Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

diye düşünüyorsanız bu bölgelerdeki günlük pratik alışkanlıkların sağlığın sırlarına ışık tuttuğunu bilmek şaşırtıcı olabilir. Şimdi gelin bu sırların ne olduğunu biraz daha yakından görüp anlayalım.

2000’lerde bir nüfus bilimcinin Sardinya’da bir köyde sıra dışı sayıda yüzyıllık insanla karşılaşmasıyla başlayan araştırmalar, bir ekip tarafından beş bölgeye genellenerek sürdürüldü. Okinawa (Japonya), Sardinya (İtalya), Nicoya (Kosta Rika), Ikaria (Yunanistan) ve Loma Linda (California, ABD) olarak belirlenen bu bölgelerde yüz yaş üstü bireylerin oranı olağanüstü yüksek bulundu. Bu bulgular genetikten ziyade yaşam biçimlerinin öne çıktığını gösterdi, zira Danimarka İkiz Araştırması’na göre yaşam süresinin yalnızca %20’si genetikle açıklanabiliyor.

Bu bölge sakinlerinde ortak olan dokuz temel alışkanlık (Power 9) tespit edildi. Bunların bazılarını listeleyelim:

• Doğal hareket edin: Spor salonuna gitmeden bahçede çalışarak, yürüyerek ya da el işleriyle bedenimizi sürekli aktif tutmak.
• Hayat amacını bilin (“ikigai” veya “plan de vida”): Sabahları sizi yataktan kaldıran neden, yaşam süresini hatta yedi yıl kadar uzatabiliyor.
• Stresi azaltmak için ritüeller: Okinawalılar atalarını anıyor, Ikaryalılar uyuyor, Adventistler dua ediyor, Sardinyalılar ise keyifli sohbetlerle“down-shift” yapıyor.
• Yeme kuralı (80 % kuralı): Tok hissetmeden, yaklaşık %80 dolulukta yemeyi bırakmak kilo kontrolü ve metabolik sağlık açısından kritik.
• Bitkisel ağırlıklı beslenme: Baklagiller, kepekli tahıllar, sebze ve meyveler beslenmenin temelini oluşturuyor. Kırmızı et nadiren, küçük porsiyonlarda tüketiliyor.
• Sosyal bağlar ve aidiyet: İnanç temelli topluluklara katılmak, sevilen insanlarla ilişki kurmak, dostlarla “moai” adını verdikleri yaşam boyu süren gruplar oluşturmak… Bu bağlar, uzun yaşamanın toplumsal altyapısını kazandırıyor.

Bu alışkanlıklar öylece benimsenmiş davranışlar değil, yaşamın dokusuna işlenmiş pratikler. Sabah uyandığınızda bedeninizi doğa ile iç içe hareket ettirmek, öğünlerinizi yavaşça ve ölçülü tüketmek, bir dua ya da sohbetle günün stresini indirmek… Hepsi bir yana bu alışkanlıklar bilimsel olarak da destekleniyor. Örneğin bitkisel beslenmenin kalp ve beyin hastalıklarına karşı koruyucu olduğu, düzenli ama doğal fiziksel aktivitenin kas-kemik sağlığına katkı sağladığı pek çok çalışmada gösterildi.

Mavi Bölgelerden yola çıkan girişimler bu yaşam tarzı ilkelerini kent planlaması ve toplum politikalarına entegre etmeye çalışıyor. Örneğin AARP/Blue Zones Vitality Projesi kapsamında, insanlar yürüyüşe teşvik edilip sağlıklı beslenme alışkanlıkları desteklenerek ortalama yaşam beklentisi birkaç yıl artırıldı.

Yazar: Eylül Rüzgar Üzer

Kaynak

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Blue_zone

2. https://en.wikipedia.org/wiki/AARP/Blue_Zones_Vitality_Project

3. https://www.healthline.com/nutrition/blue-zones

4. https://www.verywellmind.com/blue-zone-secrets-11714202

5. Mohol P, Ghosh A, Kulkarni S. Blue Zone Dietary Patterns, Telomere Length Maintenance, and Longevity: A Critical Review. Nutr Food Sci 2025; 13(2). doi : http://dx.doi.org/10.12944/CRNFSJ.13.2.6 

6. Buettner, D., & Skemp, S. (2016). Blue Zones: Lessons From the World's Longest Lived. American journal of lifestyle medicine, 10(5), 318–321. https://doi.org/10.1177/1559827616637066

7. Roundtable on Population Health Improvement; Board on Population Health and Public Health Practice; Institute of Medicine. Business Engagement in Building Healthy Communities: Workshop Summary. Washington (DC): National Academies Press (US); 2015 May 8. 2, Lessons from the Blue Zones®. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK298903/