Page 20 - LabMedya - 83

20 KIMYA

150

DAKIKADA

ÇABUK ELMAS

ÜRETİLDİ

GÖRÜNMEZ TEHDIT:

GÜNDELİK KİMYASALLAR

TEHLİKE SAÇIYOR!

Alman Nörodejeneratif Hastalıklar Merkezi’nden cağınız anlamına geliyor. “İncelediğimiz çalışma katılımcıları için
(DZNE) araştırmacılar, insan kanında yaygın bir kir- PFAS’ların acil bir sağlık tehdidi görmesek bile, durum yine de endişe verici.
letici olan PFAS kimyasallarının varlığının düşük lipid dikkat çeken Uzun vadede, artan risk kalp ve kardiyovasküler sistem üzerinde
seviyeleriyle bağlantılı olduğunu ve kalp hastalığı olumsuz bir etkiye sahip olabilir” diyor Breteler.
riskini artırdığını tespit etti. Bu sonuç, Almanya’nın ortak özelliği
Bonn ve Hollanda’nın Leiderdorp kentlerinde yaşa- neredeyse hiç BONN VE HOLLANDA’DAN KAN ÖRNEKLERI
yan 2.500’den fazla yetişkinin verilerinin incelenmesi
ve çalışmaya katılan hemen hemen tüm bireylerin bozunmazlar. Mevcut çalışma, DZNE’nin Bonn kentsel bölgesinde nüfusa dayalı
kanında PFAS tespit edilmesiyle ortaya çıkmıştır. Özellikle yeraltı bir sağlık çalışması olan “Rhineland Çalışması” ve Hollanda’dan
Bulgular, Exposure and Health adlı ünlü bilimsel NEO çalışmasına (“Hollanda Obezite Epidemiyolojisi Çalışması”)
dergide yayımlandı. suları yoluyla dayanmaktadır. Bu çerçevede DZNE’den araştırmacılar Hollan- Bilim insanları, oluşması milyarlarca süren doğal
insan besin da’daki Leiden Üniversitesi Tıp Merkezi’nden uzmanlarla işbirliği elması, sıvı metallerin karışımına dayanan yeni
Tahminlere göre, 1950’lerde icat edilmelerinden bu yaptı. Analizlere yaşları 30 ile 89 arasında değişen toplam 2.500’den bir yöntemle, daha az basınç kullanarak 150
yana, per- ve poliflorlu alkil bileşikleri (PFAS) katego- zincirine girerler. fazla kadın ve erkekten alınan kan örnekleri dahil edildi. Bunun için dakikada oluşturdu.
risinden 10.000’den fazla farklı madde geliştirilmiştir. en son teknoloji kullanıldı. DZNE bilim insanı Elvire Landstra, “Kan
Su, yağ ve kir itici özellikleri nedeniyle kozmetik, diş örneklerini araştırmamız için gereken doğrulukta analiz edecek Doğal elmasların yeraltındaki aşırı basınç ve
ipi gibi binlerce ürünün yanı sıra tava kaplamalarında teknoloji ancak son yıllarda kullanılabilir hale geldi” diyor. Landstra, sıcaklıklarda oluşması milyarlarca yıl alıyor.
ve yangın söndürme köpüğünde de kullanılmaktadır- Leiden’den bir meslektaşı ile birlikte mevcut yayının ilk yazarıdır. Sentetik formlar çok daha hızlı üretilebilir, ancak
lar. Temel kimyasal yapılarına ek olarak, PFAS’ların genellikle birkaç hafta kadar, yoğun bir şekil-
bir başka ortak özelliği daha vardır: neredeyse hiç ŞIMDIYE KADARKI EN AYRINTILI ÇALIŞMA de basınç görmeleri gerekiyor. Sıvı metallerin
bozunmazlar. Özellikle yeraltı suları yoluyla insan karışımına dayanan yeni bir yöntem, devasa
besin zincirine girerler. Kan örnekleri, kütle spektrometresi olarak bilinen sofistike bir bir sıkıştırmaya gerek kalmadan birkaç dakika
yöntem kullanılarak ayrıntılı olarak analiz edildi. Araştırmacılar içinde yapay bir elmas çıkarabiliyor.
ÖZELLIKLE GENÇ INSANLAR ETKILENIYOR analizlerinde en yaygın PFAS türlerinden üçüne – PFOA, PFOS ve
PFHxS – odaklandılar ve ayrıca 224 kan lipidi, metabolit ve amino Bir ATM'de (standart atmosfer birimi) bin 25
