Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Çoğumuz yaşımız ilerledikçe saçlarımızın beyazlaması ya da dökülmesi sorunlarıyla karşı karşıya kalırız. Fakat bu problem ne kadar yaygın olsa da altında yatan biyolojik neden üzerine çalışmalar sürdüğü için şimdilik saçımızı boyamak ya da peruk takmak gibi bazı geçici çözümlerle yetinmek durumundayız.

Neyse ki bu durum artık değişebilir. Çünkü bilim insanları farelerde kılların büyümesi ve renklenmesini sağlayan spesifik hücreleri tanımladılar. Bu çalışma saç beyazlaması ve dökülmesinin tedavisi konusunda atılmış büyük bir adım olabilir.

Aslında bu keşif bir rastlantı sonucu meydana geldi. Araştırmacılar sinirler üzerinde tümörlerin büyümesine neden olan Neurofibromatosis Type 1 adlı bir genetik bozukluğu araştırırken saç oluşmasına öncülük eden hücreleri buldular.

“Bu proje tümörlerin nasıl oluştuğunu anlama çabasıyla başlamış olsa da geldiğimiz noktada saçların neden ağardığını ve saçların büyümesini sağlayan hücreyi keşfetmiş olduk. Bu bilgiyle ileride saçlarla ilgili kozmetik sorunların çözümünde ilerleme kaydedileceğini umut edebiliriz.” diyor Teksas Üniversitesinden araştırmacı Lu Le.

Saç foliküllerinin dibindeki çıkıntıda yer alan deri kök hücrelerinin saç büyümesinde rol aldığı zaten biliniyordu. Ancak bu deri hücrelerinin saç hücrelerine dönüşmesini neyin sağladığından emin olunamıyordu. Bu yüzden araştırmacılar saç büyümesini uyaracak bir çalışmaya başlayamıyorlardı.

Tümör oluşumu üzerine araştırma yapılırken bulunan yeni veriler bu hücreleri ayıran proteinin keşfedilmesini sağladı. KROX20 denilen bu protein daha çok sinir gelişimi ile alakalı. İşte bu proteinin, deri hücresinin saç hücresine dönüşmesini tetikleyen bir role sahip olduğu fareler üzerindeki çalışmada anlaşılmış oldu.

KROX20 hücrelerin kök hücre faktörü denilen bir proteini üretmesini sağlıyor ve bu moleküllerin hücre içerisinde birlikte bulunmasıyla saç kökü yukarıya doğru harekete geçiyor. Pigment üreten melanosit hücrelerle etkileşim sonucu ise ortaya renkli ve sağlıklı saçlar çıkıyor.

Ancak burada tek bir adımda dahi sorun yaşanması sıkıntılara yol açıyor. Araştırmacılar KROX20 hücrelerini ortadan kaldırdıklarında farelerin kıllarında büyüme gözlenmediğini belirtiyorlar. Kök hücre faktörü geni yok edildiğinde ise kılların beyazladığı görülüyor.

Şimdilik sadece fareler üzerinde yapılan ve Genes & Development’ta yayımlanan bu araştırmanın sonuçları konusunda heyecanlanmak için biraz erken. Ancak yine de olası sonuçların sadece saç dökülmesi ve beyazlaması konusunda değil yaşlanmayı durdurma konusunda dahi bize bir şeyler öğreteceğini ümit edebiliriz.

Kaynak: rasyonalist.org 

Çeviri: Mümin Can

Referanslar

1. ScienceAlert, “Scientists Think They’ve Finally Found The Mechanism Behind Grey Hair And Baldness

<http://www.sciencealert.com/finally-scientists-have-discovered-the-cells-behind-grey-hair-and-baldness>