Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Ancak son araştırmalar bu bölgelerin belirli koşullar altında yüksek düzeyde toksik kimyasallar üretebileceğini öne sürüyor. Özellikle perfloroalkil ve polifloroalkil maddeler (PFAS) gibi "sonsuz küçük bileşikler" olarak bilinen bileşiklerin, saflaştırma işlemi sırasında beklenmedik şekiller oluşturduğu ya da konsantrasyonlarının arttığı tespit edildi.

PFAS, suya ve yağa dayanıklılık özellikleri nedeniyle endüstriyel ürünlerde ve tüketici ürünlerinde yaygın olarak kullanılan yaklaşık 15.000 insan yapımı kimyasaldan oluşan bir gruptur. Bu bileşikler çevrede binlerce yıl kalabilir, bu nedenle "kalıcı kimyasallar" olarak adlandırılır. PFAS, kanser ve diğer ciddi sağlık sorunlarıyla ilişkilendirildi. ABD'de yapılan araştırmalar da her vatandaşın kanında PFAS bulunduğunu gösterdi.

Atık su arıtma tesislerinde kullanılan bazı sentetik kimyasallar, PFAS gibi toksik maddelerin oluşmasına veya mevcut seviyelerinin artmasına neden olabilir. Örneğin atık suyun dekontamine edilmesi için pıhtılaşma ve flokülasyon gibi kimyasal işlemler kullanılır. Bu işlemlerde kirlenmeyle mücadele için klor ve alüminyum sülfat gibi kimyasallar kullanılır. Bu kimyasallar atık sudaki toksik bileşenleri gizleyip yavaş yavaş parçalayarak bunların uzaklaştırılmasını kolaylaştırır. Fakat bu işlemlerde arıtılan suyun toksisitesini arttırabilecek bazı istenmeyen özellikler ortaya çıkabilmekte.

Türkiye'de yapılan bir araştırmada, Konya Kentsel Atıksu Arıtma Tesisi ve Konya Organize Sanayi Bölgesi Atıksu Arıtma Tesisi'nden alınan atık su numuneleri üzerinde toksisite testleri gerçekleştirildi. Çalışmada atık suların arıtma öncesi ve sonrası toksikolojik etkileri değerlendirildi ve sonuçlar, arıtma süreçlerinin tüm toksik bileşenleri tamamen gideremediğini ve bazı durumlarda toksik etkilerin devam edebileceğini gösterdi.

Bulgular, atık su arıtma tesislerinin tasarım ve işletme süreçlerinde daha dikkatli olunması gerektiğini gösterdi. PFAS gibi kalıcı ve zararlı kimyasalların etkin bir şekilde giderilmesi için ileri arıtma teknolojilerinin kullanılması insan sağlığı için önem arz etmektedir.

Yazar: Eylül Rüzgar Üzer

Kaynak: 

1.    https://yesilgazete.org/atik-aritma-tesisleri-toksik-kimyasallari-artiriyor/

2.    https://www.atsdr.cdc.gov/pfas/data-research/facts-stats/index.html?utm_source

3.    https://www.infoldia.com/blog-detay-930209-Atik-Su-Aritimi-ve-Insan-Sagligi.html?utm_source

4.    https://gcris.ktun.edu.tr/handle/20.500.13091/2258?utm_source