Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Biyolojik psikolog Jenny van Dongen ve Vrije Universiteit Amsterdam’dan Prof. Dr. Dorret Boomsma liderliğindeki uzmanların elde ettiği bulgular ile tek yumurta ikizlerinin doğumu ve kökeni ile ilgili gizem çözülmüş olabilir. Eğer bu gizem çözülmüşse özellikle ikizleri etkileyen doğuştan gelen bozuklukları önlememiz için yeni yöntemler geliştirilebilir.

Tek yumurta ikizleri, zigot adı verilen döllenmiş bir yumurtanın tamamen aynı genleri paylaşan iki embriyoya bölünmesinden sonra oluşur. Bölünmenin nedeni bilinmiyor. Hakim teori, “monozigotik ikizliğe” yol açan biyolojik sürecin rastgele olduğudur, ama araştırmacılar, tek yumurta ikizlerinin DNA'sında ortak bir "imza" bulduklarına inanıyorlar. Peki, bu ne demek? Bu, araştırmacıların tek yumurta ikizlerinin DNA'sının diğer insanlardan farklı olarak "dizildiğini" keşfettikleri anlamına geliyor.

Araştırmacılar, ikizlerin DNA'sındaki epigenetik¹ modifikasyonları, altta yatan dizileri değiştirmeden genleri "açık" veya "kapalı" hale getirebilen faktörleri incelediler. Dünyanın dört bir yanındaki tek yumurta ikizlerinin, bir organizmanın DNA’sının toplamı olan genomları boyunca 834 noktada, benzer işareti paylaştıkları ortaya çıktı. Yani anlamı toplamda DNA’da tek yumurta ikizlerinin metilasyon² düzeyinin diğer insanlardan farklı olarak 834 bölgenin bulunması demek.

Tek yumurta ikizlerine gebe olma nedeninin bu kimyasal işaretler olduğuna dair kesin bir kanıt bulunamadı, çünkü bu durum hala eşleştirme sürecinin bir sonucu olarak görülmektedir. Öte yandan araştırmacılar için makul bir teori olarak görülmekte ve ortak işaretin keşfi birçok insan için yardımcı olacak gibi gözüküyor.

İnsanlarda gebeliklerin %12 kadarı çoklu embriyo olarak başlayabilir ve ancak %2’si kadarı devam eder ve birçok insan bir ikizleri olduğundan habersizdir.

Araştırmacılara göre bu benzer işaretler sayesinde bir bireyin tek yumurta ikizi olup olmadığı ortaya çıkarılabilir. Bu durumda Kaybolan İkiz Sendromu’nun tespit edilmesi de mümkün. Kaybolan ikiz sendromu: İkiz veya üçüz gibi çoğul gebeliklerin başlangıç döneminde bebeklerden birinin ya da birkaçının canlılığını yitirerek kaybolmasına “Kaybolan ikiz sendromu” denir.

Anahtar sözcükler:

1) Epigenetik, biyolojide, DNA dizisindeki değişikliklerden kaynaklanmayan, ama aynı zamanda ırsi olan, gen ifadesi değişikliklerini inceleyen bilim dalıdır.

2) DNA metilasyonu, DNA'nın bir kimyasal değişimdir, kalıtsal olup sonradan ilk dizi geri gelecek şekilde çıkartılabilir. Bu özelliği nedeniyle epigenetik koda aittir ve en iyi karakterize edilmiş epigenetik mekanizmadır.

Kaynaklar:

Natura Communications adlı bilim dergisinde yayımlanan çalışma, Hollanda, İngiltere, Finlandiya ve Avusturya'da 6 binden fazla ikizin DNA'sı incelenerek gerçekleştirildi: Natura Communications 

The Guardian