Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Cilt kanseri, cilt yaşlanması ve UV ışınlarının zararlı etkileri... Tüm bunlar, zamanla şiddetlenen güneş ışınlarının getirdiği sağlık sorunları arasında yer alıyor. Ancak bu risklere karşı koymanın en etkili yollarından biri, güneş kremi kullanımı. Peki güneş kremi gerçekten ne kadar önemli? Hangi ürünleri seçmeli ve nasıl kullanmalıyız? Bu konuda bilimsel araştırmalara dayanan bir rehber olmamıza izin verin.

Güneş ışınları, özellikle ultraviyole (UV) radyasyon olarak bilinen ışın türü, cilt sağlığı üzerinde yıkıcı etkilere sahip olabilir. UV radyasyonunun cilt üzerindeki etkileri hakkında yapılan araştırmalar, bu ışınların cilt kanseri riskini ciddi ölçüde artırdığını göstermektedir. Ayrıca, UV ışınları cildin elastikiyetini kaybetmesine, lekelenmelere ve derin kırışıklıkların oluşmasına neden olarak cilt yaşlanmasını hızlandırır.

Güneş kremi kullanımı, bu zararlı etkilerin büyük bir kısmını önlemede kritik rol oynar. Cildi UV ışınlarından koruyan kimyasal bileşenler içerir. Bu bileşenler güneşin zararlı ışınlarını emerek ya da yansıtarak cildin daha az hasar görmesini sağlar. Güneş kremlerinin üzerinde bulunan SPF (Sun Protection Factor) değeri, ürünün güneşin zararlı UVB ışınlarına karşı ne kadar koruma sağladığını gösterir.

Şimdi insanların yanılgıya düştüğü bir konuya değinmek istiyorum, birçok kişi SPF 30 değerindeki güneş kremlerinin SPF 50 kadar korumaya sahip olmadığını düşünüyor. Ancak aslında SPF 30 değerine sahip bir ürün, cildi güneş yanıklarına neden olan UVB ışınlarından yaklaşık %97 oranında korur. SPF 50 ve üzeri ürünlerde ise bu korumayı yalnızca %98’e çıkarabilir. Bu nedenle, daha yüksek SPF değerine sahip ürünler kullanmanın, düşük SPF’li ürünlere kıyasla çok daha fazla koruma sağladığı yanılgısına kapılmamak gerekir.

Güneş kremi kullanımı sadece doğru ürünü seçmekle bitmez. Bu kremlerin nasıl ve ne zaman kullanılacağı da en az ürün seçimi kadar önemlidir. Dermatologlar, güneş kreminin güneşe çıkmadan en az 20-30 dakika önce uygulanması gerektiğini belirtmektedir. Bu süre kremdeki aktif bileşenlerin cilt üzerinde tam olarak etkili hale gelmesi için gereklidir.

Ayrıca güneş kremi sadece bir kez uygulandıktan sonra etkisini tüm gün sürdüremez. Terleme, yüzme ya da giysilerin sürtünmesi gibi etkenler, güneş kreminin koruyucu tabakasını zayıflatır. Bu yüzden, her iki saatte bir güneş kreminin tekrar uygulanması önerilir.

Güneşten korunma denilince genellikle ilk akla gelen bölgeler yüz, kollar ve bacaklar olur. Ancak UV ışınları tüm vücut üzerinde etkili olduğundan, boyun, kulaklar, eller ve ayaklar gibi bölgelerin de korunması büyük önem taşır. Ayrıca göz çevresi ve dudaklar gibi hassas bölgeler için özel olarak formüle edilmiş güneş koruyucu ürünler kullanmak, bu bölgelerin zarar görmesini engelleyebilir.

Güneş kremi kullanımı cilt sağlığını korumada önemli bir rol oynasa da, tek başına yeterli değildir. Geniş kenarlı şapkalar, UV filtreli güneş gözlükleri ve koruyucu giysiler, güneşin zararlı etkilerine karşı ek bir koruma sağlar. Ayrıca güneşin en yoğun olduğu saatlerde (genellikle 10:00-16:00 arası) doğrudan güneş ışığına maruz kalmaktan kaçınmak da cilt sağlığı açısından faydalıdır.

Birçoğumuz güneş kremi kullanımını sadece yaz aylarıyla sınırlıyor. Lakin UV ışınları kış aylarında da cilde zarar verebilir. Özellikle yüksek rakımlı bölgelerde ve karla kaplı alanlarda UV radyasyonu yoğunluğu artar, çünkü kar yüzeyine çarpan UV ışınları yansıyarak cilde geri döner. Bu nedenle güneş kremi kullanımını dört mevsim boyunca bir alışkanlık haline getirmek, cilt sağlığı açısından en doğru yaklaşımdır.

Referans

[1] Wang, S. Q., Balagula, Y., & Osterwalder, U. (2010). Photoprotection: a review of the current and future technologies. Dermatologic therapy, 23(1), 31–47. https://doi.org/10.1111/j.1529-8019.2009.01289.x

[2] Narayanan, D. L., Saladi, R. N., & Fox, J. L. (2010). Ultraviolet radiation and skin cancer. International journal of dermatology, 49(9), 978–986. https://doi.org/10.1111/j.1365-4632.2010.04474.x

[3] Diffey B. L. (2001). When should sunscreen be reapplied?. Journal of the American Academy of Dermatology, 45(6), 882–885. https://doi.org/10.1067/mjd.2001.117385

[4] Autier, P., Boniol, M., & Doré, J. F. (2007). Sunscreen use and increased duration of intentional sun exposure: still a burning issue. International journal of cancer, 121(1), 1–5. https://doi.org/10.1002/ijc.22745

[5] Tsai J, Chien AL. Photoprotection for Skin of Color. Am J Clin Dermatol. 2022 Mar;23(2):195-205. doi: 10.1007/s40257-021-00670-z. Epub 2022 Jan 19. PMID: 35044638; PMCID: PMC8766623.

[6] Wehner M. R. (2018). Sunscreen and melanoma prevention: evidence and expectations. The British journal of dermatology, 178(1), 15–16. https://doi.org/10.1111/bjd.16111

[7] Mulliken, J. S., Russak, J. E., & Rigel, D. S. (2012). The effect of sunscreen on melanoma risk. Dermatologic clinics, 30(3), 369