Page 11 - LabMedya - 66

w w w .labm edy a. c om BOTANİK 11

BİTKİLER DE EĞİTİLİR Mİ?

Biyolog Muhyettin ŞENTÜRK

Bitkiler alemi bazı özellikleri bakımından Pavlov, söz konusu deneylerinde, şartlı ilişkilendirmek üzere eğitildiğinde kısa Kaynaklar:
diğer canlı gruplarından farklı özellikler refleks olayını ispatlamış ve bu ispatı zamanda ışık yokluğunda fana cevap • Bezelyeler üzerine yapılan deneyler: Gagliano,
sergilese de bazı özellikler bakımından sayesinde Nobel ödülü de almıştır. vermeyi (Pavlov’un köpeğinin yemek M., Vyazovskiy, V. V., Borbély, A. A., Grimonprez,
diğer canlı gruplara benzerliği de Bu tarz bir deneyin hayvanlarla sınırlı yokluğunda sese cevap verdiği gibi) M., Depczynski, M. 2016. Learning by
mevcuttur. kalamayacağı çok sonraları bilimsel öğrendiklerini keşfetmişlerdir. Association in Plants. Scientific Reports, 6(1).
çalışmalara konu olarak kanıtlanabilmiştir. • Küstüm otu üzerine yapılan deneyler:
Yapılan tüm bilimsel çalışmalar Şartlı refleks ile ilişkilendirmeli öğrenme Tüm canlı dünyasında olduğu gibi Gagliano, M., Renton, M., Depczynski, M.,
göstermiştir ki; bitkilerin diğer canlı konusunu bitkilerde denemelere girişilmiş bitkiler de günümüze değin milyonlarca Mancuso, S. 2014. Experience teaches
gruplarıyla temel canlılık gereksinim ve ve bitkilerde de aynı durumun var olduğu yıllık evrim ile hali hazırda gördüğümüz plants to learn faster and forget slower in
özelliklerinin dışında birçok benzerlikleri ispat edilmiştir. noktaya gelmişlerdir. Milyonlarca yıldır environments where it matters. Oecologia,
bulunur. Bunlardan biri de eğitilebilir bitkiler geceleyin ışığın olmadığını 175(1), 63–72.
olmalarıdır. Bu konuda kapsamlı ilk çalışmaları ‘öğrendiklerinden’ geceleyin yukarıda • Gagliano, M., Abramson, C. I., Depczynski, M.
Avustralyalı Botanikçi Monica Gagliano 2017. Plants learn and remember: lets get
Bilindiği üzere hayvanlar alemi eğitim ve ekibi yapmıştır. Gagliano ve ekibi, bahsi geçen deneyin başarısız olduğu da used to it. Oecologia, 186(1), 29–31.
hususunda çokça deneylere konu bitkilerin Pavlov örneğinde olduğu ayrıca görülmüştür. • Thompson, K. 2018. Darwin’s Most Wonderful
olmuştur. Bunlardan en bilineni Rus gibi ilişkilendirmeli öğrenme davranışı Plants: Darwin’s Botany Today (Darwin’in En
fizyolog (aynı zamanda psikolog ve hekim sergilediklerini ispat ederek çalışmalarını Görüldüğü üzere bitkiler de diğer canlılar Güzel Bitkileri: Günümüzde Darwin Botaniği).
olan) İvan Pavlov’un köpekler üzerine yayımlamışlardır. Bu ekip farklı ve özellikle hayvanlar gibi eğitilebilir Ginko Bilim. Birinci Basım, Kasım/2019,
yaptığı deneylerdir. Bu deneylerde Pavlov çalışmalarda küstüm otu ve bezelye ve öğrenebilirler. Öyle ki; bitkiler de İstanbul. (Çeviren: Mehmet Bona).
köpekleri metronom sesiyle yemeği üzerinde söz konusu hususu çalışmışlardır. diğer canlılar gibi bunu temel yaşama
ilişkilendirmek üzere eğitmiş, böylece Özellikle bezelye üzerinde deneyleri gereksinimlerine (örneğin beslenme) bağlı
sonunda köpekler sadece sesle salya yürüten Avustralyalı ekip; bezelyenin olarak yapmak zorunda olduklarından
akıtmaya başlamıştır. fandan gelen hava akımıyla ışığı uygularlar.

www.interlab.com.tr Ömerli Mah. Hadımköy – İstanbul Cad No: 189 34555 T: +90 212 798 21 68
info@interlab.comtr Arnavutköy / İstanbul F: +90 212 798 21 59