Page 9 - LabMedya - 66
P. 9

w w w .labm edy a. c om                                                                            KISA-KISA              9






                                                                       ROKETSAN:                       7,5 MİLYAR YILLIK
                                                                       UZAYIN SINIRINI                 DÜNYANIN EN
                                                                       AŞTIK                           ESKİ MADDESİ




       GOOGLE İLK                      ANTARKTİKA’DA
       FİZİKSEL                        KALICI ÜS
       MAĞAZASINI AÇIYOR               ÇALIŞMASI

       İlk zamanlar arama motoru olarak hizmet   Türkiye’nin 2017 yılından bu yana   Dünyanın en büyük 100 savunma sanayii   Bilim insanları, 1969’da dünyaya düşen bir
       vermeye başlayan Google, sürekli gelişim   Antarktika’da yürüttüğü çalışmalar kalıcı üs   şirketi arasında bulunan Roketsan,   gök taşında buldukları yıldız tozunun 7,5
       ve değişim göstererek kullanıcılarına farklı   kurma aşamasına ulaştı. 2019’da kurulan   Türkiye’nin uzay yolculuğunun merkezinde   milyar yıl öncesine ait olduğunu tespit etti.
       hizmetler vermeye başlamıştı ve her geçen   üssün kalıcı hale gelmesi için çalışmalar   yer alıyor. Öyle ki Roketsan’da yürütülen   ABD ve İsviçre’den bir grup bilim insanı,
       gün yeni bir özellikle karşımıza çıkmaya   sürüyor. Şubat ayında kıtaya ulaşmışlardı.   çalışmalar sonucunda uzay sınırı aşıldı. Milli   Avustralya’ya 1969 yılında düşen Murchison
       devam ediyor. Bu sefer ise tamamen farklı bir   Şimdiyse sıra kalıcı üs için yapılacak   teknoloji kullanıldı. Uzayın sınırı kabul edilen   meteorunun bir bölümünde yer alan güneş
       konsept izleyip fiziksel bir mağaza açacağını   çalışmalarda.  100 kilometre irtifa aşıldı. Türkiye uzay ligine   öncesi parçacıkları inceledi ve elde ettikleri
       duyurdu. New York’ta açılması planlanan                        bir adım daha yaklaştı.         sonuçları akademik bir makale olarak
       Google Store mağazası kullanıcılarına ürün   2017’den bu yana İstanbul’dan 14 bin              yayınladı.
       sunmak dışında müşterilerin sorunlarını   kilometre uzaklıkta, Antarktika’da sürdürülen   Türkiye’nin uzaya bağımsız olarak erişmesi,
       gidermek, hatalı veya bozuk ürünlerin   çalışmalar meyvelerini veriyor. Kıtanın   uzay liginde resmen yer alması için düğmeye   BBC’den Paul Rincon’ın haberine
       onarımı gibi genel sorunlara yardımcı olacak   Horseshoe Adası’nda 2019’da kurulan geçici   basıldı. Türkiye’yi uzay ligine taşıma   göre Makalenin başyazarı Chicago
       teknik hizmetler de sunacak. Bunun yanı sıra   üssün kalıcı hale gelmesi için faaliyetler ivme   göreviyse Roketsan’a verildi. Yerli sonda   Üniversitesi’nden Doç. Dr. Philipp Heck,
       atölye çalışmaları da yapılması planlanıyor.  kazandı. Türkiye’nin ‘Gezegenin kara kutusu’   roketi ile her geçen gün uzayda daha uzun   inceledikleri parçacıkları “yıldızlardan gelen
                                      olarak nitelendiren Antarktika’da bilimsel   mesafe kat eden Roketsan önemli bir barajı   katı numuneler ve gerçek yıldız tozu” olarak
       Pandemi dönemi için alınan önlemler   araştırmalarının sürdürülmesi noktasında   da aşmayı başardı. Roketsan Genel Müdürü   nitelendirdi. En eski toz parçacıkları, Güneş
       sebebiyle şimdilik mağazaya sınırlı sayıda   önem taşıyan kalıcı üssün kurulması   Murat İkinci uzayın sınırı olarak kabul edilen   Sistemi ortaya çıkmadan çok önce yıldızlarda
       müşteri kabul edilecek ve sosyal mesafe   için gerekli olan detaylı çevresel etki   100 kilometre irtifanın aşıldığını açıkladı.   oluştu. Yıldızlar öldüğünde, onu oluşturan
       kuralları uygulanacak. Mağazanın resmi   değerlendirme raporu hazırlanıyor. Kıtadaki   Sırada daha büyük bir hedef var. İkinci, 100   parçacıklar da patlamayla uzay boşluğuna
       açılış tarihi ile ilgili şu an net bir bilgi yok   kalıcı Türk üssünün 2023’te kurulması   kilogramlık bir uyduyu 400 kilometrede   yayıldı. “Güneş öncesi parçacık” olarak
       fakat yakın bir zamanda açılış hakkında   hedefleniyor. 4 seferle binlerce kilometre   yörüngeye oturtmayı hedeflediklerini söyledi.   nitelendirilen bu tozlar, yeni yıldız, gezegen,
       bilgilendirme yapılması bekleniyor.  mesafede bilimsel araştırma yapabildiğini                 uydu ve göktaşlarının oluşumunun bir
                                      dünyaya kanıtlayan Türkiye bilimsel literatüre                  parçası haline geldi.
                                      de önemli katkı sundu.


















