alınmasına yardımcı olmaktadır. Aileler, tedavi yöntemlerindeki gelişmeler hakkında bilgi sahibi olmalı ve çocuklarının sağlık süreçlerinde umutlarını kaybetmemelidir.
Kaynaklar:
1. Minardi C, Minacapelli R, Valastro P, Vasile F, Pitino S, Pavone P, Astuto M, Murabito P. Epilepsy in Children: From Diagnosis to Treatment with Focus on Emergency. Journal of Clinical Medicine. 2019; 8(1):39. https://doi.org/10.3390/jcm8010039
2. Fine, A., & Wirrell, E. C. (2020). Seizures in children. Pediatrics in review, 41(7), 321-347. https://doi.org/10.1542/pir.2019-0134
3. Boon, P., Ferrao Santos, S., Jansen, A.C. et al. Recommendations for the treatment of epilepsy in adult and pediatric patients in Belgium: 2020 update. Acta Neurol Belg 121, 241–257 (2021). https://doi.org/10.1007/s13760-020-01488-y
4. Becker, L. L., Gratopp, A., Prager, C., Elger, C. E., & Kaindl, A. M. (2023). Treatment of pediatric convulsive status epilepticus. Frontiers in Neurology, 14, 1175370. https://doi.org/10.3389/fneur.2023.1175370