Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Dünya üzerinde yaşama en iyi adapte olmuş canlı türlerinden biri olan karıncalar dünyadaki tüm kara hayvanlarının biyokütlesinin yaklaşık yüzde 15 ila yüzde 25'ini oluşturuyor. Dünyanın hemen hemen her yerinde yaşayabilen bu canlılar, tam anlamıyla uyum halinde yaşıyorlar. Elbette bu uyumun oluşturduğu bazı sorunlar da var.

Eğer daha önce etrafında dönen karınca sürülerini gördüyseniz muhtemelen bu karıncaların çok büyük bir kısmı siz onları izlemeyi bıraktıktan kısa süre sonra öldüler. Karıncaların kendi etraflarında döndükleri eyleme ölüm çemberi deniliyor, çünkü bir karınca bir kere bu girdaba girdikten sonra buradan kurtulamıyor. Bu kadar senkronize hareket eden karıncalar nasıl bu girdaba giriyor ve bundan kurtulmanın bir yolunu bulamıyor? 

Karıncalar ayrı vücutlara sahip olan, ancak tek bir vücut gibi hareket eden canlılardır. Ordu karıncalarında ise bu durum çok daha etkilidir. Bu karıncalar, etrafta gezindikleri süreçte arkalarında feromon bırakırlar. Bu feromonlar sayesinde sürüdeki diğer karıncalar yollarını bulabilir. Kraliçe karıncanın ürettiği yumurtaları koruyup sürüye sürekli yeni avlar getiren ordu karıncaları, "birlikten kuvvet doğar" deyiminin karşılığı olsalar da eksik oldukları bir nokta var. Bu da görme yetilerinin bulunmaması. Görme yetisi olan karıncalar bile daha çok feromon ve birbirlerine dokunma yoluyla yönlerini buluyorlar. 

Ordu karıncalarının başına gelen ölüm çemberi de bu birlik olma yapılarından geliyor. Özellikle asker ordu karıncaları, kendi ailesindeki son karıncanın geride bıraktığı ize güvenir. Bu sayede sürekli birlik içerisinde olabilirler; ama 1 karınca hata yaparsa bu istemsizce diğer karıncalara da yansır. Hata yapan karıncayı onun feromonuna kapılmış başka karıncalar takip eder, o karıncaları ise diğer karıncalar. Bu da neredeyse tüm bir sürüyü yok edecek bir yön sapmasına sokar. Herkes diğer karıncayı takip ettiği için de ortaya bir çıkışı olmayan çember çıkar. Karıncaların bu girdaplardan da kurtulması pek kolay değil. Çoğu karınca bu çemberde hareket etmeye devam ederek yorgunluk ve açlıktan ölüyor, ancak geriye kalanlar orada dönmeye devam ediyor. Çemberdeki tüm karıncalar ölene kadar bu yürüyüş devam ediyor.

Karıncaların ölüm çemberi küçük olabileceği gibi çok büyük boyutlara da ulaşabilir. Kaydedilen en büyük ölüm çemberi yaklaşık 365 metre genişliğindeydi. Bu çemberde tek bir karıncanın döngüyü tamamlaması 2 saatten fazla sürmüştü. Üstelik karıncaların bu yürüyüşe başlaması da çok kolay gerçekleşebiliyor. Sadece birkaç karıncanın yönünü değiştirmek, diğer karıncaları da etkiliyor. O yüzden karıncaların rotasını değiştirmeye çok fazla uğraşmayın.