Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

İlk kez 1912 yılında Hakaru Hashimoto isimli bir Japon hekim tarafından tanımlandığı için bu ismi almıştır. Müzmin (kronik) bir tiroidittir. Toplumda %2’lik oran ile yaygın görülen ve sıklığı gittikçe artan otoimmun bir hastalıktır. Birçok otoimmün hastalıkla birlikte görülebilmektedir. Kanda otoantikorlar mevcuttur, bunun nedeni tam olarak anlaşılmış değildir. Ancak bazı faktörlerin bu hastalığın oluşmasında rol oynadığı bilinmektedir. Hashimoto tiroiditinde antikorlar, tiroid hücreleri içinde bulunan tiroidperoksidaz (TPO) ve tiroglobulin (tg)’e karşı oluşur ve bu maddelere saldırarak onları yok etmeye çalışır. Bu olaylar tiroidin şişmesine ve bazı folliküllerin parçalanmasına neden olur. Böylece tiroid büyür yani guatr oluşur. Ancak, zaman içinde parçalanmış folliküllerin tamiri sonucu yerlerini fibroz (nedbe) dokusu alır. Bir süre sonra, bazı yerlerde nedbe dokusu ve bazı yerlerde hücre çoğalması ile tiroid glandı düzensiz bir yapı arz eder. Zamanla nedbe dokusu artar, iltihabi durum kaybolur ve tiroid glandı küçülür (atrofik tiroidit). 

Hashimoto hastası, iltihabi hastalığın herhangi bir evresinde hipotiroidiye girebilir. Hipotiroidiye en sık neden olan hastalıktır 

Hashimoto tiroiditi Graves hastalığı gibi ailevi bir hastalıktır. 30-50 yaşındaki kadınlarda daha sık olarak görülür ve yaş artıkça sıklığı da artar. Kadınlarda erkeklerden 8-10 kat daha sık karşılaşılmaktadır. Bu nedenle kendisinde Hashimoto tiroiditi tespit edilen kişilerin; anneleri, kızları, kız kardeşleri, hâlâ ve teyzeleri bundan haberdar edilmeli, kuşku durumunda bu hastalıkların araştırılması için girişimde bulunulmalıdır. 

Hastalığın araştırılması için önce aç karnına serum TSH düzeyi için kan verilmelidir. Bu test sonucu TSH 4 mİU/L üzerinde çıkarsa bu konuda uzman bir hekime (iç hastalıkları, endokrin ve metabolizma hastalıkları) başvurulmalıdır. 

Tanı ve tedavi

Bazı hastalarda hiçbir bulgu ve belirti yoktur. Bu hastaların tanısı sadece kandaki antikorlarla (anti-TPO ve anti-Tiroglobulin antikorları çok yüksektir) konur, ilerleyen yıllarda kaybolabilmektedir. Hashimoto tiroiditinde önce guatr vardır, ancak yıllar içinde bez küçülür ve hormon salgılayamaz.

Oto-antikorlar Neden Yükselir?

Tam olarak bilinmiyor ancak tetikleyen faktörler; üst solunum yolu enfeksiyonu, ani yoğun üzüntü suçlanan faktörler arasındadır. Antikor yüksekliği, ailesel geçiş (genetik) göstermektedir. Hiçbir tiroid hastalığı bulunmadan da bu antikorların yüksek olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır, bu ayırımın da ilgili uzman aracılığı ile çözülebileceği unutulmamalıdır. 

Genelde bu hastalarda guatr veya guatr olmadan hipotiroidinin belirti ve bulguları mevcuttur. 

Hastalığın durumuna göre hasta izlenir veya hipotiroidi gelişmişse levotiroksin yerine koyma tedavisi uygulanır. Nodül olmadığı takdirde çok büyük guatrlar dışında (trakeaya "ana solunum borusu" baskı uyguluyorsa) operasyon uygulanmaz. Levotiroksin tedavisi, hastalığın durumuna göre ve ömür boyu uygulanabilir. Hasta, sadece belirli aralıklarla (genellilke 3 ayda bir) izlenir. Levotiroksin, hipotiroidi olan hastalarda eksik tiroit hormonlarını tamamlar, guatrı olan hastalarda ise tiroidi küçülterek hastanın rahatlamasını ve metabolizmanın normale dönmesini sağlar. Hastaların %10-20’sinde 1 yıl içinde ilaç ihtiyacı sona erebilmektedir. Bu ilacını kullanırken hamile kalınması durumunda uzmana danışılmalı ve ihtiyaca göre doz değişimi gerektiği unutulmamalıdır, en büyük yanlış bebeğin gelişiminin olumsuz etkileneceği düşüncesidir, kesinlikle ilaç kesilmemelidir. Hamilelikte ilaç kesilmesi bebeğiniz için ciddi risk oluşturabilecektir.