Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Soğuk yüksek dağ bölgelerinde meydana gelen kaya-buz çığları, son derece yüksek hareketlilikleri nedeniyle genellikle felaketlere yol açar. Kaya ve buzun parçacık boyutu, yoğunluk, sürtünme gibi farklı fiziksel özellikleri vardır. Bu farklılıklar, kaya ve buzun karışımında ayrışmasına ve bu durumun hareketlilik üzerinde etkili olmasına neden olur. Ancak, buzun kaya-buz çığlarının hareketliliği üzerindeki etkisi hala tam olarak anlaşılmış değildir. Discrete Element Method kullanılarak bir dizi sayısal deney gerçekleştirildi ve kaya-buz parçacık boyutu oranı ile buz içeriğinin parçacık ayrışması ve karışımların hareketliliği üzerindeki etkisini nicelendirmek amaçlandı. Sonuçlar, kaya-buz parçacık boyutu oranı ile hacimsel buz içeriğinin buzun mekânsal dağılımını belirlediğini ve bunun da kaya-buz karışımının hareketliliğini parçacık çarpışma stresi ile Coulomb sürtünme stresi oranını kontrol ederek etkilediğini gösteriyor. Özellikle, geleneksel anlayıştan farklı olarak, buzun mekânsal dağılımının bazı senaryolarda hacimsel buz içeriğine kıyasla karışımın hareketliliği üzerinde önemli ölçüde daha büyük bir etkisi olabileceği görülüyor. Bu çalışma, granüler buzun kaya-buz çığlarının erken aşamasındaki hareketlilik yasasına etkisine dair içgörüler sunmakta ve bu, tehlike değerlendirmeleri açısından önemli sonuçlar taşımaktadır.

Vurgulanmak istenen,  Kaya-buz ayrışması ve bunun kaya-buz çığlarının hareketliliği üzerindeki etkisi, Discrete Element Method kullanılarak analiz edilmiştir.

Kaya-buz parçacık boyutu oranı ve hacimsel buz içeriği birlikte buzun mekânsal dağılımını belirler.

Buzun mekânsal dağılımı ve kaya-buz parçacık boyutu oranları, çarpışma stresi oranını kontrol ederek karışımın hareketliliğini etkiler.

 Özetle, Kaya-buz çığları, yüksek dağ bölgelerinde özel bir yüzey süreç türüdür. Bu çığlar, buzun varlığı nedeniyle son derece yüksek hareket kabiliyetine, karmaşık hareket mekanizmalarına ve büyük zarar potansiyeline sahiptir. Buzun karışımın hareketliliği üzerindeki etkisinin anlaşılması, kaya-buz çığlarının ve diğer ilgili kütle hareketlerinin değerlendirilmesi ve önlenmesi için önemlidir. Bu çalışmada, kaya-buz çığlarının etkilerini incelemek için Discrete Element Method kullanılarak bir dizi sayısal deney yapıldı. Bu deneylerde, kaya ve buz parçacıkları farklı parçacık boyutları, yoğunluklar ve sürtünmelerle bir araya getirilen jeomateryal karışımları oluşturdu. Bulgularımıza göre, kaya-buz parçacık boyutu oranı ve buz hacimsel içeriği, kaya ve buz parçacıklarının ayrışmasını kontrol eder. Bu ayrışma, buzun karışımdaki mekânsal dağılımını belirler. Buz parçacık boyutu ile birlikte, bu da kaya-buz karışımının hareketliliğini parçacık çarpışma stresi ile Coulomb sürtünme stresi oranını kontrol ederek etkiler. Bu bulgularımız buzun erken aşamada kaya-buz çığlarının hareketlilik yasasına etkisini anlamamıza yardımcı olmakla birlikte, buzlu tehlikelerin değerlendirilmesinde de önemli sonuçlar sunmaktadır.

Kaynak: onlinelibrary.wiley.com