Kültür - Magazin
Eski dostlarımız bize düşündüğümüzden daha çok benziyorlar
Köpek; köpekgiller (Canidae) familyasına mensup, görünüş ve büyüklükleri farklı 400’den fazla ırkı olan, etçil, memeli bir hayvan. Boz kurdun (C. lupus) alt türlerinden biri olan köpek, tilki ve çakallarla da akrabadır. Kedilerle birlikte dünyanın en geniş coğrafyaya yayılan ve en çok beslenen iki evcil hayvanından biridir. 2001 yılı tahminlerine göre dünyada 400 milyondan fazla köpek vardır.
Köpekler 12 bin yıldan daha uzun bir süreden beri insanoğlunun av partneri, koruyucusu ve arkadaşı olagelmiştir. Değişik ihtiyaçlara göre farklı köpek türlerinin evrimleşmesinde insanoğlunun önemli rolü olmuştur. İlk köpekler keskin görme ve koku duyusuna sahip avcı köpekleriydi. İnsanlar, tanışmalarından bu yana köpeklerin çeşitli yararlı özelliklerini genetik mühendisliğin en ilkel formlarıyla ön plana çıkartmış ve farklı köpek türlerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Örneğin 7-9 bin yıl önce çiftlik hayvanları evcilleştirildiğinde köpekler çobanlık da yapmaya başladı ve bu yönde yapay seçilime uğradı.
Köpeklerin işlevleri ve algılanışları toplumdan topluma fark eder. Antik Mısır’da köpekler kutsal sayılırdı. Günümüzde birçok ülkede bekçi, bazı ülkelerde yük hayvanı ve hatta yiyecek olarak kullanılır. Batılı ülkelerde köpekler genellikle ev arkadaşı ve refakatçi olarak beslenir ve bu ülkelerde köpeklere yönelik ürün ve hizmetler milyarlarca liralık bir endüstri haline gelmiştir. Bunların yanı sıra köpekler engellilere yardım, arama-kurtarma ya da polis köpeği gibi daha sofistike görevlerde kullanılmak üzere de eğitilebilir.
Köpekler ses tonunu anlayabiliyorMacaristan’da Eötvös Loránd Üniversitesi‘nden araştırmacılar köpeklerin dili algılama yöntemlerini test etmek için bazı deneyler gerçekleştirdi. fMRI beyin tarayıcısına bağlanan 13 köpeğe eğitmenlerinin sesi dinletildi. Ses kayıtlarında eğitmenler övgü cümlelerini övgü tonlamasıyla ve sıradan bir tonlamayla söyledi. Ayrıca sıradan bir cümleyi de övgü tonlamasıyla ve sıradan bir tonlamayla söyledi.
Ses kayıtlarını dinleyen köpeklerin her bir cümleye ve tonlama şekline nasıl tepki verdiği ölçüldü. Beynin sol lobunun kelimenin anlamını, sağ lobunun ise tonlamayı algıladığını belirten araştırmacılar köpeklerin tonlama değişikliğine nasıl tepki verdiğini gözlemledi.
Hem tonlamayı hem kelimeyi anlıyorlarElde edilen sonuçlara göre köpekler övgü aldıklarında, tonlama nasıl olursa olsun bunun bir övgü cümlesi olduğunu anlayabiliyor. Her dinlemede köpeklerin beyninin hem sağ hem de sol lobunda hareketlilik gözlendi. Bu da köpeklerin de insanlar gibi hem konuşmayı anlayabildiğini hem de tonlamayı fark edebildiğini gösteriyor.
Araştırmacıların elde ettiği bir diğer ilginç sonuç ise köpeklerin övgü cümlelerini övgü tonlamasıyla duyduklarında verdiği tepkiydi. Eğitimcisinin içten bir şekilde kendisini övdüğünü duyan köpeklerin beyninde ödül mekanizmasının da çalıştığı görüldü. Yani köpekler hangi tonlamayla olursa olsun övüldüklerinde mutlu oluyorlar ancak bu övgünün içten olup olmadığını da ayırt edebiliyorlar.
Bu araştırmadan bağımsız bir araştırmada edinilen bilgiye göre ise köpekler sahiplerinden övgü aldıklarında, ödül maması almaktan daha fazla seviniyorlar. Köpeklerin ödül maması aldıklarında ne kadar sevindikleri düşünülünce içten bir övgünün köpek için ne kadar önemli olduğu daha iyi anlaşılıyor.
Bize düşündüğümüzden daha fazla benziyorlarAraştırmacılar deney sonunda köpeklerin dil algılama konusunda insanlara düşünüldüğünden çok daha fazla benzediğini keşfettiler. Bilimciler, belirli seslere anlamlar yüklemenin insanlara özgü olmadığının altını çiziyor. Ancak bu sesleri belirli bir sistem çerçevesinde geliştirip kullanmak sadece insanlarda görülen bir davranış.Bu alanda uzman olmayan insanlar olarak bizim bu çalışmadan elde edeceğimiz bilgi ise köpeklerimizle konuşurken, tonlamamıza da dikkat etmemiz gerektiği. Çünkü bizim için fazladan enerji gerektirmeyen bir davranış onlar için çok önemli olabiliyor.Köpekler sevdiklerini yalarKöpeğiniz sizi yalıyorsa sizi çok seviyor demektir. Çünkü köpekler yalnızca sevdiklerini yalarlar. Sevgilerini biz insanlar gibi konuşarak dile getirme şansları olmadığı için bunu kendi dillerinde anlatırlar ve bizi yalarlar. Bu köpeklerin yalnızca insanlara karşı değil sevdikleri diğer köpeklere karşı da sergilediği bir davranıştır.
Yalamak köpeklerin yavruyken öğrendiği davranışlardan biridirKöpekler doğdukları anda karşılaştıkları ilk davranış anneleri tarafından yalanarak üzerlerindeki plasentanın temizlenmesidir. Bu temizliğin yanı sıra anne köpek ile yavruları arasındaki bağı da güçlendiren bir davranıştır. Dolayısıyla köpek için yalamak sevdikleri ile arasında güçlü bir bağ kurma yöntemidir.Kaynak: Science Alert, Wikipedia