Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Bilim insanları Albert Einstein’ın varlıklarını 100 yıl önce söylediği yerçekimsel dalgalarını ilk kez tespit ettiklerini duyurdu. Yeni bulgular, evrenin anlaşılması konusunda yeni pencereler açacak. Penn Üniversitesi’nden Abhay Ashtekar’a göre “Bu gerçekten heyecan verici bir olay. Kainata yeni bir pencere açılıyor”.

 

Bilim dünyasının merakla beklediği açıklama yapıldı. Einstein’ın yüz yıl önce ortaya attığı, uzayı ve zamanı büken yer çekimsel dalgaların varlığı kanıtlandı. Olay son elli yılın en büyük keşiflerinden biri olarak nitelendiriliyor. 

 

California Teknoloji Enstititüsü (Caltech), Massachusetts Teknoloji Üniversitesi (MIT) ve LIGO Bilimsel İşbirliği, Einstein’in hipotezinin kanıtlandığını Washington’da duyurdu.

Dünya’ya 1.3 milyar ışık yılı uzaklıktaki iki kara deliği mercek altına aldıklarını belirten bilim insanları, bu ikisinin birbiri etrafında dönüp çarpması sonucu meydana gelen yerçekimsel dalgaları ilk kez 14 Eylül’de saptandı ve yapılan son çalışmaların ardından dünyanın geri kalanıyla paylaşıldı. “Karadeliklerden çıkan sesi duyabilirsiniz” 

 

MIT’de görev yapan astrofizikçi Nergis Mavalvala, “Astronomi için yeni bir aracın ortaya çıkışına şahit oluyoruz” derken, meslektaşı Matthew Evans da yerçekimsel dalgaları tespit etmelerinin ardından bunları ses dalgalarına dönüştürdüklerini belirterek, “Karadeliklerden çıkan sesi duyabilirsiniz” diye konuştu.

Dünyayı sarsan görecelilik teorisiyle yerçekiminin uzay ve zamanın bükülmesi anlamına geldiğini ortaya koyan Einstein, 1916’da bu teorinin bir uzantısı olarak, yerçekimsel dalgaların varlığını savunmuştu. Ancak bugüne kadar bu dalgaların varlığına dair doğrudan bir kanıt bulunamamıştı.

 

Einstein’ın teorisi neydi?

Einstein’ın çığır açan genel görelilik teorisine göre yerçekimi, maddenin varlığı nedeniyle uzay ve zamanın bükülmesi anlamına geliyor. Einstein 1916’da bu teorinin bir uzantısı olarak, yerçekimsel dalgaların varlığını savunmuştu. Ancak bugüne kadar bu dalgaların varlığına dair doğrudan bir kanıt bulunamamıştı.

Yerçekimsel dalga nedir?

 

Yerçekimi, ışık gibi dalgalar halinde ilerliyor, ama ışığın aksine radyasyon yaymak yerine, uzayın kendisinde dalgalanmalar yaratıyor. LIGO lazer dedektörleri, ışık hızında ilerleyen bu dalgaların ses sinyaline dönüştürülüp kaydedilmesine imkan sağladı. Reuters’a konuşan MIT bilimadamı Matthew Evans, “Karadelik’ten yayılan ve Dünya’ya gelen sinyalleri hoparlöre bağladık. “Vuup” sesini duyduk” diyor.

Bu keşif ne işe yarayacak?

 

Belki yarın televizyon  veya cep telefonu gibi hayatımızı kolaylaştıracak bir icada dönüşmese de bu keşif bilimde tam bir çığır. Çünkü kainatla ilgili tüm bilgilerimiz, radyo dalgaları, ışık, X ışınları, gamma ışınları ve kızılötesi ışınlar gibi elektromanyetik dalgalardan oluşuyor. Bu dalgaların hepsi evrende ilerlerken kesintiye uğrayabildiğinden, ‘uzayın hikayesini’ bugüne kadar hep parça parça, eksik halde öğrenebiliyorduk.

 

“Kainata yeni bir pencere açılıyor”

Yerçekimsel dalgaların saptanması sayesinde artık astronominin elinde yeni ve çok önemli bir araç var. Bu sayede “kainatın hikayesini” yakında bir bütün olarak öğrenebiliriz. Kainatın ilk dönemine ait hiç bilmediğimiz verilere ulaşabilir, esrarını koruyan karadelikleri ve nötron yıldızlarını daha iyi anlayabiliriz. Penn Üniversitesi’nden Abhay Ashtekar’a göre “Bu gerçekten, gerçekten heyecan verici bir olay. Kainata yeni bir pencere açılıyor”.