Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

info endüstri
labmarker banner

Arşın mı inç mi?

5 çeki kömür, 10 okka şeker, 3 arşın kumaş, 2 dönüm tarla… Belki de kulaklarımızın okuldan kalma bilgilerle aşina olduğu bu ölçü birimleri, geçmişte Osmanlı döneminde ülkemizde kullanılıyordu. Peki ya bunlara ne dersiniz?
Arşın mı inç mi?
02 Aralık 2015, Çarşamba

 Mil, yard, foot, inch, galon, ounce…  Günümüzde bile hala ABD ve İngiltere gibi ülkelerde kullanılan bu birimlerden; ağırlık, uzunluk ve hacim ölçümlerini belirtmede yararlanılıyor. 

Ülkeler arası ticaretin gelişmesi, bilimin dallarının genişlemesi, ulaşım, iletişim ve haberleşmenin yayılması ortak ölçü birimlerine ve ölçülerin standartlaşması zorunluluğuna neden olmuştur.  Örneğin, bugün taraflardan birisi 10 arşından bahsederken diğeri aynı uzunluğa 7.5 yard derse, anlaşmak bir hayli zor hale gelir.
 
Bunun için 1971 yılında Paris’te gerçekleştirilen Ölçü ve Ağırlık Konferansı’nda orijinal ismi “Systéme International d’Unités” olan SI Uluslararası Birim Sistemi kabul edilmiştir. Bu birim sisteminde 7 temel birim kabul edilmiştir, bunlar; metre, kilogram, saniye, amper, Kelvin, mol ve Candela’dır.
 
Peki, bunlar neye göre belirlenmiştir? 

Uzunluk 

Uzunluk için metre kullanılır. 1 metre 1960 yılında kabul edilen haliyle kripton-86 atomunun 2p10 ve 5d5 kuantum seviyeleri arasındaki geçişteki ışımanın boşluktaki dalga boyunun 1,650,763.73’de biri olarak tanımlamıştır ama en son hali 1983’teki konferansta;  ışığın boşlukta 1/299,792,458 saniyede aldığı yolun uzunluğu olarak tanımlanmıştır.

Kütle

Kütle için kullanılan birim kilogramdır ve Fransa’nın Sevres şehrindeki Tartılar ve Ölçüler Bürosu’nda saklanan özel bir alaşımdan yapılmış uluslararası prototipin kütlesine eşit olarak tanımlanmıştır.

Zaman

Zaman için saniye kullanılır. 1 saniye ise Sezyum -133 atomunun temel hâlinin çok ince yarılmış iki enerji düzeyindeki geçişe karşılık gelen ışıma periyodunun 9,192,631,770 katına eşit olarak tanımlanmıştır.

Elektrik Akım Şiddeti

Elektrik akım şiddeti birimi olarak amper belirlenmiştir. Boşlukta 1 metre ara ile yerleştirilmiş birbirine paralel ve dairesel kesitleri ihmal edilebilecek kadar küçük olan sonsuz uzunluktaki doğrusal iletkenler arasında metre başına 2 x 10-7 Newton kuvvet doğmasına yol açan değişmez elektrik akımı olarak tanımlanmıştır.

Sıcaklık

Sıcaklık birimi SI sistemde Kelvin olarak belirlenmiştir. 1 Kelvin ise suyun üçlü noktasındaki termodinamik sıcaklığın 1/273.16 sına eşit olarak tanımlanmıştır.

Işık Şiddeti

Birimi kandeladır. 1 kandela;  platinin donma sıcaklığında ve 101,325 N•m–2 basınç altındaki bir kara cisim yüzeyinin 1/600,000 metrekaresinden yüzeye dik olarak yayınlanan ışık şiddetine eşit olarak tanımlanmıştır.

Madde Miktarı

Madde miktarı birimi mol olarak belirlenmiştir. Mol ise Karbon -12 izotopunun 0.012 kilogramı içinde bulunan atom sayısına eşit atom, molekül, iyon, elektron veya diğer parçacık topluluklarını içeren madde miktarına eşit olarak tanımlanmıştır.
 
Bu 7 temel birim dışında, bu temel birimlerden türetilen birimler de vardır.Bunlara örnek olarak ise hacim, hız, ivme, birim manyetik alan vb verilebilir.
 
Aytaç ÜNAL
Kimyager

 

Etiketler#arşın#inç
Toplam Görüntülenme 9878
methrom detay sayfa alt
  • sol alt BIOEXPO
 
3WTURK CMS v8.3.1