Prof. Dr. Nazan Apaydin DEMIR
Çirkinler Yasal Koruma Altına Alınıyor Mu?
Güzel / Çirkin; En eski, en kötü ayrımcılık Güzellik; bir canlının, somut bir nesnenin veya soyut bir kavramın algısal bir haz duyumsatan; hoşnutluk veren özellikleridir.Güzellik; estetik, sosyoloji, sosyolojik psikoloji ve kültürün bir parçası olarak çok yönlü incelenir ve kültürel yapılanmada son derece ticarileşmiştir.Gözle görülen nesneler (güzel bir yüz, güzel bir tablo gibi), kulakla işitilen bir müzik, dil ile tadılan bir yemek, koklanan bir çiçeğin kokusu gibi beş duyu ile algılananlar yanında, ruh güzelliği gibi soyut kavramlar da güzellikle ilgilidir.Estetik yaklaşımında ruha dayalı güzellik tanımı, tarihte felsefenin incelediği bir konudur ve felsefenin temel dallarından biridir.Değişik çağlarda filozoflar, güzelliğe farklı tanımlar getirdiler. Eski Yunan filozofu Plotinus güzelliği, ‘’ilahi aklın eşya âlemindeki ışıltısı’’ olarak tanımladı.19. yüzyılda Alman filozof Hegel’e göre güzellik, ‘’Tabiatın kendisinin, bütünündeki mutlak ruhun görüntüsüdür’’.Kant güzelliğin sübjektifliğini vurguladı, ancak onun sadece duyumsama ile ilgili değil, bakan kişinin güzel ve çirkin ile ilgili yargılarının sonucu olduğunu ortaya koydu.Bir başka yaklaşım, güzelliğin tanımını, bakana değil bakılana özgü olan; simetri, oran gibi tartışılmaz matematik formüllere bağlanmış bir kurallar dizgesi olduğunu savunan, FENOMENİK GÜZELLİK tanımıyla açıklar.Toplumların beğenileri, kültürlere ve zamana göre değişim gösterdiğinden mutlak ve ideal güzellikten bahsedilebilmenin mümkün olmadığı görülmektedir.
İyi görünümlü olmak pek çok yönden yararlıdırGüzel ve çekici olmakla; kişilerin daha fazla para kazanmasına yardımcı olunduğuna, daha iyi fırsatlar elde edilebildiğine dair bilimsel bulgular vardır. Bu gerçek bazı ekonomist ve diğer araştırmacılar tarafından son 20 yılda kanıtlanmıştır. Güzelliğin etkileri kesinlikle ekonomik anlamda küçük değildir: Güzellik sadece kadınlar için değil, erkekler için de önemli bir konudur. Kapsamlı bir araştırma, erkeklerin genel görünümünün en az kadınlar kadar büyük bir etkiye sahip olduğunu gösteriyor.Güzellik neden hayatın pek çok alanında bu kadar güçlü bir ayrıma neden oluyor?Bu basit bir önyargı meselesidir. Bu güzellik merakı toplumun her kademesinde var ve bütün seçimlerimizi etkiliyor.
Seçmenler iyi görünümlü politikacılar tarafından yönetilmek,Öğrenciler daha iyi görünümlü öğretmenlerden öğrenmek,Mahkemelerde, daha iyi görünümlü avukatları dinlemek,Müşteriler, daha iyi görünümlü satış temsilcileri yardımı ile bir şeyler satın almak isterler,Hatta bilim insanlarında bile bu tercih söz konusu. Bilimsel konuşma yapan bir profesörde iyi görünüm tercih sebebi.
Bu tablodaki karamsar durum, sadece işverenler tarafından çirkinliğin reddedilmesi meselesi değildir. İşçiler, müşteriler, seçmenler ve potansiyel eş/sevgili olarak, görünüşümüz bizim rollerimizin tamamında etkilidir.
Bu adaletsizliği düzeltmek nasıl mümkün olabilir?Bu ayrımcılığın farkında olan insanlar bir şekilde telafisi yoluna gitmişlerdir. Ama güzellik bütün zamanlarda pahalıdır ve daima büyük bedeller ödenir. İyi bir görünüme sahip olabilmek için insanlar plastik cerrahi dahil birçok yola başvurmakta ve çok ciddi paralar harcamaktadırlar. Birçoğumuz için bu tür iyileştirmeler mevcut güzelliğimizde sadece küçük farklılıklar yapmakta, toplam sonucu etkilemektedir. Tüm bu harcamalar bizim daha iyi hissetmenize neden olsa da daha iyi bir iş ya da talep edilen insanlarla arkadaş almak konusunda bize çok yardımcı olmuyor.Birçok siyasetçi, bilimci ve ekonomist, bu güzel/çirkin ayrımı ile ilgili olarak KONUYLA İLGİLİ DAHA RADİKAL BİR ÇÖZÜM GEREKLİDİR, görüşünü savunuyor.
Ve şu soruyu soruyor: “BİZ IRKSAL, ETNİK VE DİNSEL AZINLIKLAR VE ENGELLİ BİREYLER DE OLDUĞU GİBİ, NEDEN ÇİRKİN İNSANLAR İÇİN YASAL KORUMALAR VERMİYORUZ?”Bu düşünce bazı toplantılarda dile getirilmekte olup engellilerle ilgili yasanın bir uzantısı olarak ele alınması gerektiği düşüncesi gün geçtikçe yaygınlaşıyor. Çirkinlik, Engelliler Yasası ile Amerika Birleşik Devletleri’nde koruma altına alınmaya çalışılıyor.Çirkin insanlara özellikle iş bulmak konusunda yapılan ayrımcılık etkilerinin aşılmasında, fırsat eşitliği ile ilgili yasalardan ve ilgili komisyonlardan destek alınabileceği ifade ediliyor ve hatta ülke genelinde çirkin insanları dışlamamaya yönelik eylemler planlanıyor. Bu tür bir korumanın yasallaştırılma mekaniği düşündüğü kadar zor değildir deniliyor. Güzellik, kesinlikle en eski toplumsal ayrımcılık sebebi olup, bu ayrımın etkileri çirkin insanları her manada toplum dışına itiyor ve bir çeşit sınıf farkına sebep oluyor.Yasal koruma fikri gün geçtikçe daha çok kişi tarafından kabul görürken, bu yasal korumanın uygulanmasında ortaya çıkabilecek sorunlarda ön plana çıkıyor. Bunlardan birisi; çirkinliğin nasıl ve hangi kriterler üzerinden belirleneceği. Diğer bir sorunsa, bunun kabulü konusunda.“Çirkinlik” birçok kişi için sahiplenebilecek kişisel bir özellik değildir; çirkin statüsü ile yasal koruma altına alınmak konusunda insanlar çok istekli olmayabilir. Fakat asıl büyük sorun, ilk ölçümlerde ortaya çıkan sayısal değer ki bu sayı iyimser olarak bakıldığında bile genel nüfusun yaklaşık yarısı kadar ve bunun bütçeye çok ciddi bir yük getirmesinden korkuluyor.Evet, efendim, garip gelebilir ama dünya çirkinliği yasal koruma altına almaya çalışıyor.Öte yandan, güzel doğmak suç mu sorusu da akla geliyor. Belki de dünyayı biraz da kendi akışına bırakmak, her farklılıktan illa bir ayrım yapmamak gerekiyor.
Saygılarımla.