Bonn’lu araştırmacıların bulguları, PFAS’ın insan sağlı- asit konsantrasyonunu belirlediler. “Bu ‘hedefsiz yaklaşım’ ile – derece sıcaklıkta, 150 dakikada bir elmas filmi
ğı üzerindeki etkisine ilişkin mevcut tartışmaya yapı- önceden tasarlanmış bir hedef olmadan kasıtlı olarak geniş bir oluşturuldu. Bu, deniz seviyesinde hissettiğimiz
lan en son katkıdır. “PFAS’ın sağlık üzerindeki zararlı yaklaşım – PFAS konsantrasyonu ile lipit olarak adlandırılan yağlı basınca eşdeğer ve normalde gereken basınç-
etkisine dair açık işaretler görüyoruz. Ve kandaki aynı maddelerin sorunlu bir profili arasındaki bağlantıyı kanıtlayabildik. tan onbinlerce kat daha az.
PFAS konsantrasyonunda, olumsuz etkilerin genç Bunlar arasında iyi bilinen kolesterol ve kardiyovasküler hastalıklar
deneklerde yaşlılara göre daha belirgin olduğunu için risk faktörü olduğu bilinen çeşitli diğer kan lipidleri yer alıyor” Güney Kore Temel Bilim Enstitüsü'nden araş-
bulduk” diyor DZNE Nüfus Sağlığı Bilimleri Direktörü diyor Elvire Landstra. Bonn ve Leiderdorp’tan alınan örnekler ara- tırmacıların liderliğindeki yenilikçi yaklaşımın
Dr. Monique Breteler. Mevcut çalışmanın sonuçları sında önemli bir fark bulunmadı. “Çalışmamız bu konuda bugüne arkasındaki ekip, sürecin sentetik elmas
ayrıca kandaki nispeten düşük PFAS konsantras- kadar yapılan en detaylı ve en geniş veri tabanına sahip çalışmadır. üretiminde önemli bir fark yaratacak şekilde
yonlarının bile olumsuz kan lipit profilleri ile ilişkili Önceki çalışmalar PFAS ile sağlıksız kan yağları arasında bir ilişki ölçeklendirilebileceğinden emin.
olduğunu göstermektedir. olduğunu öne sürmüştü, ancak bu bağlantı hiçbir zaman bizim
çalışmamızdaki kadar net olmamıştı.” Elmas üretimi için karbonu sıvı metale eritmek
“Verilerimiz, kandaki PFAS ile kardiyovasküler riskle tamamen yeni değil. Örneğin, yarım yüzyıl önce
bağlantılı zararlı kan lipitleri arasında istatistiksel Bonn’lu araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların vücudun belirli erimiş demir sülfit kullanılan bir süreç gelişti-
olarak anlamlı bir korelasyon olduğunu göstermek- bölgelerine odaklanabileceğini belirtiyor. “Biz kan seviyelerine rildi. Ancak bu işlemler hâlâ 5-6 gigapaskallık
tedir. PFAS seviyesi ne kadar yüksekse, bu lipitlerin baktık. Bir sonraki adımda, tek tek organlarda PFAS oluşumunu basınçlara ve karbonun tutunabilmesi için bir
konsantrasyonu da o kadar yüksektir. Kesin ola- araştırmak mantıklı olacaktır,” diyor Monique Breteler. elmas 'tohumuna' ihtiyaç duyuyordu.
rak ele alındığında, bu henüz PFAS kimyasallarının
olumsuz kan lipit profillerine neden olduğuna dair Kaynaklar: TRT Haber'de yer alan habere göre; araştırmacı-
bir kanıt değildir. Ancak, yakın korelasyon bu şüp- lar, yayınlanan makalelerinde "Sıvı metal alaşımı
heyi desteklemektedir. Bu, sağlığı korumak amacıyla https://scitechdaily.com/ Derleyen: Figen Berber kullanarak 1 atm basınçta ve orta sıcaklıkta el-
PFAS’ın daha sıkı bir şekilde düzenlenmesi için güçlü https://www.bizsiziz.com mas yetiştirmenin bir yöntemini keşfettik" dedi.
bir argümandır” diyor Bonn’lu araştırmacı. Çarpıcı
bir şekilde, PFAS neredeyse tüm deneklerin kanında Kaynak: https://www.gazeteduvar.com.tr
tespit edilebildi. Bu da bu kimyasallardan kaçamaya-