Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Kemoterapi ve radyoterapi, bireylerin çocuk sahibi olma yeteneğini tahrip edebilir. Aynı zamanda kanser tedavisi bir çocuğun gelişmemiş testislerine zarar verebilir. Ayrıca kanser tedavisi, kanseri yenen çocukların 3’te 1’inin yetişkinlik çağında kısır kalmalarına neden olabilir.

Bebek Grady’nin babasının testisleri ergenliğe

girmeden önce alınıp donduruldu. Bu testislerden alınan örnekler ile doğan primat Grady, bu anlamda bir ilk oldu.

Kadınlar, kanser tedavisi bittikten sonra çocuk sahibi olmak için dondurulmuş yumurtaları ile hamile kalabilir; yetişkin erkeklerin de dondurulmuş bir sperm numunesi ile çocuk sahibi olabilir. Ancak bu ergenlik döneminden geçmemiş erkekler için bir seçenek değildir.

Peki, o zaman Grady nasıl doğdu?

Pittsburgh Üniversitesi’ndeki bilim insanları ve Ulusal Çocuk Sağlığı ve İnsan Gelişimi Enstitüsü, araştırmalarına beş tane Rhesus maymunu ile başladılar. Hayvanlar ergenliğe girmemişlerdi, bu yüzden testisleri henüz sperm üretmiyordu.

Sonra araştırmacılar her maymundan bir testis aldılar, küçük parçalara böldüler ve parçaları dondurdular. Yaklaşık yarım yıl sonra maymunlar kısır hale geldiler. Daha sonra korunmuş testislerinin parçaları eğitildi ve maymun derisinin altına aşılandı. Hayvanlar, ergenlik döneminden geçerlerken testis dokusu olgunlaştı ve büyüdü; bilim insanları içlerine baktıklarında, Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Kyle Orwig’in söylemine göre “sperm buldular”. Bu sperm ile bir yumurta birleşti ve sonuç olarak dişi Grady dünyaya geldi.

Her 10 testis dokusunun greftinin 8’inden fazlası, maymunların ergenliğe girmesinden sonra sperm üretmeye başladı. Araştırmacılar daha sonra, “intrasitoplazmik sperm” adı verilen enjeksiyonu veya ICSI adlı verilen bir teknik kullanarak 138 yumurtayı döllediler. Dişi maymunlarda toplam 11 embriyo implante edildi ve sonuç olarak her hamilelik sağlıklı bir bebekle sonuçlandı.

Bilim insanları yakın bir zamanda insanlar için de bu yöntemin kullanılabileceğini düşünüyorlar. Prof. Orwig, “Canlı ve sağlıklı bir bebek elde ettikten sonra bunun insan kliniğine hazır bir teknoloji olduğunu düşünüyoruz” dedi. Ancak bazı araştırmacılar, bu yöntemin insanlarda denemeden önce daha fazla kanıt görmek istediklerini düşünüyor.

Bu yöntem ne kadar güvenilir?

En büyük risk doğacak olan çocuğa da kanserin aktarılabilir olma ihtimali. Herhangi bir kanserli doku testislerin içine gizlediyse, dondurularan greftler ile birlikte çocuğun vücuduna tekrar geçebilir. Lösemi ve lenfoma kanserlerinin yanı sıra testis kanseri de oluşabilir. Doktorlar, ayrıca işlemin spermin içine yerleştirilmiş genetik materyalin etkilemediğinden emin olmak istiyorlar.

Ulusal Çocuk Sağlığı ve İnsan Gelişimi Enstitüsü’nden Dr. Susan Tayland, “Bence çok önemli bir sonuç ortaya çıktı. Bunun gerçekten insanlarda da uygulanabileceği düşüncesi çok heyecan verici” dedi. Sheffield Üniversitesi’de androloji profesörü Allen Pacey, “Bu gerçekten mükemmel bir çalışma, ileriye doğru atılmış büyük bir adım. Ancak insanlarda kullanmaya çalışmadan önce güvenli olduğunu ve aynı şekilde çalıştığını göstermek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulacağını hatırlatmak önemli” dedi.

Kaynak: James Gallagher - BBC