Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Bununla birlikte çok sayıda insan günlerce ya da haftalarca devam eden akut uykusuzlukla mücadele ediyor. Bu dönemler genellikle stresin veya travmatik bir durumun tetiklemesiyle ortaya çıkıyor. Bu durum kısa süreli ve geçicidir. Fakat bazı bireyler, bir aydan daha fazla süre uykusuzluk dönemi yaşayabilirler. Yetişkinlerin yaklaşık %50'si uykusuzlukla karşı karşıya kalabilir. Klinik vakalara göre her 10 kişiden 1'i kronik uykusuzluktan şikâyet eder. Kadınlar ise erkeklerden yaklaşık iki katı daha fazla uykusuzluk çekerler. Gençlerden ziyade de yaşlılarda daha yaygındır.

80'in üzerinde uyku hastalığı türü var

Yeterli uyku alınamaması önemli tıbbi sonuçlar doğuruyor. Bireyler metabolizmalarına ciddi zarar veriyor ve yüksek tansiyon, bağışıklık sisteminde zayıflama, dikkat eksikliği, yorgun hissetme, buna bağlı olarak iş performansında düşüş gibi günlük hayatı olumsuz etkileyen sonuçlarla karşılaşılıyor. 80'in üzerinde uyku hastalığı türü var. Başlıcaları uyku bozuklukları, uykusuzluk, uykuya dalamama, erken uyanma, aşırı uykululuk uyurgezerlik, huzursuz bacak sendromudur.

Düzenli uyku için püf noktaları

Düzenli uyku için alınabilecek basit ama etkili önlemler var. Yatmadan önce dinlenmek için kendinize 30-45 dakika verin. Böylece vücudunuz ve zihniniz rahatlayıp uykuya hazır hale gelir. Uyku düzeni üzerinde beslenmenin de önemi büyük. Akdeniz diyeti uyku kalitesi ve süresini artıran bir sağlıklı beslenme modeli olduğunu söyleyebiliriz. Akdeniz diyeti, sağlıklı yağ örüntüsüne sahip, antioksidan ve lif içeriği yüksek bir diyet olarak tanımlanıyor. Bu diyetin genel örüntüsüne baktığımızda zeytin ve zeytinyağından zengin, sebze, meyve, kurubaklagil ve tam tahıllar ile sert kabuklu kuru yemişleri içeren, ayrıca orta düzeyde süt ve süt ürünleri, yumurta, tavuk tüketiminin de yer aldığı bir beslenme modelidir. Beslenmenizde bunlara ağırlık verin. 

Yatmadan önce bunları yemeyin

Yatmadan önce yüksek karbonhidratlı yemekler yemeyin. Bunlar uykuya daha hızlı dalmayı sağlamasına rağmen dinlendirici bir uykuya mâni olur. Yağ oranı yüksek yemekler ise daha derin ve dinlendirici bir uykuyu teşvik edebilir. Yani toplam kalori aynı olsa da yüksek karbonhidratlı-düşük yağlı bir yemek uyku kalitesini düşük karbonhidratlı-yüksek yağlı bir yemeğe kıyasla önemli ölçüde azaltır. Yine de akşam yemeğinde yüksek karbonhidratlı bir öğün istiyorsanız, sindirime yeterli zaman ayırmak için yatmadan en az 4 saat önce yemelisiniz.

Mavi ışık nedir, nasıl yayılır?

Bir diğer husus ise mavi ışığa maruz kalmamak. TV izlemek, video oyunları oynamak, cep telefonu kullanmak ve tabii sosyal ağlar, uykuya dalmanızın ve uykuda kalmanızın önündeki en güçlü engeller. Bunun en önemli nedeni elektronik cihazların melatonini baskıladığı tespit edilen mavi ışık yaymasıdır. Ayrıca bu cihazları kullanmak, zihninizi aktif ve meşgul tutar. Uyurken tüm elektronik cihazlarla bağlantıyı kesmeniz, bilgisayarları ve cep telefonlarını yanınızdan uzaklaştırmanızda fayda var.

Dr. Emir RUŞEN 

Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi

Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi