Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Kadın sünneti veya tıbbi terimiyle “kadın genital mutilasyonu” (KGM), kadınların dış genital organlarının tıbbi bir gereklilik olmadan kısmen veya tamamen çıkarılmasını içeren bir uygulamadır. Bu işlem cinsel ve üreme sağlığı üzerinde ciddi ve kalıcı etkiler bırakır. Genellikle Afrika, Orta Doğu ve Asya’nın belirli bölgelerinde uygulanmakla birlikte, göçmenler aracılığıyla Batı Avrupa, Kuzey Amerika, Avustralya gibi ülkelerde de görülmektedir.

Hemen bunun ne olduğunu kısaca açıklayalım. Kadın sünneti genellikle kadınların cinsel yaşamlarını kontrol altına almak ve sosyal kabul görmek amacıyla uygulanan bir ritüeldir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yapılan tanıma göre, bu uygulama tıbbi olmayan nedenlerle genital bölgenin yaralanmasını veya kesilmesini içeren her türlü müdahaleyi kapsamaktadır. Kadın sünneti klitorisin kesilmesinden, vajinal dudakların çıkarılmasına kadar birçok farklı şekilde uygulanabilir. WHO, bu uygulamanın kadın sağlığı üzerinde hiçbir olumlu etkisi olmadığını, aksine kısa ve uzun vadede birçok sağlık sorununa yol açtığını belirtir.

Peki neden yapılıyor bu? Kadın sünnetinin uygulanmasının altında yatan nedenler, çoğunlukla toplumsal ve kültürel faktörlere dayanır. Genellikle bir toplumsal kabul süreci olarak görülen bu uygulama, kadının "temiz" ve "saygın" bir birey olmasını sağlamayı amaçlar. Birçok kültürde, sünnet edilmemiş kadınlar "kötü" veya "kirli" olarak nitelendirilir ve bu kadınların evlenmeleri zorlaşır. Ayrıca bazı toplumlarda, bu uygulamanın kadının cinsel dürtülerini kontrol altına aldığı ve erkeğin cinsel zevkini artırdığına inanılır. Din ve inançlar da kadın sünnetini etkileyen önemli bir faktördür. Her ne kadar büyük dinler bu uygulamayı açıkça desteklemese de bazı yerel inançlar ve dini gelenekler, kadın sünnetini dini bir gereklilik olarak görür.

Bu işlem kadınların sağlığı üzerinde ciddi olumsuz etkiler bırakır. Kısa vadede kanama, enfeksiyon ve şiddetli ağrı gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Uzun vadede ise idrar yolu enfeksiyonları, adet düzensizlikleri, doğum komplikasyonları ve cinsel tatminsizlik gibi ciddi sağlık sorunları yaşanabilir. Kadın sünnetine maruz kalan birçok kadının cinsel ilişki sırasında ağrı yaşadığı ve cinsel tatminin azaldığı bildirilmektedir. Ayrıca kadın sünneti uygulanan bölgelerde sezaryen doğum oranlarının yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Vajina dudaklarının dikilmesi gibi ağır müdahaleler sonucu, kadınların doğal doğum yapabilme yetisi kaybolmakta ve sezaryen zorunlu hale gelmektedir.

Birçok ülkede kadın sünnetine karşı yasalar çıkarılmış olmasına rağmen, bu uygulamanın önüne geçmekte zorlanılmaktadır. Örneğin Kenya ve Sudan gibi ülkelerde kadın sünneti yasaklanmış olmasına rağmen, kırsal bölgelerde hâlâ yaygın olarak uygulanmaktadır. Bu uygulamayı durdurmanın en büyük zorluklarından biri, toplumsal ve kültürel tabuların derinlemesine kökleşmiş olmasıdır. Ayrıca kadın sünnetine karşı çıkan bireyler ve örgütler toplum baskısı ve tehditlerle karşılaşabilmektedir. Bununla birlikte uluslararası kuruluşlar ve sivil toplum örgütleri kadın sünnetine karşı kampanyalar düzenlemekte ve farkındalık yaratmaya çalışmaktadır. WHO, UNICEF ve UNFPA gibi kuruluşlar, bu uygulamanın durdurulması için ülkelerle işbirliği yapmakta ve bilinçlendirme çalışmaları yürütmektedir.

Yazar: Eylül Rüzgar Üzer

Kaynaklar:

1. Berg, R. C., Denison, E., & Fretheim, A. (2010). Psychological, Social and Sexual Consequences of Female Genital Mutilation/Cutting (FGM/C): A Systematic Review of Quantitative Studies. Knowledge Centre for the Health Services at The Norwegian Institute of Public Health (NIPH).
2. Mpinga, E. K., Macias, A., Hasselgard-Rowe, J., Kandala, N. B., Félicien, T. K., Verloo, H., Bukonda, N. K., & Chastonay, P. (2016). Female genital mutilation: a systematic review of research on its economic and social impacts across four decades. Global health action, 9, 31489. https://doi.org/10.3402/gha.v9.31489
3. Gruenbaum, E. (2001). The female circumcision controversy: an anthropological perspective. University of Pennsylvania Press.
4. Kimani, S., & Shell-Duncan, B. (2018). Medicalized Female Genital Mutilation/Cutting: Contentious Practices and Persistent Debates. Current sexual health reports, 10(1), 25–34. https://doi.org/10.1007/s11930-018-0140-y
5. Gruenbaum, E. (2005). Socio‐cultural dynamics of female genital cutting: Research findings, gaps, and directions. Culture, Health & Sexuality, 7(5), 429–441. https://doi.org/10.1080/13691050500262953
6. Awolola, O. O., & Ilupeju, N. A. (2019). Female genital mutilation; culture, religion, and medicalization, where do we direct our searchlights for it eradication: Nigeria as a case study. Ci ji yi xue za zhi = Tzu-chi medical journal, 31(1), 1–4. https://doi.org/10.4103/tcmj.tcmj_127_18
7. World Health Organization. (2024). Female genital mutilation. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/female-genital-mutilation