Page 54 - LabMedya - 64

54 UZAY / BİLİM VE TEKNOLOJİ w w w .labm edy a. c om

DÜNYANIN

HER

DÜNYA’NIN YERİNE

ÇEKİRDEĞİNE YAKIN, YOLCULUK
EN FAZLA

BİLİNMEYEN YAPILAR 2 SAAT

SÜRECEK

Çinli araştırmacılar, geliştirdikleri
jet motoru prototipiyle gelecekte
dünyanın her yerine yolculuğun en
fazla 2 saat sürebileceğini belirtti.
ABD’den bilim insanları, Dünya’nın Çin Bilimler Akademisi Mekanik
Enstitüsü’de prototipi geliştiren bilim
çekirdeği hakkında yaptıkları yeni insanları ve mühendisler, motor
çalışmada sismik dalga verilerini prototipinin Pekin’de sesin 9 katı
hızdaki hipersonik rüzgâr tüneli
kullanarak gezegenin çekirdeğine simülasyonunda test edildiğini söyledi.
yakın daha önce bilinmeyen Test uçuşunu gerçekleştiren bilim
yapılar keşfettiler. insanları, motorun yakıt verimliliği
ve operasyonel istikrar açısından
benzersiz bir performans sunduğunu
ifade etti. Chinese Journal of
Aeronautics (CJA) bilimsel yayınında
ABD’deki Maryland Üniversitesi’nden zamanda Hawaii Adaları’nın altında bulunan yankıları aradılar. Sismogram olarak buluşla ilgili yayımlanan makaleye
jeofizikçiler, Dünya’nın erimiş çekirdeği ve yapının daha önce bilinenden çok daha bilinen tek bir depremden yapılan bir göre, motor aynı zamanda gelecekte
üzerindeki katı manto tabakası arasındaki büyük olduğunu gösterdi. kayıtta, kırılmış kesme dalgalarından atmosferin ötesine geçebilecek,
yapıları tanımlamak için yeni bir sismik gelen yankıların rastgele gürültüden ayırt pistten yatay olarak kalkacak,
dalga çalışması gerçekleştirdiler. Sismik Çalışmaya katılan araştırmacılardan edilmesi zor olabilir. Ancak aynı anda birçok Dünya’nın yörüngesini dolaşıp
dalga kayıtlarını inceleyen bilim insanları; Doyeon Kim, “Bir seferde birkaçına depremden birçok sismograma bakmak atmosfere geri dönecek uçaklarda da
çekirdek ve manto arasındaki bölgede daha odaklanmak yerine binlerce çekirdek- verilerde gizlenen yankıları tanımlayan kullanılabilecek.
yaygın, heterojen yapılar keşfettiler. manto sınır yankısına bir kerede bakarak benzerlikleri ve kalıpları ortaya çıkarabilir.
Çalışmayı gerçekleştiren bilim insanları, tamamen yeni bir bakış açısı kazandık. Sequencer ismi verilen yeni bir makine Basit bir tasarıma sahip motor hava
girişi, hidrojen yakıt enjektörü ve yakıt
tespit edilen yapıların nasıl oluştuğu Bu bakış açısı bize çekirdek-manto sınır öğrenme algoritmasını kullanan hücresinden oluşuyor. Yüksek hızlı
konusundaki tahminlerden emin değiller. bölgesinin bu yankıları üretebilecek birçok araştırmacılar, 1990 ve 2018 yılları bir uçuşta rüzgâr motordaki hava
Çekirdeğin üstünde bulunan yapıyla alakalı yapıya sahip olduğunu ve daha önce arasında Pasifik Okyanusu havzasında girişinde şok dalgaları yaratıyor, bu
daha önce yapılan çalışmalar, sadece sınırlı farkına varamadığımız bir şey olduğunu meydana gelen 6.5 büyüklüğünde ve daha şok dalgaları da yakıt hücresindeki
bir görüş sağlıyordu. gösteriyor” dedi. büyük depremden 7.000 sismogramı analiz hidrojen yakıtıyla birleşerek jetin
ettiler. hızlanmasını sağlayan bir patlamaya
Bilim insanları, tespit ettikleri yapıların Depremler, Dünya yüzeyinin altında yol açıyor.
şekillerinin ve boylarının daha iyi binlerce kilometre boyunca yol alan sismik Çalışmaya katılan bilim insanlarından
