Page 59 - LabMedya - 70

RÖPORTAJ 59

mesi, yani sayısallaşması, hem yapay zeka üretici merkezleri ile iletişim halinde ve bu ile anne karnındaki bebeğin genetik profiline arşiv kapılarını Ar-Ge firmalarına çoğu zaman
alogaritmalarının geliştirilmesinin önünü durum geleceğimiz için büyük bir risk barın- bakarak hangi kanser tipine ne kadar yatkın açmıyorlar. Ülkemizdeki hekimlerin ve Sağlık
açtı hem de hekimler arası bilgi alışverişini, dırıyor. Bir diğer önemli konu da tabi ki, böyle bir yapısı olduğunu tahmin etmemiz mümkün. Bakanlığımızın yurt dışına göre sağlık araştır-
konsültasyon ve hekim uzmanlık süreçlerini hassas ve yüksek maliyetleri olan bir konuda Biraz korkutucu belki ama gelecekte yapay ze- malarında çok daha vizyoner ve ileri görüşlü
hızlandırdı. dışa bağımlılığımızı bitirmek. kalı sistemler, bize çok daha kritik bilgileri, çok olduğunu söyleyebilirim.
daha önce verecek. Bu teknolojilere ülkece
Şöyle örnek vereyim, patoloji süreçlerini ve Dijital patoloji ise tüm dünyanın henüz daha hazır olmamız gerekli.
örneklerini tarama sistemleri ile dijitalleştir- yeni tanıştığı bir teknoloji, rutin patoloji
diğimizde gördük ki artık patologlar biyopsi süreçlerine yeni yeni entegre olan bir sistem. Yapay zeka, uzman bilgi ve deneyimi ile
parçalarını kargo ile göndermiyorlar, internet Tüm dünya ile eş zamanlı olarak yerli ve birleştiğinde tanı ve tedavide harikalar
üzerinden dijital görüntüleri paylaşıyorlar. Ya milli imkanlar ile geliştirdiğimiz dijital patoloji yaratıyor. Siz de genetik tanıda yerli yapay
da frozen sırasında ihtiyaç duyulan uzman sistemlerimiz ile patolojik verilerin dijitalleş- zeka sistemi geliştirip kullanan nitelikli bir
hekim görüşleri anında alınabiliyor. mesinde öncü olduk. Bu süreç, kanser tanı şirketsiniz. Argenit etiketi taşıyan sistem-
ve tedavi süreçlerinde kritik belirleyici öneme leri dünyada hangi ülkeler kullanıyor?
Keza genetik süreçlerimizde de aynı şekilde, sahip olacak gelecekte. Şu an patologların
özellikle sitogenetikte çok değerli olan gözleri ve birikimleri ile göreceli olarak verdiği Her yapay zeka algoritmasının arkasında ciddi
tecrübeli genetik analizörün internet üzerinden tanılar, artık yapay zeka tabanlı dijital tanılar bir veri havuzu yatıyor. Bu veri havuzundaki
kromozom analizlerini yapabiliyor olması, ile desteklenmeden hastanın tedavi süreçleri her verinin doğruluğunun kesinleşmiş olması Geliştirdiğimiz sistemleri başta İran, Azerbay-
hekimlerin yerden ve mekândan bağımsız belirlenemeyecek. Bu iki teknoloji kanser tanı gerekiyor. Konu sağlık verisi olduğunda, veriye can gibi yakın coğrafya ülkelerinde hekimle-
olarak istedikleri yerden çalışabiliyor olması ve tedavileri için kilit rol üstlenecek gelecekte. ulaşmak ulaşılan verinin doğruluğunu teyit rine kurduk. Şimdi Tunus, Polonya, İngiltere,
tanılarda hem hızı hem de kaliteyi arttırdı. etmek ciddi bir süreç. Bizler her bir algoritma- Vietnam gibi birçok kullanıcımız var.
Özellikle pandemi sürecinde gördük ki, uzman Yapay zeka destekli görüntüleme sistem- mız için o konuda uzmanlaşmış bir hastane ile
hekimlerin internet üzerinden tecrübelerini lerini yerli kaynaklar ile üretiyorsunuz. irtibata geçiyoruz. Örnek vermek gerekirse; Lösemi, down sendromu ve özellikle
kullanabilir olmaları, çok daha fazla hastaya Böylece hekimlerin de işini kolaylaştı- akciğer kanseri ile ilgili bir algoritma geliştiri- kanser hastalığının erken teşhisi için
faydalı olmalarını sağladı. 2016 yılında geliştir- rıyorsunuz. Ancak asıl önemli nokta: lecekse mutlaka bir göğüs hastalıkları hasta- etkili çözümler geliştiriyorsunuz. Üstelik
diğimiz EasyPath cloud platformu bu yönü ile Hastaya erken teşhis konulmasını ve nesinin arşivine ulaşmaya çalışıyoruz. Hasta bunları yerli yazılımla tespit ediyorsunuz.
son dönemde hekimlerimizin eli ayağı oldu. doğru tedavinin uygulanmasını sağlıyor- arşivlerinin uygunluğunu kontrol ediyoruz. Şirket olarak gelecek planlarınızdan
sunuz. Bu konunun önemi hakkında neler Uzman hekimlerimize proje detaylarını sunarak biraz bahseder misiniz? Ne gibi yenilikler
Genetik hastalıkların tanısında "altın söylersiniz? kabul etmeleri halinde o hastanenin etik hedefliyorsunuz?
standart" olarak nitelendirilen yüksek kuruluna başvurularımızı yapıyoruz. Tabii bu
teknolojili kromozom analiz sistemi Erken teşhis hiç kuşkusuz kanser tedavisinde uzun ve meşakkatli bir süreç. Gerekli izinlerin Öncelikli olarak sitogenetik sistemlerimizdeki
üretiyorsunuz. Ve tabi ki bir diğer önemli en önemli kriter. Dijital patolojide geliştirdiği- alınması aylar alabiliyor. Tüm hekimlerimiz ve başarımızı moleküler genetik sistemlerimiz ile
konu dijital patoloji. Bu ikisi hakkında biraz miz yapay zeka alogaritmaları, patolojik tanı devlet hastanelerinin idari sorumluları, yapı- de perçinleyeceğimiz NGS raporlama sistem-
ayrıntı verebilir misiniz? süreçlerini önemli ölçüde kısaltıyor. Erken lacak işi detaylıca izah ettiğimizde kurallara lerimizi pazara sunmayı planlıyoruz 2025 yılına
teşhisin yanı sıra kanser tipi, derecesi ve ve etik ilkelere uygun olduğunu belgelediği- kadar. Bu bize tüm genetik laboratuvarının ih-
Kromozom Analizi ve NGS genetik tanının iki vücudun kansere verdiği tepkinin belirlenmesi mizde sonsuz destekleri ve yardımları oluyor. tiyaçlarını tek bir çatı altında karşılayabilen bir
altın standardı dediğiniz gibi. Kromozom analiz tedavideki başarı şansını oldukça yukarı Bu konuda tüm hekimlerimize minnettarız. yapı oluşturacak. Ki bu dünyada olmayan bir
sistemlerimiz 2009 yılından bu yana genetik çekiyor. Özellikle yapay zeka ile donatılmış sis- Şimdiye kadar onlarca defa kapılarını çaldık ve çözüm. Hali hazırda genetik analiz sistemleri
uzmanlarımız tarafından kullanılmaktadır. temler ile göreceli olmayan, kantitatif kriterler gönülden destek verdiler, vermeye de devam olarak, bir elin parmaklarını geçmeyen üretici
sayısı var dünyada. Sitogenetik ve moleküler
genetik sistemlerinin ve kitlerinin Ar-Ge ve
üretimini tek çatı altında birleştirerek dünyada
bir ilk olmak öncelikli hedefimiz.

