Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Bilim insanları, Dünya atmosferinde insan sağlığına ve küresel iklime tehdit oluşturabilecek yeni bir tür aşırı reaktif madde tespit etti. Bu maddenin solunum ve kalp hastalıklarını tetikleyebileceğini ve küresel ısınmayı artırabileceğini açıkladılar.

Kopenhag Üniversitesinden araştırmacılar, trioksitlerin (birbirine bağlı üç oksijen atomuna sahip kimyasal bileşiklerin) atmosferik koşullar altında oluştuğunu gösterdi. Trioksitler, birbirine bağlı iki oksijen atomuna sahip olan peroksitlerden bile daha reaktiftir. Bizi çevreleyen havada peroksitlerin var olduğu biliniyordu, trioksitlerin ise atmosferde bulunduğu tahmin ediliyordu ancak şimdiye kadar kanıtlanamamıştı. Şimdi Kopenhag Üniversitesi araştırmacıları bunu başararak, trioksitlerin atmosferde bulunduğunu kanıtladı. Profesör Henrik Grum Kjærgaard, “Keşfettiğimiz bileşiklerin türü benzersiz yapılarda ve aşırı derecede oksitleyici olduklarından, büyük olasılıkla henüz ortaya çıkarmadığımız bir dizi etkiye sahipler” dedi. Tespit ettikleri spesifik trioksitler (hidrotrioksitler /ROOOH) tamamen yeni bir kimyasal bileşik sınıfına ait. Hidrotrioksitlerin (ROOOH) oluşumunun da atmosferik koşullar altında gerçekleştiğine dair ilk doğrudan kanıtı sağlayan serbest jet akış deneyinin laboratuvar kurulumu.

ATMOSFERDE YOĞUN

Hidrotrioksitler, iki tür radikal (en az bir eşleşmemiş elektron içeren moleküller) arasındaki reaksiyonda oluşur. Laboratuvar deneylerinde araştırmacılar hidrotrioksitlerin izopren ve dimetil sülfit dahil olmak üzere bilinen ve yaygın görülen birçok maddenin atmosferik bozunması sırasında oluştuğunu gösterdi.

İzopren, atmosfere en sık yayılan organik bileşiklerden biridir. Birçok bitki ve hayvan tarafından üretilir ve polimerleri doğal kauçuğun ana bileşenidir. Çalışma, salınan tüm izoprenin yaklaşık yüzde birinin hidrotrioksitlere dönüştüğünü gösteriyor.

Ancak araştırmacılar, neredeyse tüm kimyasal bileşiklerin atmosferde hidrotrioksitler oluşturacağını ve ömürlerinin dakikalardan saatlere kadar değişebileceğini tahmin ediyor. Böylece diğer atmosferik bileşikle reaksiyona girecek kadar kararlı hale geliyor.

SOLUNUM VE KALP HASTALIKLARI

Araştırmacılar, atmosferdeki hidrotrioksit konsantrasyonlarının santimetreküp başına yaklaşık 10 milyon olduğunu tahmin ediyor. Karşılaştırma olarak, OH radikalleri (atmosferdeki en önemli oksitleyicilerden biri) santimetre küpte yaklaşık bir milyon konsantrasyonda bulunur.

Kimya Bölümünde doktora öğrencisi ve çalışmanın ikinci yazarı Jing Chen, “Artık doğrudan gözlem yoluyla, bu bileşiklerin atmosferde oluştuğunu, şaşırtıcı derecede kararlı olduklarını ve neredeyse tüm kimyasal bileşiklerden oluştuklarını gösterebiliriz. Bütün spekülasyonlar artık sona erdirilmeli.” dedi. 

Araştırma ekibi, hidrotrioksitlerin, ‘aerosoller’ olarak bilinen ve sağlık için tehlike oluşturan havadaki küçük partiküllere nüfuz edebileceğini düşünüyor. Bu nedenle, solunum ve kardiyovasküler (kalp damar) hastalıklara yol açabileceğini iddia ettiler. Araştırmacılara göre, hidrotrioksitler aerosol üretimini de etkileyerek iklim değişikliğini artırma potansiyeline sahip.

Kopenhag Üniversitesi ekibi, çalışmayı Science dergisinde yayımladı.

Kaynaklar:

https://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-10861331/Entirely-new-kind-highly-reactive-chemical-Earths-atmosphere.html

 www.turkiyegazetesi.com.tr/teknoloji/865974.aspx