Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Psikoloji alanındaki araştırmalar bu iki terimin farklı kişilik özelliklerine işaret ettiğini ortaya koydu. Yanlış anlaşılmaların önüne geçmek ve bu iki kişilik özelliğini daha iyi kavramak için utangaçlık ve içe dönüklük arasındaki farkları anlamak önemlidir.

Utangaçlık nedir bir bakalım. Sosyal kaygıya dayalı bir duygu durumudur, kişiler başkaları tarafından olumsuz değerlendirileceği korkusu ile sosyal etkileşimlerde zorlanır. Utangaç bireyler çoğunlukla başkalarının dikkatini çekmekten kaçınır ve topluluk önünde konuşmaktan rahatsızlık duyar. Psikolog Philip Zimbardo’ya göre utangaçlık, kişinin sosyal etkileşimlerden kaçınmasına neden olan bir içsel huzursuzluk ve özgüven eksikliğidir. Doğrudan bir kişilik özelliği olarak değil, bir davranış tepkisi olarak tanımlanır. Yani bireyler bazı durumlarda utangaç davranışlar sergilerken, diğer durumlarda bu davranışlardan tamamen uzak olabilir.

İçe dönüklükte ise bireyin enerji kaynağıyla ilgilidir. İçe dönük kişiler enerjilerini genellikle yalnız kalarak veya bire bir etkileşimlerden alırlar. Büyük kalabalıklar yerine daha küçük grupları, yalnız zaman geçirmeyi tercih ederler. İçe dönüklük bireyin sinir sisteminin nasıl çalıştığı ile yakından ilişkilidir. Bu bireylerin çevresel uyaranlara karşı daha duyarlı olduğu ve bu nedenle daha sessiz ortamları tercih ettiği bilinmektedir. Bu da içe dönüklüğün utangaçlıktan bağımsız bir kişilik özelliği olduğunu ortaya koymaktadır.

Utangaçlık ve içe dönüklük arasındaki farka şöyle bakalım:

• Motivasyon Kaynağı: Utangaç bireyler, sosyal durumlarda olumsuz yargılardan kaçınmak için geri çekilirken, içe dönük bireyler yalnız kalmayı veya daha derin ilişkileri tercih eder.
• Duygusal Tepkiler: Utangaçlık genellikle bir kaygı tepkisidir ve kişinin sosyal bağlarını engelleyebilir. İçe dönüklük ise kişinin kendisini şarj etme yöntemi ile ilgilidir.
• Uyaran Duyarlılığı: İçe dönük bireyler çevresel uyaranlara karşı daha hassas olabilirken, utangaç bireyler daha çok diğer insanların değerlendirmelerine karşı hassastır.

İçe dönük bir insanı sosyal etkinliklere zorlamak yalnızlık ihtiyacını göz ardı edebilirken, utangaç bir insana yanlış müdahaleler kaygıyı artırabilir. Özellikle çocuklarda güvenli bir sosyal ortam sunmak, sınırlarına saygı göstermek ve ihtiyaçlarına uygun destek vermek, özgüvenlerini artırarak sağlıklı sosyal ilişkiler geliştirmelerine yardımcı olabilir.

Yazar: Eylül Rüzgar Üzer

Kaynak

1. https://www.trthaber.com/haber/cocuk/sik-sik-karistirilan-iki-kavram-utangaclik-ve-ice-donukluk-861704.html

2. Jones, K. , Schulkin, J. and Schmidt, L. (2014) Shyness: Subtypes, Psychosocial Correlates, and Treatment Interventions. Psychology, 5, 244-254. doi: 10.4236/psych.2014.53035.

3. Zimbardo, P. G. (1977). Shyness: What it is, what to do about it.