Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Diğer rahatsızlıklar için onaylanmış ilaçların yeniden kullanılması tedavi arayışını önemli ölçüde hızlandırabilmektedir.

Dünya çapında hastalıkla yaşayan insan sayısının 2050 yılına kadar neredeyse üç katına çıkarak 153 milyona ulaşması beklenilmektedir. Bu durum sağlık ve sosyal bakım sistemleri için büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Yeni ilaçlar yavaş yavaş yapılıyor ve uzmanlar mevcut ilaçların demansı önlemeye veya tedavi etmeye yardımcı olup olamayacağını görmek için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini söylemektedir.

Cambridge Üniversitesi'nden Dr. Ben Underwood, ‘Demansın ilerlemesini yavaşlatmak için acilen yeni tedavilere ihtiyacımız var, hatta önlemek için bile vardır. Başka rahatsızlıklar için halihazırda lisansı olan ilaçlar bulabilirsek, bunları denemelere sokabiliriz ve en önemlisi tamamen yeni bir ilaç için yapabileceğimizden çok daha hızlı bir şekilde hastalara sunabiliriz.’ diyerek açıklama yapmıştır.

Cambridge ve Exeter Üniversitesi tarafından yürütülen yeni bir araştırmada, araştırmacılar yaygın olarak kullanılan ilaçları demans riskiyle ilişkilendiren çalışmaları incelemişlerdir. 130 milyondan fazla insanın sağlığını izleyen ve 1 milyon demans vakasını içeren 14 çalışmadan verileri analiz etmişlerdir. Ayrıca reçeteli verileri analiz ettiler ve demans riskiyle ilişkili görünen birkaç ilacı belirlemişlerdir. Genel olarak, bir kişinin demans riskini değiştirebilecek ilaçları belirlemede çalışmalar arasında bir "tutarlılık eksikliği" tespit etmişlerdir. Ancak daha fazla çalışmayı garanti edebilecek bazı "adaylar" bulmuşlardır.

Beklenmeyen bulgulardan biri antibiyotikler, antiviraller ve aşılar ile demans riskinin azalması arasındaki ilişki olmuştur. Bulgular, hastalığın bazı vakalarının viral veya bakteriyel enfeksiyonlar tarafından tetiklenebileceği hipotezini desteklemektedir. İbuprofen gibi anti-inflamatuar ilaçların da azaltılmış riskle ilişkili olduğu bulunmuştur. İnflamasyonun giderek daha fazla çeşitli hastalıklara önemli bir katkıda bulunduğu görülmektedir.

Araştırmacılar, birkaç ilaç sınıfı için çelişkili kanıtlar bulunduğunu, bazı tansiyon ilaçları, antidepresanlar ve daha az oranda diyabet ilaçlarının bunama riskini azalttığını, bazılarının ise riski artırdığını söylemiştir. Ancak ‘Alzheimer’s and Dementia: Translational Research and Clinical Interventions’ dergisinde yayınlanan çalışma, bazı ilaçların daha fazla test edilmesi için “biyolojik olasılık” olduğunu öne sürmektedir.

Araştırmacılar, ‘Antibiyotikler, antiviraller ve aşılar ile demans riskinin azalması arasındaki ilişki ilgi çekicidir. Yaygın demansların viral ve bakteriyel enfeksiyöz nedenleri önerilmiştir. Enfeksiyonu demans riskine bağlayan epidemiyolojik verilerle desteklenmiştir. Antiviral ilaçlar demans için en umut verici yeniden amaçlandırılmış ilaçlardan bazıları olarak belirlenmiştir. Ayrıca, aşılamanın genel olarak koruyucu olduğuna dair ilgi artmaktadır. Bulgularımız bu hipotezleri destekliyor ve bu ajanların potansiyel olarak hastalığı değiştiren veya demans için önleyici olduğuna daha fazla ağırlık kazandırmaktadır.’ diye yazmıştır.

Alzheimer’s ResearchUK’de araştırma stratejisi başkanı olan Dr. Julia Dudley, mevcut ilaçların demans riskini azaltmak için kullanılıp kullanılamayacağını söylemek için henüz çok erken olduğunu söylemiştir. Araştırmacıların bulguları klinik deneylerde doğrulamaları gerekeceğini eklemiştir.

Yazar: Bassma BOUANANI

Kaynak: 
https://www.theguardian.com/society/2025/jan/21/antibiotics-antivirals-and-vaccines-could-help-tackle-dementia-study-suggest