Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Mercan resifleri uzun zamandır küresel ısınmanın en erken ve en önemli ekolojik kayıplarından biri olarak görülüyor. PLOS Climate dergisinde yayınlanan yeni araştırmada, diğerlerinden daha fazla tür barındırdığı düşünülen bu tropikal ekosistemlerin geleceğinin muhtemelen beklenenden daha kötü olduğu ortaya konuldu.

İklim değişikliği, küresel anlamda denizde daha sık ısı dalgalarına neden oluyor. Mercanlar belirli bir sıcaklık aralığında yaşamaya adapte olmuşlardır, bu nedenle okyanus sıcaklıkları uzun süre çok yüksek olduğunda mercanların rengini açabilir. Bu durum dokularında yaşayan ve onları fotosentez yoluyla besleyen renkli algleri kaybetmelerine neden olur ve sonucu ölümdür.

Tropik bölgelerde kitlesel renk kaybı ve ölümleri iklim değişip Dünya’nın ısınmasıyla nadir olmaktan çıkıp düzenli bir olay haline geldi. Daha sık gerçekleşen sıcak hava dalgaları mercanların iyileşebilmeleri için gereken süreyi kısaltıyor.

2018 yılında yapılan bir araştırma raporunda, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nde (Intergovernment al Panel on Climate Change), 1,5 °C'lik küresel ısınmanın dünyadaki mercan resiflerinin yüzde 70 ila 90'ının yok olmasına neden olacağını öngörülmüştü. Şimdiyse araştırmacılar, sera gazı emisyonlarını sınırlamak için sert önlemler alınmazsa bu 1,5 °C'lik ısıya 2030’ların başında ulaşılacağını yüzde 99,99 oranında kesin olduğunu söylüyorlar. Bunun anlamı sadece resiflerin iyileşemeyip yok olmaları değil, aynı zamanda bu resiflere bağımlı olan binlerce türün ve mercanlar sayesinde oluşan biyoçeşitliliğin de yok olması anlamına geliyor. Bu da milyarlarca insan için bir felaket anlamına gelir.

Bir sıcak hava dalgasının termal stresi, tüm Kuzey Büyük Set Resifi veya Maldivler gibi takımadaların büyük bir coğrafi alandaki mercanlarını etkileyebilir. 2015-16'daki denizde olan ısı dalgası; Pasifik, Atlantik ve Hint Okyanuslarının her birinde renk kayıplarına neden oldu.

Mercanlar, bir resif oluşturan kalsiyum karbonat iskeleti salgılayarak binlerce koloni oluşturan küçük polip benzeri hayvanlardır. Mercanlar yavaş büyür, bu nedenle renk kaybını ölümler takip eder. Bazı türler daha hızlı büyür ve daha hızlı iyileşme yeteneğine sahiptir, ama iyileşmeleri uzun zaman alabiliyor. Ayrıca kirlilik ve aşırı avlanma nedeniyle de iyileşme süreçleri kolaylıkla engellenebiliyor.

Bilim insanları bazı resif yollarındaki yerel koşulların çevredeki alanlar sıcakken bile gelecekte mercanlar için uygun sıcaklıklar sağlayacağını umuyor. Bu koşullar, soğuk suyun yüzeye çıktığı yükselme veya güçlü okyanus akıntıları sayesinde mümkün olabilir. Resif koruyucuları mercanlara daha fazla hayatta kalma şansı sunan ‘sığınak’ diyebileceğimiz şeylere öncelik verebilirler. Bununla birlikte bu sığınakları bulmak zordur, çünkü bunlar muhtemelen küçüktürler ve okyanus sıcaklıklarında zaman içinde meydana gelen değişiklikleri modelleyen iklim projeksiyonlarının çözünürlüğü de çok kabacadır.

Bu yüzden araştırma ekibi, sığınağın gelecekte nerede kalıcı olabileceğini bulmak için uydu gözlemlerinden elde edilen geçmiş verilerle ölçeklerini küçülterek iklim modeli projeksiyonlarının çözünürlüğünü artırdı. 1986'dan 2019'a kadar Dünya’daki resiflerin yüzde 84'ünün yeterli termal sığınak sunduğunu görüldü. Bu da mercanların renk kaybı olayları arasında iyileşmek için yeterli zamana sahip olduğu anlamına geliyordu. 1,5°C'lik küresel ısınmanın sanayi öncesi seviyelerin üzerinde olmasıyla bu sığınakların yalnızca yüzde 0,2'si kaldı. 2°C'lik ısınmada, mercan resifleri için sıcaktan korunan sığınaklar var olmayacaklar.

Başka bir çalışmanın ön bulguları (henüz tamamlanmadı), 1,5 °C'lik küresel ısınmanın mercan resifleri üzerindeki yıkıcı etkilerini doğruluyor gibi görünüyor. Bu araştırma ABD'deki bilim insanları tarafından farklı bir yöntemle yapıldı, ancak aynı iklim modelleri ve mekânsal çözünürlükler kullanılarak bağımsız olarak gerçekleştirildi.

Mercan Resiflerinin Geleceği

1,5°C'lik küresel ısınma, dünya liderlerinin 2015'te Paris anlaşmasını imzalarken korumaya çalıştıkları alt sınırdır. Bu hedef gün geçtikçe daha da ulaşılamaz hale geliyor.

Mercan resifleri için küresel ısınmanın güvenli bir sınırı yoktur. Küresel olarak ortalama sıcaklığın artış hızı göz önüne alındığında denizlerdeki ısı dalgalarının o kadar sık ​​hale gelmesi muhtemel ki Dünya’daki mercan resiflerinin çoğu düzenli olarak dayanılmaz ısı stresi yaşayacak.

Isı dalgaları şimdilik küresel olmadığı için tüm mercanlar renklerini kaybetmediler. Bunun anlamı tüm bölgeler aynı anda strese girmiyorlar. Bazı mercan türleri, büyüme biçimleri veya dokularındaki alg türleri nedeniyle diğer türlere kıyasla aşırı sıcaklıklara karşı daha fazla başa çıkabilir.

Buna rağmen, yapılan bu çalışmada tahmin edilen ısı dalgalarının büyüklüğü ve sıklığı muhtemelen dirençli mercan türlerini bile etkileyecek. Dolayısıyla Dünya’daki resif biyoçeşitliliğinin çoğunu kaybedeceğiz. Geleceğin mercan resifleri, bugün bildiğimiz renkli ve çeşitli ekosistemlerden çok farklı görünecek. 

İklim değişikliği şu an küresel anlamda mercan resiflerini bozmakta. Şu an yapabileceğimiz en iyi şey sera gazı emisyonlarını azaltmak ve geriye kalanları kurtarmak.

Kaynak: https://www.sciencealert.com/study-warns-safe-havens-for-coral-reefs-will-be-almost-non-existent-at-1-5-c-warming

Paris İklim Anlaşması, Mercan Resifleri: https://scitechdaily.com/paris-agreement-climate-limits-still-catastrophic-for-coral-reefs/