anlaşılmasının Dünya’nın derinliklerinde dalgalar üretirler. Dalgalar kaya yoğunluğu, Vedran Lekic, analiz ettikleri sismik dalga Prototipi geliştiren ekip; motor
meydana gelen jeolojik süreçleri ortaya sıcaklık veya bileşimdeki değişikliklerle yollarının yüzde 40’ında yankı bulduklarını sayesinde ticari havacılıkta uçuşların
çıkarmaya yardımcı olacağını söylediler. Bu karşılaştığında tespit edilebilen yankılar açıkladı. Lekic, bu durumun şaşırtıcı hipersonik hızda, yani sesten 5 kat
bilgiler ayrıca plaka tektoniğinin hareketleri oluşturarak hızı, bükülmeyi veya dağılma olduğunu söyledi. Çünkü araştırmacılar, hızlı gerçekleşebileceğini söylüyor
ve Dünya’nın evrimi konusunda da yeni durumunu değiştirirler. Yakındaki yapıların sismik dalga yollarının bulunandan daha ve “Daha hızlı, daha yükseğe ve her
ipuçlarının ortaya çıkarılmasını sağlayabilir. yankıları daha hızlı gelirken, daha büyük da nadir olmasını bekliyordu. Lekic, sismik zamankinden daha uzağa uçmak
Dünya’nın çekirdeğiyle manto sınırı yapıların yankıları daha gürültülüdür. dalga yollarının bu kadar yaygın olmasının insanoğlunun rüyası” diyor.
arasındaki bölgenin kapsamlı bir Bilim insanları, bu yankıların farklı çekirdek-manto sınırındaki anormal Öte yandan, Çinli araştırmacıların
görünümünü sunan çalışma geçtiğimiz konumlardaki sismometrelere yapıların daha önce düşünülenden çok “sodramjet” olarak adlandırdığı motor
günlerde Science dergisinde yayınlandı. ulaştıklarında seyahat süresini ve daha yaygın olduğu anlamına geldiğini de prototipinin ABD’li mühendis Richard
Science’da yayınlanan makalenin yazarları, genliğini ölçerek; yüzeyin altına gizlenmiş sözlerine ekledi. Morrison’dan ilhamla geliştirildiği
çalışmalarında Pasifik Okyanusu havzasının kayaların fiziksel özelliklerinin modellerini belirtildi. 1960’larda ve 1970’lerde
altından geçen sismik dalgaların yankılarına geliştirebiliyorlar. Bu süreç yarasaların Bilim insanları; aynı zamanda Hawaii’nin NASA’nın scramjet denemelerinde
odaklandıklarını açıkladılar. çevrelerini anlamak için kullandıkları altındaki çekirdek- manto sınırındaki çok karşılaştığı sorunlara çözüm olarak
yankılanma şekline benziyor. yoğun, sıcak malzemeden oluşan büyük Morrison, şok dalgalarının yakıt
HAWAII ADALARI’NIN ALTINDA yamanın, önceki çalışmalar sonucu ortaya patlamaları yaratarak motorun hızını
BULUNAN YAPININ, DAHA ÖNCE BILIM INSANLARI, ÇALIŞMA IÇIN çıkan tahminlerden çok daha büyük artırması yönünde bir fikir sunmuştu.
DÜŞÜNÜLENDEN ÇOK DAHA YENI BIR MAKINE ÖĞRENME olduğunu gösteren yüksek ses yankıları Ancak ABD yönetimi, o dönem
BÜYÜK OLDUĞU ANLAŞILDI ALGORITMASI KULLANDILAR ürettiğini keşfettiler. hipersonik araştırmayı NASA’dan
Kaynaklar: alarak Boeing ve Lockheed Martin’e
Yapılan analizler Güney Pasifik’teki volkanik Çalışma sırasında Doyeon Kim ve https://www.webtekno.com/dunya-cekirdegine- devretti ve Morrison’ın fikri ABD
savunma sanayinde unutuldu.
Marquesas Adaları’nın altında bulunan meslektaşları, çekirdek-manto sınırı yakin-bilinmeyen-yapilar-kesfedildi-h94675.html
ve daha önce bilinmeyen bir yapının boyunca ilerledikçe kesme dalgası adı https://phys.org/news/2020-06-scientists- Kaynak: www.indyturk.com/node
ortaya çıkarılmasını sağladı. Çalışma aynı verilen belirli bir dalga türünün ürettiği unexpected-widespread-earth-core.html