Dijital patolojide yepyeni yapay zeka algorit-
maları ile yeni sistemler geliştirerek; smear
taramadan nöropatolojiye kadar geniş yelpa-
zeden hizmetler sunan yeni sistemlerimizi her
yıl sahada göreceğinize şüpheniz olmasın.

Son olarak; dijitalleşme tıp ve sağlık pra-
tiğimizi sadece uygulama alanında değil,
temel uygulama felsefesi bakımından da
derinden etkiliyor. “Dijital sağlık” size ne
ifade ediyor? Gelecekte bu anlamda neler
bizi bekliyor?

Genetik testler yaygınlaştıkça anladık ki her
insanın hastalığı kendine özgü oluyor. Her
hastalığın tanısı, tedavisi, ilacı ve dozajı gün
geçtikçe hastaya özel olmaya başladı. Bu da
ileride bireysel tedavinin daha yaygın hale
geleceğini gösteriyor.

Birçok hastalık henüz semptom vermeden
genetik testler ile teşhis ediliyor. Şu an anne
karnındaki bebeğin doğmadan önce genetik
tanı ile ileride meme kanseri, akciğer kanseri
ya da kolon kanseri olma riski yüzdesel olarak
hesaplanabiliyor. Bu durum sadece sağlık
alanında değil birçok alanda kuralların değiş-
mesine sebep olacak. İleride sağlık sigortası
yaptırmak istendiğinde sigorta firması genetik
Gururla söyleyebilirim ki, Türkiye’de hastalara ile doğrulanmış tanılar çok daha özelleşmiş ediyorlar. Çünkü artık biliyorlar ki ulusal olarak test talep edebilir ve yatkın olunan hastalıkları
verilen Sitogenetik tanıların %65’i Argenit’in tedavilerin önünü açacak ve bireysel tıp ve biz de genetik tanıda ve dijital patolojide varız. poliçe dışı bırakabilir. Etik değerlerimizi tekrar
geliştirdiği sistemlerden tarafından raporlan- daha da ötesi, tamamen kişiye özel ilaçların Bu topraklarda da yapay zeka teknolojileri gözden geçireceğimiz bir geleceğe yürüyoruz.
maktadır. Önemli noktalardan bir tanesi de tasarlanmasını sağlayacaktır. üretilebiliyor. Veri havuzuna ulaşarak bu Bu yolda yürürken Argenit olarak her gün yeni
milli genetik verilerimizin yurt içinde kalması. verileri sayısallaştırabilmek için yurt dışında Ar- bir motivasyonla “bugün sağlık için ne yapabili-
Günümüz teknolojilerinde bu tip genetik tanı Genetik tanı ise kanser tanısına bambaşka bir Ge firmaları çok ciddi bütçeler ayırıyor. Yüksek riz?” diye işe başlıyoruz.
sistemleri bulut paylaşımı üzerinden devamlı boyut katmıştır günümüzde. Şu an ki teknoloji maliyetlerin yanı sıra yurt dışındaki hastaneler