Bilim
BİR VİRÜS LABORATUVARDAN NASIL SIZABİLİR?
2018-2021 arasında ABD Hastalık Kontrol ve KorumaMerkezleri Direktörü olan Dr. Robert Redfield; ABDKongresi'nde yaptığı konuşmada, koronavirüsünÇin'deki bir laboratuvardan sızmış olabileceğineinandığını söyledi. Bu açıklama öncesi FBI BaşkanıChristopher Wray de Fox News'a yaptığı açıklamada,virüsün “büyük ihtimalle Çin hükümetinin kontrolündeolan bir laboratuvardan sızdığını" açıklamıştı.Çok sayıda bilim insanı laboratuvardan sızma konusundahiçbir kanıt olmadığına dikkat çekiyor. Peki birvirüsün laboratuvardan sızması ne kadar kolay? Budaha önce oldu mu?
ÖLDÜRÜCÜ SALGIN
Evet, öldürücü virüsler daha önce büyük şehir merkezlerindekazara etrafa yayıldı ve belki de hiçbiri çiçekhastalığı kadar tehlikeli değildi. 1977 yılında tamamenortadan kaldırılmadan önce, hastalık sadece 20. yüzyılda300 milyonun üzerinde can kaybına yol açtı. Bunedenle Ağustos 1978'de Birmingham Üniversitesi'ndeçalışan 40 yaşındaki fotoğrafçı Janet Parker'a bu hastalığınteşhisi konduğunda herkesin neden korktuğunuanlayabiliyoruz.O dönemde Doğu Birmigham Hastanesi'nde bulaşıcıhastalıklar üzerine danışmanlık yapan Prof. AlasdairGeddes "Korkulan bir hastalıktı. Sadece Birmingham'dadeğil, hükümette ve Dünya Sağlık Örgütü'nde (WHO) detekrar ortaya çıkacağı paniği yaşandı" diyor. Bulaşıcıve yakalananların üçte birinin ölümüne yol açan çiçekhastalığı üzerine üniversitenin laboratuvarlarındadeney yapılıyordu. Ama Parker'a çiçek hastalığınınnasıl bulaştığı sorusu, hiçbir zaman kesin olarak cevaplanamadı.Hükümet raporunda virüsün hava akımıyla, kişiseltemasla ya da virüsü taşıyan bir araca temasla geçmişolabileceğini yazdı. Karantina ve sosyal mesafe önlemlerialındı, Parker dışındaki tek temaslı kişi annesiydi.Annesi hafif bir hastalık sürecinin ardından iyileşirken,Parker hayatını kaybetti. Ancak 77 yaşındaki babasıkarantinadayken, kızının hastalığından dolayı yaşadığıstrese bağlı kalp rahatsızlığı nedeniyle yaşamını yitirdi.Birmingham'daki çiçek hastalığı laboratuvarının başındakiProf. Henry Bedson ise intihar etti.
MAKSIMUM GÜVENLIK
Bu olayın ardından hükümet yetkilileri bir daha böylebir sızma yaşanmaması için harekete geçti ve virüsüntutulduğu yerlerin sayısı azaltıldı. 1979 tarihli WHOanlaşmasında, çiçek hastalığı stoğunun yalnızca ABDAtlanta'daki Hastalık Kontrol Merkezleri'nde (CDC) veRusya Sibirya'daki Vector Laboratuvarı'nda tutulmasınakarar verildi.Bu iki laboratuvar dünyada en iyi korunan laboratuvarlarıydı.Ancak onlarda da başka korku veren olaylaryaşandı. 2014'te CDC çalışanları üzerinde deney yapılanşarbon örneklerini olması gerektiği gibi etkisizleştiremediler.Sonuç olarak kimse hastalanmadı ancakbüyük bir tehlike yaşanabilirdi.2019'da ise Vector'da yaşanan gaz patlaması binadakibir camı havaya uçurdu ve çalışanlardan biri ciddiyanıklar oldu. Yetkililer kazadan dolayı biyolojik birzarar yaşanmadığını açıkladı.
ÖLÜMCÜL HATALAR
Hem laboratuvar çalışanlarını hem yakınında yaşayanlarıhasta eden başka yüksek güvenlikli laboratuvarkazaları da yaşandı. 2019'da 33 yaşındaki Emilie Jaumain,sığırlarda BSE insanlarda CJD hastalığına sebepolan bulaşıcı proteinlere maruz kalmasından 10 yılsonra hayatını kaybetti. Enfekte olmuş olabileceğininfarkında olsa da bu hastalığa karşı kullanılabilecekbir aşı ya da tedavi yoktu. Çin Lanzhou'daki biyolojiktıbbi tesiste yapılan hatadan dolayı yaklaşık 10 bin kişitehlikeli bir patojenden enfekte oldu.Brucella bakterisine karşı aşı üreten tesiste tarihi geçmişdezenfektan kullanılması araştırma enstitüsündeçalışanlara ve sonra da şehirde yaşayan binlerce kişiyehastalık bulaşmasıyla sonuçlandı. Bu uzun vadeli sağlıkproblemlerine sebep olan grip benzeri semptomlarayol açan ve nadiren ölümcül olan bakteri, soğuksavaş döneminde hem ABD hem de Rusya tarafındanbiyolojik silah olarak geliştirildi. ayrıca laboratuvardansızma sebebi bilinmeyen durumlar da var. 2021 yılındaTayvan'da Covid-19 üzerine çalışan bir kişi hastalığayakalandı. Yapılan araştırmalarda neyin yanlış gittiğibulunamadı.
- Kaynak: https://www.bbc.com/turkce/articles/cd-1d14p9g77o https://www.bbc.com/turkce/articles/cd1d14p9g77o