Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Orta Doğu'da yapılan bir arkeolojik kazıda ortaya çıkarılan çivi yazısıyla kaplı küçük kil tabletler muhtemelen 1911'den beri Yale Üniversitesi Babil Koleksiyonu'ndaydı. Üzerinde tıbbi ilaç tarifleri olduğu düşünülüyordu.

Fransız araştırmacı Jean Bottéro, tabletlerin ne dediğini ancak 1980'lerin başlarında anlayabildi. Onlar yaklaşık 4 bin yıldır, akşam yemeğinden bahsediyorlardı.

Dört tabletten en genişleri bir sabun kalıbı büyüklüğünde, bin yıldan daha eskiye dayanan en küçüğü ise sadece bir avuca sığıyor. Ve onlar ilaç değil yemek içerikleriyle dolu. En az İÖ 1730'a ta- rihlenen üç büyük tablet çoğunlukla güveç tarifleri içeriyor; en küçüğü daha sonraki bir döneme ait ve et suyundan bahsediyor.

Bunların varlığı bile bir gizem. Koleksiyonun yar- dımcı küratörü Agnete Lassen, Antik Mezopotam- ya'da insanların nadiren yemek tarifi yazdığını söylüyor: "Yüz binlerce çivi yazısı belgesinden, yemek tarifi içeren yalnızca bunlar var ve bir açıklama bulamıyoruz".

BUGÜN BİLİNMEYEN MALZEMELER VAR

HarvardÜniversitesi'ndenAsurbilimciGojkoBarjamovic,yazıtlardabugünbilinmeyenmalzemelerin ortaya çıktığını söyledi. Asum mersin ve salu ise tere tohumu demek. Peki, hurrium ne?

Barjamovic,Lassenveçalışmaarkadaşlarınınyazdığıma kaleden,bilinmeyen baharatların listesini okumak bile, Dicle ve Fırat nehirleri arasında yer alan kayıp bir bahçenin görüntülerini çağrıştırıyor: Kurullu, kuruš, nīnu. Silaru, zanzar, zibibianu.

Tabletler, antik veya modern birçok yemek ta- rifinde olduğu gibi aynı ilginç varsayıma sahip:

Yazar, okuyucunun, temelde neyi amaçladığını zaten bilmesini bekliyor. Talimatlar kısa ve öz. Pek çok eski tarifte olduğu gibi, miktar belirtilmemiş.

ET SUYU GÜVEÇ, BUGÜN DE IRAK YEMEKLERİNİN EN TEMEL PARÇASI

Birkaç yıl önce Barjamovic, Lassen ve Iraklı yemek tarihçisi Nawal Nasrallah da dahil bazı uzmanlar bu yemeklerin bugün nasıl görüneceği konusunda bazı çalışmalar yaptı.

Bottéro tarafından yapılan tariflerin çevirilerini güncellediler. Yemeği dayanılmaz derecede acı hale getirerek diğer yiyeceklerin fark edilmesini engelleyen bir malzemeyi kaldırdılar.

Nasrallah, tariflerin tamamının güveç ve et sula- rından oluşmasının çarpıcı olduğunu belirtiyor.

Et suyu içinde et ve sebzelerden oluşan güveç, modern Irak yemeklerinin temel bir parçası ve aynı zamanda Orta Çağ Irak yiyeceklerinin de önemli bir özelliğiydi.

TABLETLERDEN BİRİNDE YER ALAN TU'HU OLARAK BİLİNEN KUZU GÜVECİNİN TARİFİ:

• Sonra bacak etini yağda mühürle.
• Tuz,bira,soğan,roka,kişniş,İranarpacık
• soğanı, kimyon, pancar, su ekle.
• Ezilmiş pırasa, sarımsak ve daha fazla kişniş
• ekle.
• Sonra Mısır pırasası olan kurratekle.
• Pancarlar onu kırmızıya çevirsin

Dört tarif içinden Lassen'in favorisi bu. Ancak insanların zevkleri zamanla farklılaşabiliyor. Örneğin Romalıların en ünlü yiyeceklerinden bazıları bugün İtalyan mutfağında yer almıyor.