Sağlık
Dopamin Kararların Ne Kadar Hızlı ve Doğru Şekilde Alınacağını Düzenler
Bilim insanları, dopamin salgılandığında kararların daha hızlı alındığını ancak daha hatalı olma eğiliminde olduğunu buldu. Araştırmaya Köln Üniversitesi, Hamburg-Eppendorf Üniversite Tıp Merkezi, TUD Dresden Teknoloji Üniversitesi ve Winterthur'daki (İsviçre) Entegre Psikiyatri'den araştırmacılar katkıda bulundu. 'Dopamin, erkeklerde insan takviyeli öğreniminde karar eşiklerini düzenliyor' çalışması Nature Communications dergisinde yayınlandı .
Dopamin, ödül öğrenimi ve eylem seçiminin çeşitli yönleriyle ilişkilidir. Nörotransmiter aynı zamanda çeşitli zihinsel bozukluklarda da rol oynar ve kişinin kendi motivasyonu için önemlidir. Bir teoriye göre dopamin, eylemlere ne kadar çaba harcandığını veya bunların ne kadar hızlı gerçekleştirileceğini düzenler.
Araştırmacılar bunu bir öğrenme görevi kullanarak yeni bir çalışmada araştırdılar. Soyut sembolleri ödüllerle ilişkilendirmeyi öğrenen 31 erkek gönüllüyü gözlemlediler. Tüm katılımcılar, farklı ilaç koşulları altında öğrenme görevinin farklı varyantlarını gerçekleştirdiler. Bir durumda, dopamin salınımı, dopaminin bir öncüsü olan L-dopa tarafından farmakolojik olarak arttırıldı. Başka bir durumda, düşük dozda Haloperidol ilacı kullanılarak dopamin salınımı artırıldı. Kontrol koşulunda katılımcılara plasebo verildi.
Yeni bilgisayar modelleri kullanılarak, ilgili öğrenme ve karar verme süreçleri, katılımcıların tepki sürelerinin dağılımlarına göre analiz edildi.
İyi bilinen işlevlerine ek olarak dopamin aynı zamanda hız-doğruluk dengesini de düzenliyor gibi görünüyor. Bu, bir kişinin yavaş tepki verme ve nispeten daha az hata yapma istekliliği ile hızlı tepki verme ve nispeten daha fazla hata yapma istekliliği arasındaki karmaşık ilişkiyi açıklar. Bilim insanları, farmakolojik olarak dopamin salınımı arttığında, hız-doğruluk dengesini temsil eden parametrenin hem L-dopa hem de Haloperidol altında azaldığını gösterebildiler. Bu etki, katılımcılar ne kadar hızlı karar verdiyse o kadar güçlüydü. Bu nedenle sonuçlar, bilgisayar modellerinin belirli nörotransmitter sistemlerinin işlevine ilişkin gelişmiş bilgiler sağlayabileceğini de göstermektedir.
Çalışmaya katkıda bulunan Köln Üniversitesi Biyolojik Psikoloji Profesörü Profesör Dr. Jan Peters, "Bu bulgular, dopaminin rolüne ilişkin daha önce oldukça farklı olan iki teoriyi birbirine bağlıyor" dedi. "Dopamin motor tepkisini kontrol ediyor ama aynı zamanda çabayı da düzenleyebilir. Verilerimiz, hız-doğruluk dengesini hız lehine değiştirerek bu iki durumu birbirine bağlayabilecek bir mekanizmayı gösteriyor."
Ancak doğrudan ödüllerle ilgili olmayan kararlarda da bu mekanizmanın ne ölçüde rol oynadığı ve motor fonksiyonların bunda nasıl bir rol oynadığı hala belirsiz. Bu durum ileriki çalışmalarda araştırılacaktır.
Yazar: ALPEREN BİÇER