Labmedya - Laboratuvar ve Sağlık Gazetesi

Momo oyunu için "Yeni Mavi Balina" benzetmeleri yapılmaktadır. Bu tür oyunların en önemli özelliği bir noktadan başlayıp tüm dünyaya yayılmasıdır.

Japon özel efekt şirketi Link Company tarafından yaratılan Momo profili, genç ve gözleri büyük, uzun saçlı, kuş bacaklı, korkunç yüzlü, ürpertici bir kadın figürüdür.

Aslında Momo, Japonya’da Vanilla Müzesinde 2016 yılındaki sergilenen bir "kuş kadın heykeline" aittir. Birçok kişinin onunla çekilen fotoğraflarını sosyal medya hesaplarından paylaşmasıyla Instagram'da yayılmıştır. Basında bu konuyla ilgili birçok haber bulunmaktadır.

Bir sosyal medya grubu olarak başlayan Momo ismindeki bu oyun Latin Amerika'da ortaya çıkmıştır. İspanyolca konuşulan ülkelerden birinden bir kişi, Instagram'dan bir fotoğraf keserek bununla bir WhatsApp kullanıcısı yaratmıştır. İnsanlara Momo ile ilişkilendirilen Japonya(+81), Kolombiya (+52) ve Meksika'da (+57) ülke uzantılı üç ayrı yabancı numaralar aracılığı ile ulaşıp WhatsApp/Facebook/Twitter üzerinden iletişime geçen, mesajı atan bu numaraların profil resminde ürkütücü görünen kuş kadın isimli heykelin fotoğrafı bulunmaktadır. Bu oyun ile kullanıcıların akıllı telefonlardaki kişisel verilerin gizliliğinin tehlikeye girdiği aktarılmaktadır. Sanal ortamda kişisel bilgilere ulaşan kişinin kişisel verileri çaldığı, kullanıcıyı verilerini internet ortamına yaymakla tehdit ve taciz ettiği, temasa geçenlere son derece rahatsız edici şiddet içeren görüntüler gönderdiği, kişilerden zorla para elde ettiği, şiddet öven bir dil kullanıldığı ve bazı vakaları intihara bile sürüklediği bildirilmektedir. Nitekim Arjantin'in başkenti Buenos Aires yakınlarında ölü olarak bulunan 12 yaşındaki genç kızın da WhatsApp oyunu Momo'yu oynadığı tespit edilmiştir. İntihar ederek ölen 12 yaşındaki kız, ölümüne giden her faaliyeti kaydettiği, polisin Momo oynayarak intihar ettiği düşünülen 12 yaşındaki kızın sosyal medya üzerinden iletişime geçtiği 18 yaşındaki genci aradığı bildirilmektedir.

Bu tür oyunların ne kadar tehlikeli olduğunu daha önce Mavi balina oyununda da görmüştük. Mavi balina oyunu oynayan onca gencin bu oyununun yönlendirmesiyle kendi canlarına kıydığı tüm dünya tarafından bilinmektedir. Kurtulanlar ise psikolojik ve davranış sorunları nedeniyle tedavi almak zorunda kalmıştır. Gerek Mavi Balina gerekse Momo gibi bu tür oyuna katılanlarda depresyon, kaygı bozuklukları yanı sıra davranış sorunları ve suça eğilim ortaya çıkmaktadır. Özellikle bireyin kendine ve çevresine yönelik şiddet göstermesi en dikkat edilmesi gereken konudur.

Sanal zorbalık içeren Momo oyunu özellikle küçük yaştaki çocukları hedef almaktadır. O yaştaki çocukların bilişsel gelişimleri henüz tamamlanmadığı için bu tür oyunların zorbalıkları karşısında ne yapacaklarını bilememekte, korkmakta, verilen yönlendirmelere uymakta ve karşısındaki kişi ne söylerse yerine getirebilmektedir. Bir çeşit hipnotik yönlendirme söz konusu olabilmektedir.

Meksika siber suçlar polisi, Twitter üzerinden ülke vatandaşlarını Momo oyununa katılmama konusunda uyarı yayımlamıştır. İspanya polisi de konu ile ilgili olarak sosyal medya kanalları üzerinden gelecek garip, tuhaf oyun davetlerini görmezden gelme konusunda uyarıda bulunmuştur.

Polis, “Saçmalıkları Görmezden Gelin” etiketi altında, kullanıcılara Momo'dan uzak durma ve Whatsapp üzerinden yayılmasını engelleme çağrıları yapmaktadır.

İspanya polisi de vatandaşlarını erkenden uyararak bu oyunu görmezden gelmelerini istemiştir. Ülkemizde de ne yazık ki bu tür oyunlar medyanın ilgisini çekmiş durumdadır ve medya aracılığı ile farkındalık kazandırılmaya çalışıldığı görülmektedir. Bu açıdan biz Adli Bilimciler olarak aileleri ve toplumu uyarıyoruz.

Ailelerin bu ve benzeri oyunlarda bireyi hangi tehlikelerin beklediği konusunda bilgilenmeleri gerekir. Özellikle çocuklarının bilgisayar ve cep telefonu kullanımında kontrolün yanı sıra sınırlama da getirilmelidir.

Bunun yanı sıra Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Dairesinin diğer ülkelerde olduğu gibi toplumu zaman zaman bu ve benzeri oyunlardan haberdar ederek bilgilendirmesi, farkındalık kazandırması çok yararlı olacaktır.

Doç. Dr. Hatice DEMİRBAŞ - Prof. Dr. İ.Hamit HANCI

Adli Bilimciler Derneği