       VÜCUDUN                         DÜNYA GENELİNDE                                                 GAL ARISI KESTANE
       DAYANIKLILIK                    YAPILAN COVİD-19                ÇEVRE KİRLİLİĞİNE               AĞAÇLARINI
       SINIRI                          AŞISI                           “LEZZETLİ” ÇÖZÜM                ÖLDÜRÜYOR


       İnsan vücudunun limitleri nedir? ABD’li   Dünya genelinde 2 milyar 580 milyon dozdan   İskoçya’daki Edinburgh Üniversitesi’nden   Ana vatanı Çin olan ve Türkiye’de 2014
       bilim insanları bu soruya yanıt aradı. Ortaya   fazla Kovid-19 aşısı yapılırken Türkiye, 40   bilim insanları, her geçen gün büyüyen   yılında Yalova ve Bursa bölgesinde ortaya
       çarpıcı sonuçlar çıktı. Örneğin çoğu insan   milyon 682 bin 615 doz ile 9. sırada yer   plastik sorununa sıra dışı bir çözüm geliştirdi.   çıkan gal arısı, kestanenin en zararlı
       için imkânsız gibi görünen 42 km koşu, yani   aldı. Kovid-19 aşı verilerinin derlendiği   Araştırmacılar, plastik atıkları vanilya   böceğidir. Gal arısı bulaştığı alanlarda %80
       maraton, vücut dayanma sınırının çok altında   “Ourworldindata.org” sitesine 16 haziran   aromasına çevirdi. Vanilin, özütlenmiş   ürün kayıplarına neden olabilmektedir.
       çıktı. Ortalama bir insan için uzun vadedeki   verilerine göre, Çin 990 milyon 260 bin   vanilya çekirdeklerinin birincil bileşeni
       dayanıklılık sınırı, vücudun dinlenme   doz ile en fazla aşı yapılan ülke olurken bu   olarak biliniyor. Vanilya karakteristik tadını   Avrupa Bitki Koruma Organizasyonu
       anındaki metabolizma hızının 2,5 katı veya   ülkeyi 316 milyon 50 bin ile ABD, 272 milyon   ve kokusunu bu bileşene borçlu. Uzmanlara   tarafından 2003 yılında karantina listesine
       günde 4.000 kalori olarak belirlendi.  388 bin ile Hindistan, 85 milyon 390 bin ile   göre plastiğin vaniline dönüştürülmesi,   alınan gal arısı, kestane ağaçlarının
                                                                      atıkları ortadan kaldırmayı, ürün ve
                                      Brezilya, 73 milyon 360 bin ile İngiltere, 65                   tomurcuklarına yumurta bırakıyor ve çiçek
       Araştırmaya ABD’deki Duke Üniversitesi’nin   milyon 740 bin ile Almanya, 46 milyon 950   malzemeleri kullanımda tutmayı sağlayabilir   açmasını engelliyor. Zamanla ağaçları
                                                                      ve sentetik biyoloji için olumlu etkileri
       “Science Advances” adlı yayınında   bin ile Fransa, 45 milyon 20 bin ile İtalya, 40   olan döngüsel ekonomiyi destekleyebilir.   tamamen kurutmasıyla biliniyor.
       yer verildi. Önce 140 gün süren 5.000   milyon 682 bin ile Türkiye, 39 milyon 150 bin   Edinburgh araştırmacıları işte bu sorunu
       kilometrelik yarışa katılan atletler incelendi.    ile Meksika, 35 milyon 410 bin ile İspanya,   çözmek için PET’ten türetilen bir molekül   Küreselleşmenin artması, yanlış tarım
       Yarış öncesinde ve yarış sırasında atletlerin   34 milyon 550 bin ile Endonezya, 34 milyon   olan tereftalik asidi bir dizi kimyasal   uygulamaları, doğal yaşam alanlarının
       dinlenme metabolizma hızı kaydedildi. Buna   340 bin ile Rusya, 27 milyon 610 bin ile   reaksiyon yoluyla yüksek değerli bileşik   istila edilmesi gibi sebeplerden ötürü
       ek olarak etkinlik sırasında yakılan kalori   İspanya, 24 milyon 520 bin ile Kanada ve 21   vaniline dönüştürme amacıyla laboratuvarda   her geçen gün suya ve toprağa zarar
       belirlendi. Araştırma, enerji kullanımının   milyon 170 bin ile Polonya izledi.  tasarlanmış E. coli’yi kullandı. Ekip ayrıca,   veren organizmalarla karşılaşıyoruz. Gal
       yüksek düzeyde başladığını ancak zamanla,                      bozulmuş plastik atıklara E. coli ekleyerek   arıları yüzünden risk altına giren kestane
       dinlenme metabolizma hızının 2,5 katı   Nüfusa oranla her 100 kişide en fazla doz aşı   kullanılmış bir plastik şişeyi vaniline   ağaçlarının bakımının çok önemli.
       düzeyde sabitlendiğini ortaya koydu.   yapılan ülke Seyşeller olurken uygulanan doz   dönüştürerek tekniğin nasıl çalıştığını da
       Bulgular, antrenman düzeninin insan   sayısının ülke nüfusunu aştığı ülkede, her   gösterdi. Araştırmacılar üretilen vanilinin
       vücuduna uyup uymadığını tespit etmek için   100 kişiye düşen doz sayısı 136,74 oldu.  insan tüketimine uygun olacağını ancak
       kullanılacak.                                                  daha ileri deneysel testlerin gerekli olduğunu
                                                                      söylüyor.
   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14